مۇسابايەۆ عارىشقا قازاقستاننىڭ تۋىن جانە قۇران اپارعان تۇڭعىش ادام بولدى
استانا. قازاقپارات - 2025 -جىلعى 3- تامىزدا 75 جاسقا قاراعان شاعىندا كورنەكتى ۇشقىش-عارىشكەر، اۆياتسيا گەنەرال-لەيتەنانتى، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، حالىق قاھارمانى تالعات مۇسابايەۆ دۇنيەدەن وزدى.
1951 -جىلعى 7- قاڭتاردا دۇنيەگە كەلگەن تالعات مۇسابايەۆ قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ماقتانىشى مەن عىلىمي-تەحنيكالىق پروگرەستىڭ سيمۆولىنا اينالدى. ونىڭ عارىشقا دايىندىعى مەن العاشقى ۇشۋى 1990-جىلداردىڭ باسى، ياعني تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭىنە سايكەس كەلدى.
1994 -جىلى ول ەگەمەن قازاقستاننىڭ العاشقى عارىشكەرى جانە اشىق عارىشقا شىققان تۇڭعىش قازاق بولدى.
كاسىبي مانسابىندا عارىشقا ءۇش ساپار جاسادى، جالپى ۇزاقتىعى ءبىر جىلعا جۋىقتادى. سونىمەن قاتار ول 7 مارتە اشىق عارىشقا شىقتى. تالعات مۇسابايەۆقا دەيىن اشىق عارىشتا ءبىر تاۋلىكتەن ارتىق ۋاقىت ەشكىم بولماعان، ونىڭ جەتىستىگى گيننەسس رەكوردتار كىتابىنا ەنگىزىلدى.
عارىشكەر العاش بولىپ اشىق عارىشقا شىعۋىن بىلاي ەسكە الادى:
- مەن جەردىڭ عارىشتان كورىنەتىن سۇلۋلىعىنا تاڭ قالدىم، ءومىردىڭ كوگىلدىر جارىعىن شاشىپ تۇردى. قورقىنىش سەزىمى وربيتالىق ستانسيانىڭ ليۋگىن اشقان ساتتە تاڭدانىسقا ۇلاستى: «و، مەنىڭ قازاقستانىم»، كەزدەيسوقتىق پا، سول ساتتە «مير» ستانسياسى مەنىڭ تۋعان جەرىمنىڭ ۇستىنەن ۇشىپ بارا جاتقان ەدى. جالپى، عارىشتا بۇكىل جەر - تۋعان جەر سياقتى. ءبىراق، مەن تانىس تاۋ، كول جانە شەكسىز قازاق دالاسىنىڭ بەينەسىن كورگەندە، ونىڭ بەلگى ەكەنىن ءتۇسىندىم. بۇل مەنىڭ تۋعان ەلىمنىڭ باتاسى ەدى جانە اشىق عارىشقا العاش قادام باسقان قازاققا بەرىلگەن باتا بولاتىن، - دەيدى مارقۇم.
سونداي-اق تالعات مۇسابايەۆ عارىشقا قازاقستاننىڭ تۋىن العاش الىپ شىققان جانە وربيتاعا قۇران اپارعان تۇڭعىش ادام بولدى.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل قاسيەتتى كىتاپتى عارىشقا ەشكىم اپارماعان جانە ودان كەيىن دە ەشكىم اپارعان ەمەس.
2007 -جىلدان 2014 -جىلعا دەيىن تالعات مۇسابايەۆ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىن (قازعارىش) باسقاردى. قىسقا كەزەڭدە ونىڭ باسشىلىعىمەن قازاقستان ۇلتتىق عارىش سالاسىنىڭ دامۋى جولىندا ۇلكەن سەرپىلىس جاسادى. زاماناۋي عارىش ينفراقۇرىلىمى قۇرىلدى، كاسىبي كادردىڭ وزەگى قالىپتاستى، وتاندىق عارىش تەحنيكاسى مەن تەحنولوگيالارىن جاساۋدا ايتارلىقتاي جەتىستىككە قول جەتكىزىلدى، زاماناۋي عارىش تەحنولوگياسى بويىنشا ماماندار دايارلاۋ جونىندەگى ستراتەگيالىق ماڭىزدى مىندەت شەشىلىپ، قازاقستان ءوزىن جوعارى تەحنولوگيالار مەن عىلىم سالاسىندا زور امبيتسياسى بار ەل رەتىندە تانىتا الدى.
تالعات مۇسابايەۆ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىندەگى جۇمىسى تۋرالى بىلاي دەگەن ەدى:
- ماعان عارىشتا باستالعان جۇمىسىمدى جەردە جالعاستىرۋ باقىتى بۇيىردى. بۇل مۇمكىندىكتى مەملەكەتىمە، ادامزاتتىڭ عارىشقا العاش قادام باسقان ەلىنە قىزمەت ەتۋ جولىندا تولىق پايدالانۋعا تىرىستىم، - دەيدى ول.
