قانداي بانك كارتالارىن قولدانۋعا رۇقسات ەتىلەدى – ق م د ب وكىلىمەن سۇحبات

استانا. KAZINFORM - جۋىردا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ عۇلامالار كەڭەسى بانك كارتالارىنا قاتىستى ءپاتۋا شىعاردى. بۇل اقپاراتقا ءاميانى شاڭ باسىپ، قولما-قول اقشا ۇستاۋدى ۇمىتا باستاعان تۇرعىندار ەلەڭ ەتە قالعانى انىق.

بانك كارتالارىن قولدانۋ بويىنشا شاريعات نە دەيدى؟ ساۋالدارىمىزعا ق م د ب شاريعات جانە ءپاتۋا ءبولىمى مامانى ەرعالي بايدىلدايەۆ جاۋاپ بەردى.

- دەبەتتىك كارتادا كليەنتتىڭ ماڭداي تەرىمەن تاپقان قارجىسى ساقتالاتىنى بەلگىلى. سوندىقتان بۇل كارتانى الاڭسىز پايدالانۋعا بولاتىن شىعار...

- ءيا، دەبەتتىك كارتانى قولدانۋعا كوپتەگەن عالىمدار مەن ءپاتۋا ۇيىمدارى رۇقسات بەرگەن. ويتكەنى بۇل كارتادا ءوسىم بەرۋ قاراستىرىلمايدى.

- ال كارتامەن شاريعات تىيىم سالعان نارسەلەرگە تولەم جاسالسا، ۇكىمى قانداي؟

- جالپى، شاريعات بويىنشا تىيىم سالىنباعان زاتتاردى الۋ كەرەك. تىيىم سالىنعان ءىس جاساعان بولسا، كۇنا جازىلادى.

- دەبەتتىك كارتاعا تۇسكەن كەشبەكتەردى قولدانۋعا بولا ما؟

- يسلام فيقھ اكادەمياسىنىڭ 139 (5/15) قارارىندا: «دەبەتتىك كارتالاردى شىعارۋعا ءارى قولدانۋعا رۇقسات... سونداي-اق كارتا يەسىنە شاريعاتتا تىيىم سالىنباعان قىزمەت كورسەتۋ نەمەسە تاۋاردىڭ باعاسىن تومەندەتۋ سياقتى جەڭىلدىكتەردى پايدالانۋدىڭ وقاسى جوق»، - دەلىنگەن. وسى رەتتە، تولەم بارىسىندا كليەنتتىڭ كارتاسىنا قايتارىلعان كەشبەكتى قولدانۋعا رۇقسات ەتىلەدى.

- شاريعات پايىزبەن نەسيە الۋعا رۇقسات ەتپەسە، كرەديتتىك كارتانى دا پايدالانۋعا بولمايدى دەگەن ءسوز بە؟

- كرەديتتىك كارتالاردى قولدانۋعا بايلانىستى عالىمداردىڭ اراسىندا ەكى ءتۇرلى كوزقاراس بار. بىرىنشىدەن، كرەديتتىك كارتالاردا ءوسىم ءارى وعان الىپ باراتىن شارتتار قامتىلعاندىقتان بۇل كارتانى قولدانۋعا تىيىم سالىنادى. ەكىنشى كوزقاراسقا سۇيەنسەك، ەميتەنت قارىزدى پايىزسىز بەرەدى. ءبىراق قارىزدى وتەۋ ۋاقىتىنان كەشىكتىرسە، ايىپپۇل بەلگىلەيدى. ەگەر كليەنت قارىزدى پايىزسىز الىپ، ۋاقتىلى تولەۋگە سەنىمدى بولسا، وندا بۇعان قاجەتتىلىك جاعدايدا كەيبىر عالىمدار رۇقسات بەرگەن. دەگەنمەن ودان تۇسكەن كەشبەكتى قايىرىمدىلىققا جۇمساۋعا ءتيىس.

- بونۋستىق كارتالاردى پايدالانۋدىڭ ۇكىمى قانداي؟

- بونۋستىق كارتالاردى بەلگىلى شارتتار نەگىزىندە قولدانۋعا رۇقسات ەتىلەدى. اتاپ ايتساق، تولەم كارتالارى شاريعات تالاپتارىنا ساي بولۋى، بونۋستى شاريعاتتا تىيىم سالىنباعان نارسەگە جۇمسالۋى، بونۋس ءۇشىن كليەنتتەن كوميسسيا الىنباۋى كەرەك. بونۋس سىي رەتىندە بەرىلۋى قاجەت. بۇدان بولەك، كرەديت كارتالارىن پايدالانىپ، ول ءۇشىن بونۋستار الۋعا بولمايدى. ال ساتۋشى بونۋس بەردىم ەكەن دەپ تاۋاردى قىمبات باعاعا ساتپاۋعا ءتيىس.

- ديسكونتتىق كارتالار بويىنشا عۇلامالار كەڭەسى قانداي ءپاتۋا شىعاردى؟

- ديسكونتتىق (جەڭىلدىك) كارتا - بۇل ساۋدا ورتالىقتارى، تۋريستىك فيرمالار ت. ب. جەڭىلدىكتەردى ۇسىناتىن كارتا. بۇل كارتا اقىلى جانە تەگىن بولۋى مۇمكىن. يسلام فيقھ اكادەمياسىنىڭ №138 قارارىندا: «ەگەر كارتا تەگىن بەرىلسە، ونداعى بەرىلەتىن سىيلىقتاردى، جەڭىلدىكتەردى پايدالانۋدىڭ وقاسى جوق. ءبىراق ساتۋشى جەڭىلدىك ۇسىنعاندىقتان تاۋاردى قىمبات باعامەن ساتپاۋعا ءتيىس. ەگەر ديسكونت كارتانى ساتسا ءارى باعاسى نەگىزى قۇنىنان جوعارى بولسا نەمەسە جىل سايىن تولەپ تۇراتىن تولەمى بولسا، وندا پايدالانۋعا تىيىم سالىنادى. ويتكەنى بۇل قۇمار بولىپ سانالادى» دەلىنگەن.

- قازاقستاندا يسلام بانكىنىڭ كارتالارى قولدانىستا بار ما؟

- بۇل سۇراقتى ءال-ھيلال جانە زامان سياقتى يسلام بانك وكىلدەرىنەن سۇراعانىمىزدا جەكە تۇلعالارعا كارتا قولدانىستا جوق ەكەنىن مالىمدەدى.

اۆتور

ورالحان قوجانوۆ