قايىرسىز ادام - جەمىسسىز اعاش - احمەت يۇگىنەكي
افوريزم - ءبىر ۇزىك وي، وقىس پىكىر، وقشاۋ ءسوز. افوريزم العاش دۇنيە قۇبىلىستارى جونىندە جيناقتالعان بىلىمدەرىن تۇيىندەپ، پىكىر ءبىلدىرۋدىڭ ءبىر ءتۇرى رەتىندە دۇنيەگە كەلگەن.
قازاق افوريزمدەرىنىڭ اسىل ارناسى دا ساق-سكيف داۋىرىندەگى ويشىلدار سوزدەرىنەن، كونە تۇركى جازبالارىنان باستاۋ الادى. «افوريزمدەر» ايدارىندا بۇگىن احمەت يۇگىنەكي، مايقى ويلارىن ۇسىندىق.
قايىرسىز ادام - جەمىسسىز اعاش - احمەت يۇگىنەكي
( VIII - VIV ع ع. )
احمەت يۇگىنەكي
بۇگىن بارىڭ ەرتەڭ جوق.
كوپ سويلەگەن ءسوز ارزان.
قايىرسىز ادام - جەمىسسىز اعاش.
جازىقتىنىڭ كۇناسىن كەشكەن ساۋاپ.
بىلمەستى «بىلەمىن» دەۋ - ايىپ.
قۋانىش - بىرلەپ، رەنىش - ونداپ كەلەر.
وزىڭە سىڭبەگەن سىر وزگەگە دە سىڭبەيدى.
جاپا قىلعانعا وپا قىل.
تىكەن ەگىپ، ءجۇزىم كۇتپەس بولار.
جاماندىق جاساساڭ دا، جاقسىلىق جاساساڭ دا جاۋاپسىز قالمايدى.
ايلا ويلاما، ادال ءىس جاسا.
جامان مىنەز جانعا وپا بەرمەس.
ادىلدىكسىز قايىر جوق.
شىندىق - شيپا، وتىرىك - دەرت.
سابىر - ساۋاپ.
قۇلاماس قامال جوق.
تەڭىز «از- كوپ» دەمەي، توسىنە تامعاننىڭ ءبارىن جۇتا بەرەدى.
بىلىكسىزگە ءبارى ءجون.
قاراڭعىنىڭ باسىنا حاقتىڭ ءسوزى كىرمەيدى.
ادەپتىڭ باسى بايقاپ سويلەۋ.
ءتىل بىرەۋدى كوتەرەدى، بىرەۋدىڭ تۇبىنە جەتەدى.
اسىل ءسوز - از، قالجىڭ ءسوز-كوپ.
اعىستى ءمولدىر بۇلاق ورتايمايدى،
سوزدەرى ءبىلىمداردىڭ قارتايمايدى.
ويلى ءسوز - ۇتقىر، ويسىز ءسوز-جۇتقىر.
قازاسى جەتكەن ەلىك تۇزاققا ءوزى بارىپ تۇسەدى.
جىلاننىڭ سىرتى - سۇلۋ، ءىشى - ۋ.
بال قايدا بولسا، ارا سوندا.
شادىمان شاق شاپقان جەلدەي تەز وتەر.
ءۇمىت سوڭى - اجال.
ءومىر ءتاتتى، بۇگىن قولىڭ جەتكەندە،
ۋداي اشى، ەرتەڭ تاستاپ كەتكەندە.
مايقى
اسىلدان اسىل تۋادى،
جالقاۋدان ماسىل تۋادى.
مىلجىڭنان ەزبە تۋادى،
قىدىرمادان كەزبە تۋادى.
جەتەسىز جىگىت ەل قادىرىن بىلمەس،
نەكەسىز ايەل ەر قادىرىن بىلمەس.
ەستىگە ايتقان اقىل ءسوز - شىڭعا بىتكەن تۋمەن تەڭ،
ەسسىزگە ايتقان اقىل ءسوز - قۇمعا سىڭگەن سۋمەن تەڭ.
حان قاسىندا اقىلدى بي بولسا، قارا جەردەن كەمە جۇرگىزەدى.
حان ءادىل بولسا، حالىق ىنتىماقتى بولادى.
حان - حالىقتىڭ قازىعى.
(ەربول شايمەردەن ۇلى قۇراستىرعان «قازاق افوريزمدەرى» كىتابىنان ىرىكتەلىپ الىندى).
شىڭعىس مۇقايەۆ
egemen.kz