نەسليحان وزتۇرىك: اتامەكەنىم ەرەكشە قۇرمەتپەن قارسى الادى دەپ كۇتپەدىم
ەلىمىزدە كوپ جىلدىق ۇزىلىستەن كەيىن تاەكۆوندودان Kazakhstan Open 2025 حالىقارالىق رەيتينگىلىك تۋرنيرى شىمىلدىعىن ءتۇردى. بۇعان دەيىن G-1 دەڭگەيىندەگى بەدەلدى حالىقارالىق جارىستار 2015 -جىلى (الماتى) جانە 2017 -جىلى (اتىراۋ) ۇيىمداستىرىلعان بولاتىن. دۇنيەجۇزىلىك تاەكۆوندو فەدەراتسياسى (World Taekwondo) اراعا 8 جىل سالىپ، قازاقستاندى حالىقارالىق جارىستار كارتاسىنا ەنگىزىپ، الەمنىڭ 23 ەلىنەن 800 گە جۋىق سپورتشىنىڭ باسىن استانادا قوستى. ولاردىڭ قاتارىندا وليمپيادا چەمپيوندارى مەن الەمدىك رەيتينگ كوشباسشىلارى بار. ودان بولەك، كۇنى كەشە اقوردادا پرەزيدەنتپەن كەزدەسكەن دۇنيەجۇزىلىك تاەكۆوندو فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى چحۆە جۋنۆون مەن وزگە ەلدەن كەلگەن قۇرمەتتى قوناقتار دا جارىستى تاماشالاۋعا ارنايى باس قالاعا كەلدى. ارنايى شاقىرۋ العانداردىڭ اراسىندا داڭقتى سپورتشى، تاەكۆوندودان قارا بەلبەۋ 6 دان يەگەرى، 6 دۇركىن الەم چەمپيونى، قازاقستاندا تاەكۆوندو فەدەراتسياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى مۇستافا وزتۇرىكتىڭ قىزى نەسليحان وزتۇرىك تە بار.
استاناعا ميۋنحەننەن ارنايى كەلگەن نەسليحانمەن از-كەم اڭگىمەلەسكەن ەدىك.
- قازاقستانعا قوش كەلدىڭىز! الماتىعا بۇرىنىراقتا كەلگەنىڭىزدى بىلەمىز، ال استاناعا ءبىرىنشى رەت كەلىپ تۇرسىز با؟
- ءيا، بۇل - مەنىڭ استاناعا العاشقى ساپارىم. بۇل - مەن ءۇشىن وتە ەرەكشە ءسات، سەبەبى اكەم مەن ءوز تامىرىما جاقىنداعانداي سەزىنەمىن. مەن قازاقستان تاەكۆوندو فەدەراتسياسىنىڭ شاقىرۋىمەن Kazakhstan Open Astana تۋرنيرىنە قۇرمەتتى قوناق رەتىندە كەلدىم. اكەم مۇستافا وزتۇرىك قازاقستان تاەكۆوندو فەدەراتسياسىنىڭ نەگىزىن قالاعاندىقتان، بۇل بەدەلدى جارىستى تاماشالاۋ - مەن ءۇشىن ۇلكەن مانگە يە.
- قازاقستان تاەكۆوندو فەدەراتسياسىنىڭ وكىلدەرى ءسىزدى اۋەجايدا قارسى العان كەزدە كوڭىلىڭىز ءجىبىپ، كوزىڭىزگە جاس العانىڭىزدى كوردىك. اتامەكەنىڭىزدە ءسىزدى وسىلايشا ىستىق ىقىلاسپەن قارسى الادى دەپ كۇتپەدىڭىز بە؟
- شىنىمدى ايتسام، مەن قاتتى تولقىدىم. مۇنداي جىلى شىراي، مەيىرىم مەن سۇيىسپەنشىلىك كۇتكەن جوقپىن. بۇلاي ەرەكشە قارسى الۋ كوڭىلدى تولقىتتى، جۇرەكتى تەبىرەنتتى. وعان قوسا، اكەم مەن قازاقستاننىڭ بايلانىسى ءالى دە مىقتى ەكەنىن كورسەتتى. جۇرەگىمدە ماڭگى ساقتالاتىن ءسات... كۇلىمسىرەپ، اسەم گۇل شوعىمەن جانە قازاقتىڭ ءتاتتى دامدەرىنىڭ حوش يىسىمەن مەنى قارسى العانىنا قاتتى قۋاندىم.
