قازاقستان جىلناماسىنىڭ جارشىسى «قازاقپارات» اگەنتتىگىنە - 105 جىل
استانا. قازاقپارات - بۇگىن، 13-تامىز كۇنى ەلىمىزدەگى ەڭ كونە مەديارەسۋرستاردىڭ ءبىرى - Kazinform حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگىنە 105 جىل تولىپ وتىر.
العاشقى قازاق اقپارات اگەنتتىگى 1920 -جىلى روستا- نىڭ ورىنبور- تورعاي بولىمشەسى نەگىزىندە اشىلعان.
اتالعان قارا شاڭىراقتىڭ قازىرگى يەسى - «قازاقپارات» حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگى 2022 -جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ تەلەراديوكەشەنى» ك ە ا ق قۇرامىنا قوسىلۋ ارقىلى قايتا ۇيىمداستىرىلدى. 2023 -جىلدىڭ 1-قىركۇيەگىنەن «ق ر پرەزيدەنتى تەلەراديوكەشەنى» ش ج ق ر م ك نەگىزىندە جۇمىس ىستەيدى. تەلەراديو كەشەننىڭ ديرەكتورى - قاجىبايەۆا راۋشان جاڭابەرگەن قىزى.
ەسكە سالساق، 1925 -جىلى اگەنتتىكتىڭ اتى قاز ر و س ت بولىپ وزگەردى. ال 1937 -جىلى «قاز ت ا گ» دەگەن اتپەن قازاق ك س ر مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ قاراۋىنا بەرىلدى.
اگەنتتىك قازتاگ بولعان جىلدارى مىنا ازاماتتار باسشىلىق ەتتى:
اركادي يۆانوۆيچ ۆياتيچ- كيريللوۆ (1937-1938، رەپرەسسياعا ۇشىراپ، 1938 -جىلى اتۋ جازاسىنا كەسىلدى)؛
كونستانتين نەفەدوۆ (1939-1940)؛
ءجۇسىپ التايباي ۇلى التايبايەۆ (1953-1958)؛
كەڭەسباي ۇسەباي ۇلى ۇسەبايەۆ (1959-1960)؛
قاسىم ءشارىپ ۇلى ءشارىپوۆ، (1961-1974)؛
كاكىمجان قازىباي ۇلى قازىبايەۆ (1977-1982)؛
جۇماعالي يسماعۇلوۆ (1982-1987)؛
امانگەلدى احمەتاليم ۇلى احمەتاليموۆ (1987-1997).
ارادا 60 جىل وتكەندە، ياعني، 1997 -جىلعى 10-قىركۇيەكتە ق ر پرەزيدەنتىنىڭ №3629-جارلىعىمەن «قازاق اقپارات اگەنتتىگى (قاز ا ا)» رەسپۋبليكالىق قازىنالىق كاسىپورنى بولىپ وزگەرتىلدى. سول جىلدان مۇرات مايحان ۇلى ارەنوۆ 2002 -جىلعا دەيىن اگەنتتىككە باسشىلىق جاسادى.
2002 -جىلعى قاراشانىڭ 8 ىندە ق ر ۇكىمەتىنىڭ №1186-قاۋلىسىنا سايكەس قازااگ نەگىزىندە «قازاق اقپارات اگەنتتىگى» ۇلتتىق كومپانياسى («قازاقپارات» ۇ ك) قۇرىلدى.
2008 -جىلعى شىلدەنىڭ 3 ىندە اگەنتتىك ق ر ۇكىمەتىنىڭ №668-قاۋلىسىنا سايكەس «ارنا مەديا» ۇلتتىق اقپارات حولدينگى» اكسيونەرلىك قوعامىنىڭ قۇرامىنا كىردى.
ال 2012 -جىلعى تامىزدان 2014 -جىلعا دەيىن «قازاقستان» ر ت ر ك» ا ق قۇرامىندا بولدى.
2014 -جىلدىڭ قاڭتارىندا «قازاقپارات» ەلدەگى العاشقى حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگى (ح ا ا) مارتەبەسىنە يە بولىپ، ءوز تاريحىنىڭ جاڭا كەزەڭىن باستادى.
2020 -جىلى «قازاقپارات» حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگى» ا ق قۇرامىنا «قازكونتەنت» ا ق قوسىلىپ، قايتا ۇيىمداستىرىلدى.
ەلىمىزدىڭ اقپارات كەڭىستىگىندە قازاقپارات اتاۋىمەن تانىلعان جىلدارى اگەنتتىككە مىنا ازاماتتار باسشىلىق جاسادى:
عادىلبەك ميناج ۇلى شالاحمەتوۆ (2003-2004)؛
جاناي سەيتجان ۇلى وماروۆ (2004-2006)؛
داۋرەن كەڭەس ۇلى دياروۆ (2007-2016)؛
اسەل دۋلات قىزى تولەگەنوۆا (2016-2017)؛
اسقار قۋانىش ۇلى وماروۆ (2017-2021)؛
ەلدوس بيگەلدى ۇلى ءناشىرالى (2021-2022).
