قازاقستان د د س ۇ ماقساتىن ورىندادى: مەزگىلسىز ءولىم-ءجىتىمدى 25 پايىز تومەندەتتى

استانا. KAZINFORM - قازاقستان 2025 -جىلعا دەيىنگى جۇقپالى ەمەس اۋرۋلاردان بولاتىن مەزگىلسىز ءولىم-ءجىتىمدى 25 پايىزعا ازايتۋ بويىنشا عالامدىق مونيتورينگ جۇيەسىنىڭ ماقساتتارىنا قول جەتكىزگەن د د س ۇ ەۋروپالىق وڭىرىندەگى توعىز ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلدى. وسىلايشا، قازاقستان بۇل ماڭىزدى كورسەتكىشكە قول جەتكىزگەن ورتالىق ازياداعى العاشقى ەل اتاندى. بۇل تۋرالى د د س ۇ بايانداماسىندا ايتىلدى، دەپ جازدى ب ۇ ۇ رەسمي سايتى.

«جۇقپالى ەمەس اۋرۋلاردان بولاتىن ءولىم-ءجىتىمنىڭ الدىن الۋ، قاۋىپ فاكتورلارى جانە كۇرەس ستراتەگيالارى» بايانداماسىندا قازاقستاننىڭ جۇرەك- قان تامىرلارى اۋرۋلارى مەن قاتەرلى ىسىكپەن كۇرەس سالاسىنداعى ۇلتتىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن نىعايتۋدا قولدانعان تاجىريبەسى مەن شارالارى قاراستىرىلعان. اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋعا، ەرتە انىقتاۋعا، ەمدەۋدى جاقسارتۋعا جانە ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعىن ارتتىرۋعا ەرەكشە نازار اۋدارا وتىرىپ، قازاقستان ءوڭىر ەلدەرىنە ۇلگى بولىپ وتىر.

- د د س ۇ قازاقستانمەن ج ە ا- دان بولاتىن ءولىمنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىن جويۋ باعىتىندا ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس ىستەيدى. ەل ينفاركت پەن ءينسۋلتتى ەمدەۋ بويىنشا ۇلتتىق ورتالىقتار قۇرۋعا ينۆەستيتسيا سالىپ، تەمەكى تۇتىنۋعا قارسى كۇرەس پەن قانتتى سۋسىندار تۇتىنۋدى قىسقارتۋ شارالارىن قابىلدادى. بۇل شارالار حالىق دەنساۋلىعىنا وڭ اسەرىن بەرىپ جاتىر، - دەدى د د س ۇ ەۋروپالىق بيۋروسىنىڭ دەنساۋلىقتى نىعايتۋ جانە الدىن الۋ ءبولىمىنىڭ ديرەكتورى دوكتور گۋندو ۆايلەر

ينسۋلت پەن ينفاركتتان قورعاۋ

ج ە ا - د د س ۇ ەۋروپالىق وڭىرىندە ءولىم- ءجىتىمنىڭ 90 پايىزىن قۇرايتىن ەڭ باستى قاۋىپ. الايدا بۇل ولىمدەردىڭ كوپشىلىگىنىڭ الدىن دالەلدى دەرەكتەرگە نەگىزدەلگەن ساياسات پەن ناقتى شارالار ارقىلى الۋعا بولادى.

- قازاقستان د د س ۇ ۇسىنعان ج ە ا- مەن كۇرەس جونىندەگى شارالاردىڭ 50 پايىزىن تولىق، ال 36 پايىزىن ءىشىنارا ىسكە اسىردى. سونداي-اق، ەل ج ە ا مەن ولاردىڭ قاۋىپ فاكتورلارىنىڭ تارالۋىن باعالاۋعا ارنالعان د د س ۇ-نىڭ التىن ستاندارتى - STEPS زەرتتەۋىن العاش رەت وتكىزدى. بۇل - حالىقارالىق دەڭگەيدە سالىستىرۋعا كەلەتىن ساپالى دەرەكتەرگە قول جەتكىزۋدەگى ماڭىزدى قادام، - دەپ قوستى دوكتور ۆايلەر.

2017- 2024 -جىلدار ارالىعىندا قازاقستاندا كارديولوگيالىق ارالاسۋلار جۇرگىزەتىن كاتەتەريزاتسيالىق زەرتحانالار سانى 31 دەن 49 عا دەيىن ارتتى. سونىمەن قاتار، ەلدىڭ ءتۇرلى ايماقتارىندا جۇمىس ىستەيتىن 83 ينسۋلت ورتالىعى ينسۋلتتەن بولاتىن ءولىم مەن مۇگەدەكتىكتى ايتارلىقتاي ازايتۋعا كومەكتەستى.

قازاقستان جۇرەك پەن وكپەنى ترانسپلانتاتسيالاۋ سالاسىندا دا ورتالىق ازيادا كوشباسشىعا اينالدى. 2012 -جىلدان باستاپ جۇرەك جۇمىسىن قولدايتىن 600 دەن استام قۇرىلعى ءساتتى يمپلانتاتسيالانعان. ال 2025 -جىلى ەلدە 100- جۇرەك ترانسپلانتاتسياسى جاسالدى.

