قازاقستان-قىتاي كەلىسىمدەرى: قانداي جوبالار ىسكە اسىپ جاتىر

بىلتىر قازان ايىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ قىتايعا رەسمي ساپارى اياسىندا ەكى ەل بىرلەسە اتقاراتىن جوبالارعا نەگىزدەلگەن ءبىرقاتار قۇجاتقا قول قويىلعان بولاتىن.

اتاپ ايتقاندا، جالپى قۇنى 16,54 ميلليارد دوللار بولاتىن 30 كوممەرتسيالىق قۇجاتتا ينۆەستيتسيالىق، ساۋدا كەلىسىمدەرى، ءوندىرىس تەحنولوگياسىن بەرۋ، كرەديت جەلىسىن اشۋ سەكىلدى باعىتتار قامتىلدى. قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ قاتىسۋىمەن قول قويىلعان قۇجاتتار نەگىزىندەگى جوبالار قازىر قالاي ىسكە اسۋدا؟ Kazinform ءتىلشىسى شولىپ كوردى.

جاڭا زاۋىتتار بوي كوتەرمەك

قازاقستان مەن قىتاي - شيكىزات ءوندىرىسى مەن تاسىمالىندا بەلسەندى وداقتاس. كورشى ەل ءۇشىن شيكىزات كوزدەرى ەكونوميكانىڭ باستى قوزعاۋشى كۇشى سانالاتىنى بەلگىلى. ءوز كەزەگىندە بۇل قازاقستان تاراپىنا دا پايدالى.

جوعارىدا اتالعان كوممەرتسيالىق قۇجاتتاردىڭ ءبىرى - تەرەفتال قىشقىلىن ءوندىرۋ جوباسىنىڭ الدىن الا تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسىن ازىرلەۋ جونىندە «قازمۇنايگاز» ۇ ك» ا ق مەن SINOPEC اراسىنداعى كەلىسىم. ودان بەرى قوس تاراپ كەلىسىم نەگىزىندە جان-جاقتى تالداۋلار جۇرگىزىپ، جوبانىڭ بولاشاعى جايىندا اقىلداسقان بولاتىن.

2-شىلدەدە استانادا قازاقستان-قىتاي ىسكەرلىك كەڭەسىنىڭ 7-وتىرىسى ءوتتى. ءدال وسى جيىندا «قازمۇنايگاز» بەن «سيبۋر حولدينگ» جانە Sinopec Overseas Investment Holding «سيللەنو» جوباسىنا قاتىستى حاتتاماعا قول قويدى.

ەندى تاراپتار كوپ ۇزاماي اتىراۋ وبلىسىندا «سيللەنو» جوباسىن باستايدى. قۋاتى 1,25 ميلليون توننا پوليەتيلەن وندىرۋگە جەتەتىن العاشقى ينتەگراتسيالانعان گاز-حيميا كەشەنىن سالۋ ءۇشىن تۇپكىلىكتى ينۆەستيتسيالىق بيۋجەتتى كەلىسۋ نيەتىن راستادى. قۇجاتقا «قازمۇنايگاز» ۇ ك ا ق باسقارما ءتوراعاسى اسحات حاسەنوۆ، «سيبۋر» ج ش ق باسقارما ءتوراعاسى - باس ديرەكتورى ميحايل كاريسالوۆ جانە Sinopec ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى يۋنشەن ما قول قويعان.

بۇل جوبا مۇناي-گاز حيمياسى سالاسىن دامىتۋداعى ماڭىزدى قادام بولعالى تۇر. ونى ىسكە اسىرۋ ەل ەكونوميكاسىنا مۋلتيپليكاتيۆتى اسەر بەرىپ، جالپى ىشكى ءونىم كورسەتكىشىنىڭ 1,2 پايىزعا وسۋىنە مۇمكىندىك بەرمەك.

