قازاقستاندا قارۋدى رۇقساتسىز ساتىپ الۋعا بولاتىن زاڭ كۇشىنە ەندى
استانا. KAZINFORM - قازاقستاندا قۋاتى مەن كاليبرى شەكتەۋلى پنيەۆماتيكالىق قارۋدى ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ رۇقساتىنسىز ساتىپ الۋعا رۇقسات بەرەتىن زاڭنامالىق وزگەرىس كۇشىنە ەندى. بۇل جاڭالىق ءبىر جاعىنان راسىمدەردى وڭتايلاندىرىپ، سپورتتى دامىتۋعا سەرپىن بەرسە، ەكىنشى جاعىنان قوعامدىق قاۋىپسىزدىك پەن باقىلاۋعا قاتىستى ءتۇرلى پىكىر تۋدىرىپ وتىر.
قانداي قارۋدى رۇقساتسىز ساتىپ الۋعا بولادى؟
قازاقستاندا ازاماتتىق قارۋ اينالىمى تۋرالى زاڭناماعا ەنگىزىلگەن سوڭعى وزگەرىستەرگە سايكەس، ەل ازاماتتارى بەلگىلى ءبىر سپورتتىق پنيەۆماتيكالىق قارۋ تۇرلەرىن ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ رۇقساتىنسىز ساتىپ الا الادى. ناقتىراق ايتقاندا، قۋاتى 7,5 دجوۋلدەن اسپايتىن جانە كاليبرى 4,5 م م- گە دەيىنگى پنيەۆماتيكالىق قارۋلاردى 18 جاسقا تولعان ازاماتتار زاڭدى تۇردە يەلەنە الادى.
پنيەۆماتيكالىق قارۋعا قولجەتىمدىلىكتى جەڭىلدەتۋ - ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن كەڭەيتىپ، مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى سيفرلاندىرۋ مەن راسىمدەردى وڭتايلاندىرۋدى كوزدەيتىن باستاما. الايدا بۇل وزگەرىستىڭ قوعامدىق قاۋىپسىزدىككە ىقتيمال اسەرى جونىندە ءتۇرلى پىكىر بار.
ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ ارداگەرى باعلان كازبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، زاڭداعى وزگەرىستەر قوعامدىق تارتىپكە تىكەلەي قاۋىپ توندىرمەيدى.
- بۇل وزگەرىستەردىڭ نەگىزگى ماقساتى - راسىمدەردى جەڭىلدەتۋ. ءبىراق بۇل قارۋعا كەز كەلگەن ادامنىڭ قول جەتكىزە الاتىنىن بىلدىرمەيدى. قارۋ ارنايى ليتسەنزيالانعان دۇكەندەردە عانا ساتىلادى. ال ساتىپ الۋشىدان مىندەتتى تۇردە سوتتىلىعىنىڭ جوقتىعى تۋرالى انىقتاما، پسيحياتريالىق جانە ناركولوگيالىق ديسپانسەرلەردەن الىنعان مەديتسينالىق قورىتىندىلار، سونداي-اق قارۋدى قاۋىپسىز قولدانۋ جونىندەگى كۋرستى اياقتاعانىن راستايتىن قۇجات سۇرالادى. سوندىقتان بۇل قوعامدىق قاۋىپسىزدىككە زيان كەلتىرەدى دەۋ - اسىعىس تۇجىرىم، - دەيدى ول.
سونداي-اق بۇل رەتتە جاستاردىڭ پايدالى ءارى ماقساتتى ىسپەن اينالىسۋىنا جول اشىلاتىنىن العا تارتادى. اتۋ سپورتىنا باۋلۋعا، ولاردىڭ اسكەري-پاتريوتتىق رۋحىن نىعايتۋعا ىقپال ەتپەك. سەبەبى، پنيەۆماتيكالىق قارۋ قۇرىلىمى جاعىنان اسكەري ۇلگىدەگى قارۋعا ۇقساس بولعاندىقتان، اسىرەسە اسكەري بورىشىن وتەۋگە دايىندالىپ جۇرگەن جاستارعا ناقتى تاجىريبە بەرۋگە جاقسى.
