قازاقستاندا مۇناي-حيميا سالاسى ستراتەگيالىق مانگە يە بولدى

استانا. KAZINFORM - جاقىندا قابىلدانعان 2040 -جىلعا دەيىنگى مۇناي وڭدەۋ سالاسىن دامىتۋ تۇجىرىمداماسىنا سايكەس، ەل بۇل باعىتقا 19 ميلليارد دوللار ينۆەستيتسيا تارتۋدى جوسپارلاپ وتىر. قاراجات زاۋىتتاردى جاڭعىرتۋعا، جاڭا ءوندىرىس ورىندارىن سالۋعا جانە عىلىمي- زەرتتەۋ بازاسىن قالىپتاستىرۋعا جۇمسالماق، دەپ حابارلايدى Kazinform.

بۇل - ادەتتەگى جاڭعىرتۋ ەمەس. كوپ جىلدان بەرى ءبىر-بىرىنەن بولەك دامىعان ءوندىرىس، قايتا وڭدەۋ جانە عىلىم سالالارىن ءبىر جۇيەگە بىرىكتىرۋگە جاسالعان ناقتى ارەكەت. مۇنداي قادامدار قازىردىڭ وزىندە ناقتى جوبالار ارقىلى ىسكە اسا باستادى.

مىسالى، اتىراۋ وبلىسىندا جۇمىس ىستەپ تۇرعان «KPI Inc.» گاز- حيميا كەشەنى تەڭىز كەن ورنىنان الىناتىن ەتاندى پايدالانىپ، پوليپروپيلەن شىعارىپ وتىر. ال كەلەسى جوبا - «سيللەنو» كەشەنى پوليەتيلەن وندىرۋگە باعىتتالعان. بۇل جوبادا قىتايلىق Sinopec پەن رەسەيلىك سيبۋر سەرىكتەس رەتىندە قاتىسىپ، وڭىرگە تەحنولوگيا مەن ەكسپورتتىق الەۋەت اكەلىپ جاتىر.

Energy Monitor قورىنىڭ ديرەكتورى نۇرلان جۇماعۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي جوبالاردى تەك ۇلكەن امبيتسيا ەمەس، سونىمەن قاتار ۇلكەن سىناق رەتىندە قابىلداۋ قاجەت.

- KPI Inc. جوباسىن ىسكە قوسۋ ءۇشىن ون جىلدان استام ۋاقىت قاجەت بولدى. مۇنداي كىدىرىستەر مۇناي- حيميادا سيرەك ەمەس. بۇل سالادا قاتەلىك قىمباتقا تۇسەدى، ال اسىعىستىق قاۋىپ تۋدىرادى، - دەيدى ساراپشى.

قانشاما تاۋەكەلگە قاراماستان، مۇنداي باستامالار سالانىڭ قۇرىلىمىن تۇبەگەيلى وزگەرتىپ جاتىر. قازاقستان مۇناي- حيميانى ەندى جاي عانا «ءوندىرۋدىڭ جالعاسى» دەپ ەمەس، الەمدىك جەتەكشى كومپانيالارمەن ءبىر دەڭگەيدە وينايتىن سالا رەتىندە قابىلداي باستادى.

وسى وزگەرىستەردىڭ اياسىندا سالا كولەم ەمەس، زياتكەرلىك قۇنعا باسىمدىق بەرە باستادى - كاتاليزاتورلار، كومپوزيتتەر، ارنايى پلاستيكتەر جانە جوعارى تەحنولوگيالىق سالالارعا ارنالعان حيميا الدىڭعى ورىنعا شىقتى. مۇنداي ترانسفورماتسيانى ءىرى ويىنشىلار جۇرگىزىپ كەلەدى: SABIC 2023 -جىلى اۆتوكولىك جانە ەنەرگەتيكا سەكتورلارىنا ارنالعان ينجەنەرلىك پلاستيكتەر جەلىسىن كەڭەيتتى؛ LyondellBasell 2024 -جىلى قايتا وڭدەلگەن جانە جاڭارتىلاتىن شيكىزاتتان الىناتىن پوليمەر ءوندىرىسىن e- عا ارتتىردى؛ قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق ينۆەستورلارىنىڭ ءبىرى - سيبۋر قازاندا كاتاليزاتوردىڭ تولىق تسيكلىن شىعاراتىن ءوندىرىستى ىسكە قوستى. ساۋد ارابياسىنان باستاپ ەۋروپا مەن ورتالىق ازياعا دەيىن بۇل سالا ءبىر باعىتتا دامىپ كەلەدى - شيكىزاتتان تەحنولوگياعا قاراي.

بۇل وزگەرىستىڭ سەبەپتەرى دە تۇسىنىكتى. حالىقارالىق ەنەرگەتيكالىق اگەنتتىكتىڭ بولجامى بويىنشا، 2027 -جىلعا قاراي الەمدە مۇناي تۇتىنۋ كولەمى تاۋلىگىنە 104- 105 ميلليون باررەل دەڭگەيىندە تۇراقتالادى. ياعني، شيكىزات وندىرۋگە نەگىزدەلگەن كەزەڭ اياقتالۋعا جاقىن. ەندىگى جەردە مۇناي-حيميا سالاسى كومىرسۋتەك ەكونوميكاسىندا ەڭ كوپ قوسىلعان قۇن اكەلەتىن باعىتقا اينالماق. ايتا كەتەرلىگى، جاسىل ەكونوميكاعا كوشۋ تۋرالى ايتىلعانىنا قاراماستان، ازيا، تاياۋ شىعىس جانە ورتالىق ەۋرازيا ەلدەرى مۇناي وندىرۋگە ەمەس، ونى وڭدەۋگە ينۆەستيتسيا سالۋدا. بۇل - قازىرگى پارادوكس: كومىرتەك شەكتەۋلەرىنىڭ كۇشەيۋىنە قاراماستان، حيميا سالاسى ءالى دە مۇناي يندۋسترياسىنىڭ ەڭ سەرپىندى بولىگى بولىپ قالىپ وتىر.

الايدا ءبارى دە وڭاي ەمەس. پوليمەرلەرگە دەگەن سۇرانىس بۇرىنعىداي جىلدام ءوسىپ جاتقان جوق. قىتاي يمپورتتى ازايتىپ جاتىر. ەۋروپا كومىرتەككە قاتىستى تالاپتارىن كۇشەيتتى. مۇناي-حيميا بۇگىندە قۇتقارۋشى سالا ەمەس، تابىس پەن بەيىمدەلۋ اراسىنداعى ۋاقىتشا ىمىرا ءرولىن اتقارىپ وتىر.

جاسىل وتكەل تۋرالى قانشا ايتساق تا، مۇنايدان تەحنولوگيا جاساۋ مۇمكىن بولىپ تۇرسا، حيميا ءوز ورنىن ساقتايدى. ەندىگى ماسەلە - توننادان تەحنولوگيانى كىم ءبىرىنشى بولىپ جاساي الادى.

اۆتور

ەلميرا ورالبايەۆا