سونداي-اق پوليەتيلەننەن جاسالعان بۇيىمدار ءوندىرۋ سالاسىندا شاعىن جانە ورتا بيزنەس ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشىلادى. سايىپ كەلگەندە، ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋعا ۇلكەن سەرپىن بولۋعا ءتيىس. ماسەلەن، قۇرىلىس كەزەڭىندە بارلىعى 8 مىڭعا جۋىق، زاۋىت ىسكە قوسىلعاندا 800 گە جۋىق جاڭا جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ جوسپارلانعان. پوليەتيلەن كۇندەلىكتى ومىردە، قۇرىلىس سالاسىنان باستاپ مەديتسينا بۇيىمدارىن جاساۋدا ءجيى قولدانىلادى.

كەزەكتى قۇجات - «CASPI BITUM» ب ك» ج ش س زاۋىتىنىڭ مۇناي وڭدەۋ قۋاتىن جىلىنا 1,5 ميلليون تونناعا دەيىن جەتكىزۋ جوباسىن ىلگەرىلەتۋ جونىندە «قازمۇنايگاز» ۇ ك» ا ق مەن CITIC Group اراسىنداعى ءوزارا كەلىسىم. قوس تاراپ قازىر جوبالاۋ جۇمىستارىن باستاپ كەتكەن.

«قازمۇنايگاز» باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ دەرەگىنشە، ۇلتتىق كومپانيانىڭ باسقارما ءتوراعاسى اسحات حاسەنوۆ CITIC Group قىتاي كومپانياسىنىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى شي گۋوحۋامەن جانە CITIC Resources Holdings Limited باس اتقارۋشى ديرەكتورى حاو ۆەيباومەن كەزدەسىپ، ماسەلەنى جان-جاقتى تالقىلاعان.

وتكەن جىلى قىتايدىڭ NJPEC ينستيتۋتى جوبا بويىنشا الدىن الا تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمە ازىرلەپ، زاۋىتتىڭ تەحنيكالىق اۋديتىن جۇرگىزگەن. بيىل مامىردا قۇرىلىس بويىنشا ر س- كەلىسىمشارت جاسالىپتى. زاۋىت 2025-جىلى ىسكە قوسىلماق.

ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى ورتالىقتىڭ ءبىرى اشىلادى

قۇجاتتاردىڭ ىشىندە «قازپوشتا» ا ق مەن YTO Express Group اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم دە بار. تاياۋدا وسى تاقىرىپ بويىنشا ساۋدا جانە ينتەگراتسيا ءمينيسترى ارمان شاققاليەۆ پەن YTO Express Co. باسقارما ءتوراعاسى يۋ ۆەيتسزيا كەزدەستى.

جيىندا ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى ەلەكتروندى ساۋدا تاراتۋ ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى قازاقستاندا اشىلاتىنى ءمالىم بولدى. بۇل ورتالىق تاۋارلاردى جەدەل وڭدەۋدى جانە ە و، ە ا ە و جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىنە جەتكىزىلۋىن قامتاماسىز ەتپەك. سونداي- اق ينتەللەكتۋالدىق IT- شەشىمدەردى ەنگىزۋ، لوگيستيكالىق ۇدەرىستەردى تولىق اۆتوماتتاندىرۋ، كەدەندىك سۇيەمەلدەۋ جۇمىستارى رەتتەلمەك.

ۆەدومستۆو دەرەگىنشە، قازاقستانداعى ەلەكتروندىق ساۋدا نارىعى جىل سايىن 20 پايىزعا وسۋدە.

«قىتايدىڭ ەلەكتروندى ساۋدا نارىعى ءوزىنىڭ اۋقىمىمەن تاڭ قالدىرادى، وندا ساتىلىمداردىڭ 70 پايىزدان استامى ونلاين جۇزەگە اسىرىلۋدا. قازاقستان ءوزىنىڭ ءتيىمدى گەوگرافيالىق ورنالاسۋىمەن حالىقارالىق ەلەكتروندى ساۋدانىڭ نەگىزگى ترانزيتتىك ايماعىنا اينالۋعا ۇمتىلادى. قازپوشتامەن بىرلەسكەن قازاقستاندا تاراتۋ ورتالىعىن قۇرۋ جوباسى ترانسشەكارالىق ساۋدانى دامىتۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى»، - دەگەن قازاقستاننىڭ ساۋدا ءمينيسترى.