- جاستار ۆيرتۋالدى كەڭىستىكتەگى اتىس ويىندارىن ويناعانشا، سپورتتىق نەگىزدە ناقتى ماشىق قالىپتاستىرعانى الدەقايدا پايدالى. بۇل - بولاشاق وليمپيادا چەمپيوندارىنىڭ قاتارىن تولىقتىرۋعا سەپ بولۋى ىقتيمال، - دەپ پايىمدايدى ارداگەر مامان.
قارۋدى قايدا پايدالانۋعا بولادى؟
زاڭناماعا سايكەس، سپورتتىق پنيەۆماتيكالىق قارۋدى تەك ارنايى جابدىقتالعان سپورت نىساندارىندا پايدالانۋعا رۇقسات ەتىلەدى. بۇل - اتىس قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە، سونداي-اق قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزۋدىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان شارا. ال بەلگىلەنبەگەن جەردە پنيەۆماتيكالىق قارۋدى قولدانعان ازامات اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 485-بابى نەگىزىندە 20 ا ە ك مولشەرىندە ايىپپۇل تولەۋگە مىندەتتەلەدى.
قارۋدى ساتۋ مەن ەسەپكە الۋ قالاي باقىلانادى؟
قازاقستاندا قارۋ ساتاتىن دۇكەندەر مەن مەكەمەلەر ارنايى ليتسەنزيا الۋعا مىندەتتى. بۇل - قارۋدى زاڭدى تۇردە ساتۋعا جانە ەسەپكە الۋعا بەرىلەتىن رەسمي رۇقسات. ليتسەنزياسىز قارۋ ساتۋعا قاتاڭ تۇردە تىيىم سالىنعان.
قارۋ ساتىلعان كەزدە ءاربىر قارۋ مىندەتتى تۇردە تىركەۋدەن وتەدى. ساتۋشى ساتىپ الىنعان قارۋ تۋرالى اقپاراتتى ارنايى جۋرنالعا نەمەسە ەلەكتروندىق جۇيەگە ەنگىزەدى. وندا قارۋدىڭ ءتۇرى، كاليبرى، ساتىپ الۋشىنىڭ جەكە دەرەكتەرى جانە ساتىپ الۋ كۇنى كورسەتىلەدى. بۇل قۇجاتتار 10 جىل بويى ساقتالۋى ءتيىس. ۇزاق مەرزىمدى تىركەۋ - قارۋ اينالىمىن باقىلاۋ مەن قاجەت جاعدايدا ناقتى يەسىن انىقتاۋ ءۇشىن ماڭىزدى قۇرال.
سونىمەن قاتار، قارۋ ساتاتىن دۇكەندەر پوليتسيانىڭ تۇراقتى باقىلاۋىندا بولادى. توقسان سايىن جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، ەسەپتىك قۇجاتتاردىڭ دۇرىستىعىن جانە ساتۋ راسىمدەرىنىڭ زاڭعا سايكەستىگىن قاداعالايدى. ەرەجەلەردى بۇزعان مەكەمەلەرگە 50 ا ە ك كولەمىندە ايىپپۇل سالىنادى. قايتالانعان نەمەسە ورەسكەل بۇزۋشىلىق جاعدايىندا ليتسەنزيا ۋاقىتشا توقتاتىلادى نەمەسە تولىق قايتارىلادى.
بۇل تالاپتاردىڭ تەك قاعاز جۇزىندە قالماي، شىنايى تۇردە ورىندالاتىنىن باعلان كازبەكوۆ تە راستايدى.
- قارۋ ساتۋشىلارعا قويىلاتىن تالاپتار ناقتى جانە جۇيەلى تۇردە باقىلانادى. ولار جىلىنا 4 رەت تەكسەرۋدەن وتەدى. جەرگىلىكتى پوليتسيا بۇل پروتسەستى تۇراقتى قاداعالاپ وتىرسا، ولاردىڭ وزدەرى مينيسترلىك دەڭگەيىندە باقىلاۋعا الىنادى. باسقا ەلدەرمەن سالىستىرعاندا، قازاقستاندا قارۋ اينالىمىنا باقىلاۋ الدەقايدا قاتاڭ، - دەيدى ول.