بۇل جاي عانا سالتاناتتى قارسى الۋ ەمەس، بۇل - مەنى وتانىمنىڭ ءوز قۇشاعىنا العان ءساتى بولدى. ولاردىڭ ىستىق ىقىلاسى كوڭىلىمدى ەرەكشە تولقىتتى. وسى ساتتە اكەمنىڭ قالدىرعان مۇراسىنا ەرەن قۇرمەتتى سەزىندىم، ال ولاردىڭ جىلى سوزدەرى مەنى بۇل جەردە قوناق رەتىندە ەمەس، ەلىمنىڭ قىزى رەتىندە قارسى العانىن ۇقتىردى. مەنى شاقىرعان، قارسى العان فەدەراتسيا وكىلدەرىنە شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىن. وسىنداي ايرىقشا قۇرمەت، اكەمە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى ءۇشىن جانە وتكەن مەن بۇگىندى، بۇگىن مەن ەرتەڭدى جالعاعان كوپىر بولا بىلگەنى ءۇشىن العىسىم شەكسىز.
- استانانى ارالاپ ۇلگەردىڭىز بە؟ اسەرىڭىز قانداي؟
- جالپى، قازاقستان مەن ءۇشىن ءوز ۇيىمدەي، ەندى عانا شىنايى تانىسىپ جاتقاندايمىن. مۇندا تۇراتىن ادامداردىڭ العاۋسىز پەيىلى مەن قوناقجايلىعى مەنى تاڭعالدىرىپ ءجۇر. استانا زاماناۋي ساۋلەتىمەن عانا ەمەس، تاريح پەن مادەنيەتتەن حابار بەرەتىن كوپتەگەن نىشانىمەن دە ءتانتى ەتتى. وكىنىشتىسى سول، تىعىز كەستەمە بايلانىستى ازىرگە تەك بايتەرەك مونۋمەنتىن جانە مادەنيەت مۋزەيىنە عانا بارۋعا مۇمكىندىك بولدى. كوپ ۋاقىت ارالاعىم كەلەدى- اق، ارالايمىن دەپ تە سەنەمىن. جاقىن ارادا قالانى ارالاۋعا مۇمكىندىك بولاتىنىنا سەنىمدىمىن.
- اكەڭىزدىڭ ءىزىن جالعاپ كەلە جاتقان تاەكۆوندوشىلارىمىزدىڭ ونەرىن كورە الدىڭىز با؟
- ءيا، بۇل مەن ءۇشىن وتە عاجاپ شاق بولدى. جاس سپورتشىلاردىڭ باتىلدىعى، ونەردى شىن ءسۇيۋى مەنى ماقتانىشقا بولەيدى. ولار تەك تەحنيكانى ەمەس، اكەم تۋرالى ءبىراز دەرەكتى جانە ونىڭ قۇندىلىقتارىن جاقسى بىلەدى. ولاردان بۇل ايرىقشا سپورتقا قۇرمەتى مەن وتانعا سۇيىسپەنشىلىكتەرىن بايقاپ، مارقايىپ قالدىم.
- قازىر قايدا تۇراسىز؟ قانداي ىسپەن اينالىساسىز؟
- مەن گەرمانيانىڭ ميۋنحەن قالاسىندا تۇرامىن. ءانشىمىن، جەكە اندەر جازامىن. تەك جازىپ قويماي، ولاردى ءوزىم ورىندايمىن. قازىر ءوز حالقىممەن جاقىنىراق بولۋ ءۇشىن قازاق تىلىندە ءان ايتۋعا دايىندالىپ ءجۇرمىن. انا ءتىلىمدى تولىق مەڭگەرگىم كەلەدى. جاتىق سويلەۋ ءۇشىن دۇرىستاپ ۇيرەنۋدى ماقسات ەتىپ ءجۇرمىن. سونداي-اق قازاقستاندا كوپ ۋاقىت وتكىزىپ، ەلمەن مادەني جانە ادامي بايلانىسىمدى ارتتىرعىم كەلەدى. ۇزاقمەرزىمدى جوبالارىمدى ىسكە اسىرىپ، قازاقستان مەن الەم اراسىندا كوپىر سالۋدى، ءارى اكەمنىڭ مۇراسىن ارداقتاپ، جالعاستىرۋدى ماقسات ەتەمىن.
