قازاق فۋتبولى: كەشەگى كۇننەن كەلەشەككە دەيىن
استانا. KAZINFORM - بۇگىن قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ ەۋروپالىق فۋتبول قاۋىمداستىعى وداعى (UEFA) قۇرامىنا ەنگەنىنە 23 جىل تولادى. شيرەك عاسىرعا جۋىق ۋاقىت ارالىعىندا ەل فۋتبولىندا قانداي وزگەرىستەر بولدى؟ Kazinform اتالعان تاقىرىپتى تارقاتىپ كوردى.
ستوكگولم تورىندەگى تاريحي شەشىم
2002 -جىلدىڭ 25-ساۋىرىندە شۆەتسيا استاناسى - ستوكگولم قالاسىندا UEFA كونگرەسىندە قابىلدانعان شەشىم نەگىزىندە قازاقستان ەۋروپادا دوپ تەبۋگە مۇمكىندىك الدى. بۇل قازاق فۋتبولىن دامىتۋعا باعىتتالعان وڭ قادام ەدى. وعان دەيىن فەدەراتسيا ازيا فۋتبول كونفەدەراتسياسى (AFC) قۇرامىندا بولدى.
قازاقستاندىق فۋتبولشىلار 2004 -جىلعى ەۋروپا چەمپيوناتىنا ىرىكتەۋ كەزەڭىنە قاتىسۋدان كەش قالدى. سوندىقتان اتالعان ۇيىم قۇرامىنداعى العاشقى ويىنىن جولداستىق كەزدەسۋدەن باستادى. 2002 -جىلدىڭ 7 شىلدەسىندە الماتىدا ەستونيامەن جاسىل الاڭعا شىقتى. كەزدەسۋ بارىسىندا قازاقستاندىق ولەگ ليتۆينەنكو مەرگەندىك تانىتتى. قوس قۇراما 1:1 ەسەبىنە قاناعات ءبىلدىردى. ال 2003 -جىلى ۇلتتىق قۇراما پورتۋگاليا، پولشا، فارەر ارالدارى، مالتا قۇراماسىمەن جولداستىق كەزدەسۋ وتكىزدى. ولاردىڭ ءاربىرى فۋتبولشىلاردىڭ شەبەرلىگىن شىڭداۋىنا، تاجىريبەسىن ارتتىرۋىنا نەگىز قالادى.
- uefا قۇرامىنا نەگىزىنەن الەمنىڭ ۇزدىك قۇرامالارى جيناقتالعان دەپ ايتۋعا تولىق نەگىز بار. ول ەلىمىزدەگى فۋتبولدىڭ كەڭىنەن ورىستەي تۇسۋىنە جول اشادى. سونداي-اق ينفراقۇرىلىمنىڭ جاقسارۋىنا نەگىز قالاپ، سپورتتىڭ وسى تۇرىنە قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن جاس ورەندەردىڭ شەبەرلىگىن جەتىلدىرۋگە مۇمكىندىك جاسايدى. الەمدە فۋتبول سپورتى قاشاندا بيىك تۇعىرىنان تومەندەگەن ەمەس، - دەدى ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ بۇرىنعى قاقپاشىسى نۇرلان ءابۋوۆ.
قازاقستاندىق فۋتبولشىلار ەۋروپا قۇرلىعىنداعى العاشقى ويىنىن الەم چەمپيوناتىنا ىرىكتەۋ كەزەڭىندە الماتىدا ۋكراينا قۇراماسىنا قارسى وتكىزدى. تارتىستى وتكەن كەزدەسۋدە ولار قارسىلاسىنا 1:2 ەسەبىمەن ەسە جىبەردى. ال 2007 -جىلدىڭ 24-ناۋرىزى قازاق فۋتبولى ءۇشىن ەرەكشە وقيعا بولدى. ءوز الاڭىندا وتانداستارىمىز سەربيا قۇراماسىن 2:1 ەسەبىمەن جەڭىپ، جانكۇيەر قاۋىمىنىڭ ۇلكەن قوشەمەتىنە يە بولدى. ودان كەيىنگى جىلداردا ولار شوتلانديا، دانيا سەكىلدى قۇرامالاردىڭ دا وسال تۇسىن تابا ءبىلدى.