رەسمي تۇردە «رۇقساتسىز» دەپ كورسەتىلگەن پنيەۆماتيكالىق قارۋ ساتۋ ءىس جۇزىندە اكىمشىلىك سۇزگىدەن وتەدى. قارۋدى ساتىپ الۋشى سوتتىلىعىنىڭ جوقتىعىن، پسيحياتريالىق جانە ناركولوگيالىق ەسەپتە تۇرمايتىنىن، سونداي-اق قاۋىپسىزدىك كۋرسىنان وتكەنىن راستايتىن قۇجاتتاردى ۇسىنۋى ءتيىس.
- بۇل وزگەرىس ازاماتتارعا جەڭىلدىك بەرۋ سياقتى كورىنگەنىمەن، شىن مانىندە ول قاتاڭ سۇزگىدەن وتكەن ازاماتتارعا عانا قاتىستى. سوندىقتان بۇل قادام قوعامدىق قاۋىپسىزدىككە تىكەلەي قاۋىپ توندىرمەيدى، - دەپ تۇيىندەدى باعلان كازبەكوۆ.
قىزمەتكەرلەرگە قانداي جەڭىلدىك بار؟
ازاماتتىق قارۋ يەلەنۋ تارتىبىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر اسكەري قىزمەتشىلەرگە، قۇقىق قورعاۋ جانە ارناۋلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قىزمەتكەرلەرىنە ءبىرقاتار جەڭىلدىك قاراستىرادى. اتاپ ايتقاندا، بۇل ساناتتاعى ازاماتتار قارۋ ساتىپ الۋ كەزىندە پسيحياتريالىق جانە ناركولوگيالىق ديسپانسەرلەردەن انىقتاما، سونداي-اق قاۋىپسىزدىك كۋرسىنان وتكەنىن راستايتىن قۇجات تاپسىرۋدان بوساتىلادى.
جالپى العاندا، قاراپايىم ازاماتتارعا مۇنداي قارۋدى ساتىپ الۋ ءۇشىن ءبىرقاتار مەديتسينالىق جانە وقۋ تالاپتارىنان ءوتۋ مىندەتتەلسە، ارنايى مارتەبەلى تۇلعالار بۇل پروتسەستى جەڭىلدەتىلگەن تارتىپپەن جۇزەگە اسىرا الادى. سەبەبى ولار جىل سايىنعى پروفيلاكتيكالىق مەديتسينالىق تەكسەرۋلەردەن ءوتىپ، كاسىبي مىندەتتەرى اياسىندا قارۋ قولدانۋعا قاتىستى ارنايى دايىندىقتان وتەدى. وسىعان بايلانىستى بۇل قىزمەتكەرلەر ىشكى ىستەر ورگاندارىنا جەكە مەديتسينالىق قۇجات ەمەس، ءوز مەكەمەسىنىڭ كادر بولىمىنەن بەرىلەتىن رەسمي انىقتاما عانا ۇسىنادى. بۇل قۇجات ولاردىڭ اتقاراتىن قىزمەتى، دەنساۋلىعىنىڭ جارامدىلىعى جانە كەزەكتى تەكسەرۋدەن وتكەنى تۋرالى مالىمەتتى قامتيدى.
وسى ورايدا سالا ارداگەرى باعلان كازبەكوۆ بۇل وزگەرىستى ورىندى دەپ ەسەپتەيدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ارنايى قىزمەت وكىلدەرى قارۋ قولدانۋ ءتارتىبى مەن ەرەجەلەرىن كاسىبي دەڭگەيدە مەڭگەرگەن جانە قاۋىپسىزدىك قاعيدالارىن جۇيەلى تۇردە پىسىقتاپ وتىرادى.
- بۇل ازاماتتار جىل سايىن مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتىپ، قارۋمەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن تۇراقتى جەتىلدىرىپ وتىرادى. ولاردىڭ كاسىبيلىگى مەن قىزمەتتىك مىندەتتەرى قارۋ قولدانۋعا دەگەن دايىندىق دەڭگەيىنىڭ جوعارى ەكەنىن كورسەتەدى. سوندىقتان بۇل ساناتتاعى تۇلعالار ءۇشىن پروتسەستى جەڭىلدەتۋ - قاۋىپسىزدىك تۇرعىسىنان قيسىندى ءارى نەگىزدەلگەن شەشىم، - دەيدى.