- استاناعا كەلگەلى ءتاپ-ءتاۋىر قازاقشا سويلەپ ءجۇرسىز.
- ءيا، شامام كەلگەنشە سويلەپ ءجۇرمىن. سونىمەن قوسا، جاڭا سوزدەر ۇيرەنىپ ءجۇرمىن. مەن ءۇشىن - ءتىل ماسەلەسى وتە ماڭىزدى. قازاق ءتىلى تەك قارىم-قاتىناس قۇرالى ەمەس، ول - مەنىڭ تەگىم مەن بولمىسىمنىڭ ءبىر بولىگى. ءار جاڭا ءسوز مەنى حالقىممەن جاقىنداستىرىپ، ءوز تاريحىمدى تەرەڭىرەك تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. مەنىمەن كەزدەسكەن ادامدار مەنىڭ انا تىلىمدە ءالى ەركىن سويلەي المايتىنىمدى ءبىلىپ، جەڭىل بولسىن دەپ اڭگىمەنى اعىلشىن نەمەسە تۇرىك تىلىندە جالعاستىرۋدى ۇسىنىپ الەك. البەتتە، بۇل - اسا قامقورلىق پەن مەيىرىمنىڭ بەلگىسى. الايدا مەن ولارعا: «راحمەت، بۇل - ارينە، وتە جاقسى، ءبىراق مەنىمەن قازاقشا سويلەسىڭىزدەرشى. سوندا مەن تەزىرەك ۇيرەنەمىن»، - دەپ ايتامىن.
- ءانشى بولعان سوڭ، ەۋروپالىقتاردان بولەك، قازاق انشىلەرىن دە تىڭدايتىن بولارسىز؟ ءبىزدىڭ ونەرپازداردان كىمدەردى ءسۇيىپ تىڭدايسىز؟
- مەن ءداستۇرلى قازاق اندەرىن ۇناتامىن. ويتكەنى ولاردىڭ بويىندا حالقىمىزدىڭ جانى مەن تاريحى جاتىر. دالا، وتان جانە وتباسى تۋرالى اندەر جۇرەكتى ەرەكشە تولقىتادى، كوزىمە جاس كەلەدى. سونىمەن قاتار مادەنيەتىمىزدى زاماناۋي تۇردە جەتكىزەتىن قازىرگى ارتىستەردى دە تىڭدايمىن. اڭىزعا اينالعان ۇلى تۇلعالاردان باستاپ جاس تالانتتارعا دەيىنگى بۋىندى تىڭداپ ءجۇرمىن. ولاردىڭ داۋىسى، تۋىندىلارى ماعان شابىت بەرەدى.
- جاڭا ءبىر سوزىڭىزدە قازاقستاندا ۇزاقمەرزىمدى جوبا ىسكە اسىرعىڭىز كەلەتىنىن ايتىپ قالدىڭىز. مادەنيەتكە قاتىستى جوبا ما؟
- ويىمدا بىرنەشە جوبا بار، ءبىراق الدىمەن ولاردىڭ قايسىسى قازاقستاندا پايدالى ءارى ەلگە ءوتىمدى بولاتىنىن زەرتتەگىم كەلەدى. مەن ءۇشىن ادامداردى، مادەنيەتتى جانە قازىرگى قاجەتتىلىكتەردى تولىق ءتۇسىنىپ الۋ - بارىنەن ماڭىزدى. ءبىر نارسەگە سەنىمدىمىن: ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا جاسالعان ءاربىر ينۆەستيسيا - باعا جەتپەس قۇندىلىق.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
سۇحباتتاسقان
ءاليا تىلەۋجان قىزى