YTO Express Co. باسقارما ءتوراعاسى يۋ ۆەيتسزيا بۇل جوبانىڭ بۇكىل ءوڭىردى قامتيتىن ورتالىق ازياداعى جالعىز جوبا ەكەنىن اتاپ ءوتتى. كومپانيا ءبىرقاتار ەلدە تاعى 5 تاراتۋ ورتالىعىن سالۋدى جوسپارلاپ وتىر. قورىتىندىسىندا جوبا ەكونوميكالىق بايلانىستاردى نىعايتۋ مەن حالىقارالىق ونلاين ساۋدانى دامىتۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام سانالماق.

لوگيستيكا جەلىلەرى دامىماق

ەڭ ماڭىزدى قۇجاتتاردىڭ قاتارىندا «قازاقستان تەمىر جولى» ۇ ك» ا ق مەن CRRC Corporation Limited اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق جانە CRRC Corporation Limited ونىمدەرىن ساتىپ الۋ تۋرالى كەلىسىم بار. 2-شىلدەدەگى قازاقستان-قىتاي ىسكەرلىك كەڭەسى شەڭبەرىندە «ق ت ج» مەن قىتايلىق كومپانيالار اراسىندا ءبىرقاتار قۇجاتتارعا قول قويىلعانى ءمالىم بولدى.

اتاپ ايتقاندا، «ق ت ج» مەن «ليانيۋنگان پورتى» اقتاۋ پورتى بازاسىندا كونتەينەرلىك حاب سالۋعا ينۆەستيتسيالار تۋرالى كەلىسكەن. بىرلەسكەن جوبا كونتەينەرلىك جۇكتەردى وڭدەۋ جانە تيەپ جونەلتۋ بويىنشا قىزمەتتەر كەشەنىن كورسەتۋ ءۇشىن اقتاۋ پورتىنداعى قولدانىستاعى ينفراقۇرىلىمنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

سونداي-اق «KTZ Express»، رەسەيلىك «سلاۆترانس-سەرۆيس» جانە قىتايلىق Xi'an Free Trade Port اراسىندا كونتەينەرلىك تاسىمالدار بويىنشا كەلىسىم جاسالعان. بۇل لوگيستيكانى ەداۋىر جەدەلدەتۋگە، ەلەكتروندىق ساۋدانى دامىتۋعا، كەدەندىك راسىمدەردى جەڭىلدەتىپ، ساۋدا كەدەرگىلەرىن ازايتۋعا جول اشادى.

وسى كەزدە «ق ت ج» مەن CRRC كەلىسىمى شەڭبەرىندە العاشقى مانيەۆرلىك لوكوموتيۆتەر التىنكول ستانتسياسىنا تولىق جەتكىزىلگەنى جاريالاندى. كەلىسىم شەڭبەرىندە 100 مانيەۆرلىك جانە 100 ماگيسترالدىق لوكوموتيۆ جەتكىزىلىپ، قازاقستاندا جىلجىمالى قۇرامعا قىزمەت كورسەتۋ سەرۆيستىك ورتالىقتارىن اشۋ جانە ينجينيرينگتىك ورتالىق قۇرۋ جوسپارلانعان. مانيەۆرلىك تەپلوۆوزدار قازاقستاننىڭ كليماتتىق جاعدايلارىن ەسكەرە وتىرىپ جاسالعان، - 40 گرادۋستان - تان +50 گرادۋستانقا دەيىنگى تەمپەراتۋرادا جۇمىس ىستەي الادى، سالماعى 135 توننا. ءارى ديزەل-گەنەراتور قوندىرعىسى ق ر- دا قابىلدانعان ەكولوگيالىق ستاندارتتارعا سايكەس كەلەدى.

ال گيبريدتى لوكوموتيۆ ءوندىرىسى 2025 -جىلى قولعا الىنباق. جوبادان كۇتەر ءۇمىت كوپ، سەبەبى CRRC Corporation Limited الەمدەگى ەڭ ءىرى تەمىرجول كولىگىن ءوندىرۋشى، الەمدەگى لوكوموتيۆ ءوندىرىسى نارىعىنىڭ شامامەن 50 پايىزىنا يەلىك ەتەدى.