زاڭ بۇزعاندارعا قانداي جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلعان؟
قازاقستان زاڭناماسى ازاماتتىق جانە سپورتتىق قارۋ اينالىمىنا قاتىستى ناقتى جانە قاتاڭ شەكتەۋلەر بەلگىلەيدى. بۇل - ەلدەگى قوعامدىق ءتارتىپ پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدى قۇرالدارىنىڭ ءبىرى.
قارۋ ساقتاۋ، پايدالانۋ جانە ساتۋ كەزىندە تالاپ ەتىلەتىن ءتارتىپ بۇزىلعان جاعدايدا، ازاماتتار مەن زاڭدى تۇلعالار ءتۇرلى جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى.
ماسەلەن، سپورتتىق پنيەۆماتيكالىق قارۋدى ارنايى رۇقسات ەتىلمەگەن جەردە قولدانعان جاعدايدا، ازاماتقا 20 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش (ا ە ك) مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى. بۇل - زاڭدا بەكىتىلگەن قاۋىپسىزدىك تەتىگى.
ال قارۋ دۇكەندەرى تاراپىنان ەسەپكە الۋ نەمەسە قۇجات جۇرگىزۋ ءتارتىبى بۇزىلسا، 50 ا ە ك ايىپپۇل سالىنىپ، ءتىپتى ليتسەنزياسى ۋاقىتشا توقتاتىلۋى نەمەسە تولىقتاي قايتارىلۋى مۇمكىن.
بۇدان دا كۇردەلى قۇقىقبۇزۋشىلىق - قارۋدى زاڭسىز ساقتاۋ نەمەسە ونى تىركەۋسىز تاسىمالداۋ. مۇنداي ارەكەتتەر ءۇشىن اكىمشىلىك جازا عانا ەمەس، قىلمىستىق كودەكسكە سايكەس جازا قاراستىرىلعان. ءتيىستى تالاپتار ورىندالماعان جاعدايدا، قارۋدى زاڭسىز يەمدەنۋ نەمەسە ساتۋ ارەكەتتەرى ازاماتتى باس بوستاندىعىن شەكتەۋگە دەيىنگى جازاعا يتەرمەلەۋى مۇمكىن. الايدا زاڭنامادا ازاماتتاردى ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان ىزگىلىك قاعيداسى دا بار. ەگەر ازامات ءوز ەركىمەن زاڭسىز ساقتالعان قارۋىن ىشكى ىستەر ورگاندارىنا وتكىزسە جانە ول قارۋ وزگە قۇقىقبۇزۋشىلىقتاردا پايدالانىلماعان بولسا، وندا بۇل ازامات اكىمشىلىك تە، قىلمىستىق تا جاۋاپكەرشىلىكتەن بوساتىلادى. بۇل - قارۋ يەلەرىن زاڭدى جولمەن ارەكەت ەتۋگە ۇندەيتىن قۇقىقتىق مۇمكىندىك.
وسى ورايدا ارداگەر پوليتسەي بۇل تالاپتاردىڭ قوعام قاۋىپسىزدىگىنە وڭ ىقپال ەتەتىنىنە سەنىمدى ەكەنىن ءبىلدىردى.
- پنيەۆماتيكالىق قارۋدى تەك 18 جاسقا تولعان ازاماتتار عانا ساتىپ الا الادى. ونىڭ ۇستىنە قارۋ ساتۋ تەك ليتسەنزيالانعان دۇكەندەردە جۇزەگە اسادى جانە ءاربىر قارۋ ناقتى تىركەۋگە الىنادى. سوندىقتان بۇل جەردە باقىلاۋسىزدىق تۋرالى ايتۋعا نەگىز جوق، - دەيدى باعلان كازبەكوۆ.