سونداي-اق فۋتزالدان قازاقستان قۇراماسى الەم جانە ەۋروپا چەمپيوناتتارىندا جانكۇيەر كوڭىلىنەن شىعارلىق ناتيجەگە قول جەتكىزدى. 2021 -جىلى ولار الەم چەمپيوناتىندا ءتورتىنشى ورىنعا تابان تىرەسە، 2016 -جىلى ەۋروپا چەمپيوناتىندا ۇزدىك ۇشتىكتەن كورىندى.
ساۋلەتىنە ساي ستاديوندار كوبەيەدى
جىلدان- جىلعا ەلىمىزدە فۋتبول سالاسىندا ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا ءمان بەرىلىپ كەلەدى. وسىنداي وقيعانىڭ ءبىرى 2009 -جىلدىڭ 3-شىلدەسىندە بولدى. ەلوردا تورىندە بارلىق تالاپقا ساي 30 مىڭ جانكۇيەر سىياتىن «استانا- ارەنا» ستاديونى بوي كوتەردى.
سودان بەرگى ۋاقىتتا اتالعان سپورتتىق نىسان ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قۇراماسى مەن ەلوردالىق «استانا» كومانداسىنىڭ باستى ورداسىنا اينالدى. قازاقستاندىق جانكۇيەرلەر ءۇشىن ايرىقشا ەموتسيا سىيلاعان قانشاما ەلەۋلى ويىندارعا نەگىز قالادى.
قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ قوعام جانە ب ا ق-پەن بايلانىس دەپارتامەنتىنىڭ باس مەنەدجەرى سەيىل قوجاتايدىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە سپورتتىڭ اتالعان ءتۇرىن دامىتۋعا ەرەكشە ءمان بەرىلىپ كەلەدى.
- قاي كەزدە دە تەڭبىل دوپ ونەرىنە قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن جاس ورەندەردىڭ قاتارى سيرەگەن ەمەس. ەلىمىزدە بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر مەكتەبىندە ءتالىم الىپ جۇرگەن بالالار كوبەيىپ كەلەدى. جۇيەلى تۇردە فۋتبولدى سەرىك ەتكەن ادامدار سانى ارتتى. وعان قاجەتتى ستاديوندار مەن مانەجدەر حالىققا قىزمەت كورسەتىپ كەلەدى. جىلما-جىل فەدەراتسيا تاراپىنان باپكەرلەردى دايارلاۋ جانە ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ءمان بەرىلگەن. UEFA قۇرامىنا قوسىلعاننان كەيىن ەۋروپالىق ادىستەمەلەر بويىنشا ماماندار دايىنداۋعا جول اشىلدى، - دەدى سەيىل قوجاتاي.
وسىنىڭ ناتيجەسىندە ەلىمىزدە كارىقۇرلىقتاعى بەدەلدى كلۋبتاردا دوپ تەۋىپ جۇرگەن ابات ايىمبەوۆ، باحتيەر زاينۋتدينوۆ، داستان ساتپايەۆ سەكىلدى شەبەرلىگى شىڭدالعان تالانتتى جاستار شىقتى.
كەيىنگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە جاڭا ستاديوندار سالۋ ماسەلەسى دۇرىس جولعا قويىلا باستادى.
2020 -جىلدىڭ 30-تامىزىندا تۇركىستاندا جاڭا ستاديون پايدالانۋعا بەرىلدى.
بيىل قىزىلوردا قالاسىندا 11 مىڭ ادامعا لايىقتالعان فۋتبول ارەناسى ەلدىڭ يگىلىگىنە اينالادى دەپ كۇتىلۋدە. الداعى ۋاقىتتا شىمكەنت، اقتوبە، سەمەي، اتىراۋ قالالارىندا جاڭا ستاديوندار بوي كوتەرسە، الماتى قالاسىنداعى ورتالىق ستاديون قايتا جاڭعىرتىلماق. ولاردىڭ بارلىعى UEFA تالابىنا تولىقتاي ساي كەلەدى.
