قازاقستاندىق مۇنايعا - 125 جىل

استانا. KAZINFORM - بيىل وتاندىق مۇناي-گاز سالاسى 125 جىلدىعىن اتاپ ءوتىپ جاتىر. وسى ۋاقىت ىشىندە قازاقستاندىق مۇناي-گاز ونەركاسىبى بىرنەشە ۇڭعىمادان قازاقستاندى ءىرى گەوساياسي «ويىنشىعا» اينالدىرعان ءىرى يندۋسترياعا دەيىن ءوستى.

قازاقستان مۇنايىنىڭ تاريحى 1899 -جىلدان باستاۋ الادى. اتىراۋدا قاراشۇڭگۇل مۇناي ۇڭعىماسىن ازىرلەۋ باستالىپ، وندا 17 ۇڭعىما بۇرعىلانعان بولاتىن. العاشقى گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىستارى ەسكەنەدە 1892 -جىلى باستالدى، ال كەلەسى جىلى دوسسور، كاراتون، ماقات جانە قاراشۇڭگۇلدە بارلاۋ بۇرعىلاۋ جۇمىستارى باستالدى.

سول جىلدارداعى جۋرنالداردا قاراشۇڭگۇل مۇنايى «وتە جەڭىل مۇناي، ءمولدىر جانە گازعا باي» دەپ سيپاتتالعان.

قازاقستاندىق مۇناي 1911 -جىلى الەمگە ايگىلى بولدى. بريتانيالىق كاسىپكەرلەر ازىرلەگەن دوسسور كەن ورنىنان ءىرى كەن ورنى تابىلدى. سونىمەن قاتار دوسسور مۇنايى حيميالىق قۇرامى بويىنشا سول جىلدارداعى باكۋ مۇنايىنان جاقسى بولدى. وسىدان كەيىن قازاقستاننىڭ مۇناي وندىرىسىنە وبليگاتسيالارى ۇلى بريتانيا، فرانسيا، گەرمانيا جانە شۆەيتساريادان كەلگەن ينۆەستورلار سالعان كومپانيالار كىرىستى.

1914-1915 -جىلداردىڭ باسىندا قازاقستاندا مۇناي ءوندىرۋ 200000 تونناعا جەتتى. الايدا ازاماتتىق سوعىس قازاقستاننىڭ مۇناي ونەركاسىبىنىڭ دامۋىن توقتاتتى.

1920 -جىلداردىڭ ورتاسىندا تەرەڭدىك سورعىلارى مەن كومپرەسسورلارمەن مۇناي ءوندىرۋ باستالدى.

ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە قازاقستاندىق ءوندىرىس 9- عا ءوستى.

1992 -جىلى قازاقستان رەسەيمەن جانە ومانمەن بىرگە تەڭىز كەن ورنىنان نوۆوروسسيسك قارا تەڭىز پورتىنا مۇناي تاسىمالداۋ ءۇشىن كاسپي قۇبىر كونسورتسيۋمىن (ك ق ك) قۇردى. بۇل شەشىم رەسپۋبليكانىڭ مۇناي سالاسىن حالىقارالىق ينتەگراتسيالاۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام بولدى.

سول جىلى قازاقستان يتالياندىق Agip كومپانياسىمەن جانە بريتاندىق British Gas كومپانياسىمەن قاراشىعاناق مۇناي-گاز كوندەنساتى كەن ورنىن يگەرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى، بۇل ەلدىڭ ءوزىنىڭ باي رەسۋرستارىن يگەرۋ ءۇشىن شەتەلدىك ينۆەستورلاردى تارتۋعا دايىن ەكەنىن كورسەتتى.

جاڭا مىڭجىلدىقتىڭ باستالۋىمەن قازاقستان ءوزىنىڭ مۇناي ينفراقۇرىلىمىن بەلسەندى دامىتۋدى جالعاستىردى. 2001 -جىلى تەڭىزدى نوۆوروسسيسكىمەن بايلانىستىراتىن ك ق ك جۇيەسىنە مۇناي ايداۋ باستالدى. بۇل ماگيسترال قازاقستاندىق مۇنايدىڭ نەگىزگى ەكسپورتتىق جولدارىنىڭ بىرىنە اينالدى.

2000 -جىلى الەمدەگى ەڭ ءىرى كەن ورىندارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىن سولتۇستىك كاسپيدەگى قاشاعان كەن ورنى ماڭىزدى جاڭالىق بولدى. سونىمەن قاتار، قازاقستان تاسىمالداۋدىڭ بارلىق كەزەڭدەرىندە مۇناي پارتيالارىن سايكەستەندىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن مۇناي ساپاسى بانكىن قۇردى.

2018 -جىلى ءۇش ءىرى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىن جاڭعىرتۋ اياقتالدى. ول 2010 -جىلى باستالىپ، شىمكەنت، اتىراۋ جانە پاۆلودار م ءو ز- ءىن قامتىدى. جاڭعىرتۋ ناتيجەسىندە قازاقستاندا بەنزين ءوندىرىسى ۇشتەن بىرىنە ءوسىپ، ىشكى نارىقتاعى تاپشىلىقتى تولتىرعانىن اتاپ وتكەن ءجون.

بۇگىندە ەلىمىزدىڭ مۇناي سالاسىندا بىلىكتى ماماندار ەڭبەك ەتىپ، ەل ەكونيميكاسىنىڭ وركەندەۋىنە بەلسەندى اتسالىپ كەلەدى.

اۆتور

ورالحان قوجانوۆ