ونىڭ پايىمىنشا، قارۋ اينالىمىن تىركەۋ مەن ەسەپكە الۋدىڭ ناقتى جۇيەسى جانە زاڭنامالىق تالاپتاردى ورىنداماعاندارعا قاتىستى قولدانىلاتىن جازا - قاۋىپسىزدىك ستاندارتتارىنىڭ ساقتالۋىنا كەپىل بولا الادى.
الەم ەلدەرىندەگى پنيەۆماتيكالىق قارۋدى رەتتەۋ تاجىريبەسى
پنيەۆماتيكالىق قارۋدى يەلەنۋ مەن قولدانۋ ماسەلەسىنە قاتىستى حالىقارالىق تاجىريبە ءار ەلدىڭ قاۋىپسىزدىك ساياساتى مەن قۇقىقتىق مادەنيەتىنە بايلانىستى وزگەشەلەنەدى. بۇل سالادا ازاماتتارعا بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ەركىندىك بەرە وتىرىپ، باقىلاۋ مەن جاۋاپكەرشىلىك جۇيەسىن قاتار ۇيلەستىرۋ - كەڭ تارالعان ءتاسىل.
گەرمانيا - ەۋروپادا پنيەۆماتيكالىق قارۋعا قاتىستى تالاپتارى قاتاڭ ەلدەردىڭ ءبىرى. مۇندا قۋاتى 7,5 دجوۋلدەن اسپايتىن پنيەۆماتيكالىق قارۋدى 18 جاسقا تولعان ازاماتتار ەشقانداي رۇقساتسىز ساتىپ الا الادى. الايدا مۇنداي قارۋدىڭ سىرتىنا «F» تاڭباسى قويىلۋى مىندەتتى، بۇل ونىڭ زاڭدى ەكەنىن كورسەتەدى. ال قۋاتى جوعارى ۇلگىلەر ءۇشىن مىندەتتى تۇردە ليتسەنزيا قاجەت. سونىمەن بىرگە، گەرمانيادا قوعامدىق ورىنداردا قارۋمەن جۇرۋگە قاتاڭ تىيىم سالىنعان.
پولشادا ازاماتتار قۋاتى 17 دجوۋلگە دەيىنگى پنيەۆماتيكالىق قارۋدى كەدەرگىسىز يەلەنە الادى. دەگەنمەن، بۇل قارۋدى تەك جەكە اۋماقتاردا نەمەسە ارنايى سپورتتىق الاڭداردا قولدانۋ كەرەك. بۇل ەلدە دە قاۋىپسىزدىككە باسا ءمان بەرىلەدى: قوعامدىق ورىندا قارۋمەن ءجۇرۋ - زاڭ بۇزۋشىلىق بولىپ ەسەپتەلەدى.
ا ق ش- تا پنيەۆماتيكالىق قارۋعا قاتىستى تالاپتار ءار شتاتتا ءارتۇرلى. كەيبىر شتاتتاردا بۇل قارۋ ءتۇرى ويىنشىق رەتىندە قاراستىرىلىپ، ساتىلىمدا شەكتەۋ جوق. الايدا نيۋ-يورك، نيۋ-دجەرسي، كاليفورنيا سىندى شتاتتاردا جاس شەكتەۋى مەن تىركەۋ ءتارتىبى ەنگىزىلگەن. سونىمەن قاتار، ەل كولەمىندە مەكتەپ پەن قوعامدىق مەكەمەلەر ماڭىندا قارۋ قولدانۋعا تىيىم سالىنعان.
ۇلى بريتانيادا پنيەۆماتيكالىق قارۋ يەلەنۋگە رۇقسات ەتىلگەن، ءبىراق ناقتى شەكتەۋلەرمەن. قۋاتى 12 فۋت- پاۋندتان (شامامەن 16,2 دجوۋل) اسپايتىن ۇلگىلەر ءۇشىن رۇقسات قاجەت ەمەس، ال جوعارى قۋاتتى قارۋلارعا ليسەنزيا مىندەتتى. سونداي-اق كامەلەت جاسىنا تولماعاندارعا قارۋ ساتۋعا جانە بەرۋگە قاتاڭ تىيىم سالىنعان.
اۆتور
ۆەنەرا جولامان قىزى