ەۋروكۋبوكتاعى ەلەۋلى وقيعالار قانداي؟
ۇزاق جىلدان بەرى فۋتبول ستاتيستيكاسىمەن تۇراقتى تۇردە اينالىسىپ كەلە جاتقان جەڭىس قوجامقۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، 2002 -جىلى قازاقستاندىق كلۋبتار ەۋروكۋبوك ويىندارىنداعى العاشقى ويىنىن وتكىزدى. چەمپيوندار ليگاسىنىڭ ىرىكتەۋ كەزەڭىندە ەلوردالىق «جەڭىس» مولدوۆالىق «شەريفپەن» كەزدەستى. 2007 -جىلدىڭ شىلدەسىندە قوستانايلىق «توبىل» فۋتبول كلۋبى ينتەرتوتو كۋبوگىنىڭ بارلىق ءۇش اينالىمىنان سۇرىنبەي ءوتتى.
- ەل سپورتىنىڭ تاريحىنداعى ەلەۋلى وقيعا 2013 -جىلى تىركەلدى. قاراعاندىلىق «شاحتەر» كومانداسى ەۋروپا ليگاسى توپتىق كەزەڭىنە جولداما الدى. توپتىق كەزەڭدە نيدەرلاندتىڭ «از الكماار» ، گرەكيانىڭ پاوك جانە يزرايلدىڭ «ماككابي حايفا» كلۋبتارىمەن كەزدەستى. ەكى مارتە تەڭ ءتۇسىپ، قالعانىندا قارسىلاستارىنا ەسە جىبەرىپ قويدى، - دەدى جەڭىس قوجامقۇلوۆ.
ال ەلوردالىق «استانا» 2015 -جىلى قازاقستاندىق كلۋبتار اراسىنان چەمپيوندار ليگاسى توپتىق كەزەڭىنە جولداما العان العاشقى كوماندا رەتىندە ەرەكشەلەندى.
استانالىق فۋتبولشىلار ىرىكتەۋ كەزەڭىندە سلوۆەنيانىڭ «ماريبور»، فينليانديانىڭ حيك، كيپردىڭ اپوەل كلۋبتارىن ورتا جولدا قالدىردى. توپتىق كەزەڭدە يسپانيانىڭ «اتلەتيكو مادريد»، پورتۋگاليانىڭ «بەنفيكا» جانە تۇركيانىڭ «گالاتاساراي» كلۋبتارىمەن شەبەرلىك بايقاستى. ءوز توبىندا ءتورت مارتە تەڭ ءتۇسىپ، نەبارى ەكى كەزدەسۋدە جەڭىلىستىڭ اشى ءدامىن تاتتى.
ودان كەيىن «استانا» قاتارىنان ءتورت جىل بويى ەۋروپا ليگاسى توپتىق كەزەڭىندە سىنعا ءتۇستى. 2017 -جىلى ءوز توبىندا يسپانيانىڭ «ۆيلياررەال»، چەحيانىڭ «سپارتا پراگا»، يزرايلدىڭ «ماككابي تەل-اۆيۆ» شەبەرلىك بايقاسىپ، 10 ۇپايمەن ەكىنشى ورىنعا تابان تىرەدى. جارىستىڭ 1/16 فينالىندا پورتۋگاليانىڭ «سپورتينگ ليسسابون» كلۋبىنا (1:3، 3:3) جول بەردى.
ال فۋتزالدان الماتىلىق «قايرات» چەمپيوندار ليگاسىندا ەكى مارتە توپ جاردى. 2012/13، 2014/15 -جىلداردا اتالعان تۋرنيردە جەڭىمپاز اتاندى. ودان كەيىنگى كەزەڭدە دە الماتىلىق كلۋب ەل نامىسىن ابىرويمەن قورعاپ كەلەدى.
ەسكە سالساق، قازاقستان فۋتبولى كۇنىنە وراي بۇگىن، 25-ساۋىردە استانادا الەم جانە قازاقستان فۋتبولىنىڭ اڭىز ويىنشىلارى جولداستىق كەزدەسۋ وتكىزەدى.
اۆتور
ءادىلجان ۇمبەت