اگەنتتىك عاسىردان استام ۋاقىت بويى ساياسات، ەكونوميكا، ءبىلىم، دەنساۋلىق، سپورت، مادەنيەت جانە قوعام تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى سەنىمدى ءارى جەدەل اقپارات كوزى رەتىندە بەدەلىن مۇلتىكسىز ساقتاپ كەلەدى.
قازاقپارات جاڭالىقتارى قازاق، ورىس، اعىلشىن، قىتاي، وزبەك تىلدەرىندە تاراتىلادى. سونىمەن قاتار، شەتەلدەگى قانداستارىمىز ءۇشىن جاڭالىقتار لاتىن گرافيكاسىندا جانە توتە جازۋمەن بەرىلەدى.
2004 -جىلدىڭ 14-اقپانىندا «قازاقپارات» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ قازاق بولىمشەسى قازاقستاندا العاش رەت لاتىن ءالىپبيى نەگىزىندە مەملەكەتتىك تىلدە جاڭالىق تاراتۋدى قولعا الدى. نەگىز رەتىندە اكادەميك ءابدۋالي قايدار دايىنداعان لاتىن گرافيكاسىنىڭ ۇلگىسى الىندى. كەيىننەن وسى نۇسقا ماماندار اراسىندا «قازاقپارات نۇسقاسى» دەپ اتالىپ كەتتى. سونىڭ ارقاسىندا كيريلليتسا قارپىن وقي المايتىن شەتەلدەردەگى وتانداستارىمىز تاريحي وتانىندا بولىپ جاتقان وقيعالاردى ءبىلىپ وتىرۋعا مۇمكىندىك الدى.
«قازاقپارات» ح ا ا ورتالىق كەڭسەسى قازاقستاننىڭ ەلورداسى استانا قالاسىندا ورنالاسقان.
ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىندە اقپارات اگەنتتىگىنىڭ مەنشىكتى تىلشىلەرى جۇمىس ىستەيدى. ا ق ش، رەسەي، قىتاي، تۇركيا، ەۋروپا، ازەربايجان، وزبەكستان، قىرعىزستان، ارمەنيا جانە يوردانيادا مەنشىكتى تىلشىلەرى بار. بۇل ەلىمىزدە جانە الەمدە بولىپ جاتقان جاڭالىقتاردى جەدەل ءارى شىنايى تاراتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇگىندە Kazinform اگەنتتىگى الەمنىڭ ءبىرقاتار ەلىمەن اقپاراتتىق سەرىكتەس. ناقتى ايتقاندا، 45 سەرىكتەسپەن 47 مەموراندۋمعا قول قويىلعان. ولاردىڭ قاتارىندا مىنالار بار: تاسس (رەسەي)، Trend (ازەربايجان)، ارمەنپرەسس (ارمەنيا)، كابار (قىرعىزستان)، ءوزا (وزبەكستان)، بەلتا (بەلارۋس)، Yonhap (وڭتۇستىك كورەيا)، TPS (يزرايل)، Azertac (ازەربايجان)، مونتسامە (موڭعوليا)، CMG (قىتاي)، جەنمين جيباو (قىتاي)، حوۆار (تاجىكستان)، WAM (ب ا ءا)، Al-Jazeera (قاتار)، Petra (يوردانيا)، Middle East University (MNU) (يوردانيا)، Saudi Press Agency (ساۋد ارابياسى)، QNA (قاتار)، انيا (ت م د اقپارات كەڭەسى)، Agenzia Nova (يتاليا)، Fakti.bg (بولگاريا)، BTA (بولگاريا)، UNA (يسلام ىنتىماقتاستىڭى ۇيىمى اقپارات اگەنتتىكتەرىنىڭ وداعى)، OANA (ازيا جانە تىنىق مۇحيت ەلدەرىنىڭ اقپارات اگەنتتىكتەرى ۇيىمى)، Kyodo (جاپونيا)، شينحۋا (قىتاي)، ي رن ا (يران)، Anadolu (تۇركيا)، Petra (يوردانيا)، جەنمين جيباو (قىتاي)، بريكس ت ۆ (رەسەي)، TASR (سلوۆەنيا)، ANI (ءۇندىستان)، TDH (تۇرىكمەنستان)، BREIP (قىتاي)، باشينفورم (رەسەي، باشقۇرتستان)، Al-Mamlaka TV (يوردانيا)، Jordan TV (يوردانيا)، VNA (ۆەتنام)، TV9 (موڭعوليا)، Novinata (بولگاريا)، Adnkronos (يتاليا)، FENA (بوسنيا جانە گەرتسەگوۆينا)، AnewZ (ازەربايجان)، CNA (كيپر).