ەرتە انىقتاۋ جانە سكرينينگ

قازاقستان ج ە ا-نى(جۇقپالى ەمەس اۋرۋلار)  ەرتە انىقتاۋعا ارنالعان سكرينينگ باعدارلامالارىن كەڭەيتتى. ۇلتتىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى شەڭبەرىندە گيپەرتونيا، جۇرەكتىڭ يشەميالىق اۋرۋى، ديابەت جانە بىرنەشە قاتەرلى ىسىك تۇرلەرىن قامتيتىن سەگىز اۋرۋ بويىنشا سكرينينگ جۇرگىزىلەدى.

2024 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، ءسۇت بەزى مەن توق ىشەك قاتەرلى ىسىگىنە سكرينينگپەن قامتۋ دەڭگەيى 70 پايىزعا جەتتى - بۇل ەل تاريحىنداعى ەڭ جوعارى كورسەتكىشتەردىڭ ءبىرى.

- ەرتە دياگنوستيكا، ۋاقتىلى مەديتسينالىق كومەك جانە ناۋقاستاردى قولداۋ - قازاقستاننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى باستى باسىمدىقتارى. بۇل حالىق دەنساۋلىعى كورسەتكىشتەرىن جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى، - دەدى ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى تيمۋر سۇلتانعازيەۆ.

2023 -جىلى قازاقستانداعى ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 2022 -جىلمەن سالىستىرعاندا 74,44 جىلدان 75,09 جىلعا ءوستى. سونىمەن قاتار، ءولىم-ءجىتىم دەڭگەيى دە ازايدى: 2021 -جىلعى 1000 ادامعا شاققانداعى 9,6 جاعدايدان كەيىن بۇل كورسەتكىش تۇراقتى تۇردە تومەندەپ كەلەدى.

قازاقستان جاتىر موينى وبىرىنا قارسى كۇرەستە ادام پاپيللوما ۆيرۋسىنا (HPV) تەستىلەۋدى ەنگىزىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ستاندارتتارىن حالىقارالىق تالاپتارعا سايكەستەندىرۋ جولىندا ىلگەرىلەپ كەلەدى.

قاۋىپ فاكتورلارىن ازايتۋ: تەمەكى مەن دۇرىس ەمەس تاماقتانۋ

مەديتسينالىق-پروفيلاكتيكالىق شارالاردان بولەك، قازاقستان ج ە ا- نىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى - تەمەكى شەگۋ، دۇرىس ەمەس تاماقتانۋ، قانتتى ارتىق تۇتىنۋ سياقتى فاكتورلاردى ازايتۋعا ايرىقشا نازار اۋدارۋدا.

قازاقستان پوستكەڭەستىك ەلدەر اراسىندا تەمەكىگە قارسى ەڭ قاتاڭ ساياسات جۇرگىزىپ وتىر. نەگىزگى شارالار:

قوعامدىق ورىنداردا تەمەكى شەگۋگە تىيىم سالۋ؛

تەمەكى قوراپتارىندا ەسكەرتۋ سۋرەتتەرىن ورنالاستىرۋ؛

سالىقتى كوتەرۋ؛

تەمەكى ونىمدەرىن جارنامالاۋعا جانە ساتۋعا شەكتەۋ؛

ەلەكتروندى تەمەكى مەن ۆەيپتەرگە تولىق تىيىم سالۋ.

وسى ساياسات سوڭعى ونجىلدىقتا شىلىم شەگۋشىلەردىڭ سانىن ەداۋىر ازايتتى - قازىرگى ۋاقىتتا ولاردىڭ ۇلەسى شامامەن دەپ باعالانادى.

سونىمەن قاتار، قازاقستان قانتتى سۋسىنداردى تۇتىنۋدى ازايتۋ بويىنشا ماڭىزدى قادامدارعا باردى:

مەكتەپتەردە مۇنداي سۋسىنداردى ساتۋعا تىيىم سالىندى؛

2024 -جىلى 21 جاسقا دەيىنگى جاستارعا ەنەرگەتيكالىق سۋسىن ساتۋعا تىيىم سالاتىن زاڭ قابىلداندى.

ىنتىماقتاستىق جانە بولاشاق جوسپارلار

مەملەكەت اۋقىمدى جەتىستىكتەرگە قاراماستان، جەكەلەگەن باعىتتاردا ءالى دە قوسىمشا شارالاردى قاجەت ەتەدى.

- قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا تۇز تۇتىنۋدى ازايتۋ، بالالارعا باعىتتالعان زياندى تاعامداردى جارنامالاۋعا شەكتەۋ قويۋ، ەمشەك سۇتىنە الماستىرعىشتار مەن ترانسمايلارعا قاتىستى ستاندارتتار تولىق ەنگىزىلمەگەن. ۇكىمەت وسى باعىتتاردى كۇشەيتىپ، ج ە ا- مەن كۇرەس ساياساتىن جەتىلدىرۋدى جوسپارلاپ وتىر»، - دەپ قورىتىندىلادى دوكتور سۇلتانعازيەۆ.

ايتا كەتەيىك، د د ۇ كليمات پەن دەنساۋلىققا قاتىستى جاڭا كوميسسيا قۇردى.