«قازعارىشتىڭ» شەجىرەشىسى، «بايقوڭىر» عارىش كەشەنى بويىنشا Kazinform اگەنتتىگىنىڭ مەنشىكتى ءتىلشىسى سارا نۇرعاليەۆا ەستەلىگىندە بىلاي دەيدى:
- كوپ جىل بويى اڭىزعا اينالعان عارىشكەردىڭ جانىندا ءجۇرىپ، تالعات مۇسابايەۆتىڭ ەرەكشە قاسيەتىن ءتۇسىندىم، ول ءارقاشان شىن مانىندە ماڭىزدى سوزدەر ايتاتىن، ءمان-ماعىناسى كەيىن بارىپ ايقىندالاتىن. بۇل ويلاۋ اۋقىمىنىڭ كورسەتكىشى، عارىشتىق اۋقىم. ول ارمانداي بىلەتىن جانە ۋادەسىندە تۇراتىن. بالا كەزىندە: «عارىشكەر بولامىن» دەدى - بولدى. قازاقستاننىڭ عارىش سالاسىن قۇرامىن دەدى - ىسكە اسىردى، - دەپ ەسكە الدى ءتىلشى.
قازاقستاندىق عارىشكەر، حالىق قاھارمانى، قازاقستان اۋە كۇشتەرىنىڭ گەنەرال-مايورى، «بايتەرەك» ب ك» اق باسقارما ءتوراعاسى ايدىن ايىمبەتوۆ تە Jibek Joly تەلەارناسىنىڭ تىلشىسىنە تالعات مۇسابايەۆ جايلى ەستەلىگىن ءبولىستى:
- ول ماعان مازا بەرمەيتىن، كەدەرگى كەلتىرىپ ەمەس، ىسكە جان-تانىمەن بەرىلگەندىكتەن، باسقالاردان دا سونى تالاپ ەتەتىن. ول قازاقستان عارىشىنىڭ تاعدىرىنا شىن جۇرەكتەن الاڭدايتىن. ەشكىمگە، ءتىپتى ەڭ جاقىن سەرىكتەرىنە دە بوساڭسۋعا مۇمكىندىك بەرمەيتىن. ول ءارقاشان ناتيجەگە قول جەتكىزەتىن. ونىمەن جارتىلاي كۇشپەن جۇمىس ىستەۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. ونىڭ ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىن باسقارعان تۇستا ۇلتتىق عارىشتىق زەرتتەۋلەر مەن تەحنولوگيالار ورتالىعى قۇرىلدى. جيناقتاۋ-سىناق كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. بۇگىندە قازاقستان سپۋتنيكتى ءوزى جوبالاپ، ءوزى جاساي الادى. ءتىپتى، قازاقستاندىق تەحنولوگيا نەگىزىندە حالىقارالىق كەلىسىمشارتتار جاسالدى. ءبىز الەمدىك عارىشتىق دەڭگەيگە شىقتىق. جولدىڭ باسىندا تالعات امانگەلدى ۇلى «بايتەرەك» جوباسىن باسقاردى. ول كىسىنىڭ وسى باستامانىڭ باسىندا تۇرعانى - سيمۆول. ەندى بۇل جوبانى قيسىندى اياقتاۋ ءۇشىن بار كۇشىمدى سالامىن. قازاقستاندىق «بايتەرەك» ۇشىرۋ كەشەنىنەن زىمىران ۇشىرىلۋى ءتيىس. ءبىز ونىڭ قازاسىنا قايعىرامىز، ءبىراق، مەن سەنىمدىمىن، ول قالدىرعان ءىز تەك وربيتادا ەمەس، قازاقستاندىقتاردىڭ جۇرەگىندە دە ساقتالادى، - دەدى ايدىن ايىمبەتوۆ.
سونداي-اق تالعات مۇسابايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ اۆياتسيا جانە عارىش ماسەلەلەرى جونىندەگى كەڭەسشىسى، ق ر پارلامەنتىنىڭ سەناتورى قىزمەتىن اتقاردى.
ول عارىشتا دا، جەردە دە ءتارتىپ، كاسىبيلىك جانە جۇيەلىلىكتىڭ جاقتاۋشىسى بولدى. ونىڭ ۇستانىمى- ءتارتىپسىز عىلىمدا دا، باسقارۋدا دا ناتيجەگە جەتۋ مۇمكىن ەمەس.
تالعات مۇسابايەۆتىڭ Kazinform اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىنان ۇزىندىلەر:
- ءسىز ءجيى قايتالايتىن سۇيىكتى ناقىل ءسوز قانداي؟
- ءتارتىپ پەن تاربيە - مەنىڭ ومىرلىك قاعيدام. ىشكى ءتارتىپ پەن ءتارتىپتى وزگەدەن دە تالاپ ەتپەي، ساعان ادامداردى سوڭىنان ەرتۋ سەنىپ تاپسىرىلعان جاعدايدا، قاجەت ناتيجەگە قول جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. قيالداپ كورىڭىز، ياعني عارىش ستانسياسىنداعى سالماقسىزدىق جاعدايىندا كىشكەنتاي قيقىم نەمەسە بوگدە زات قايعىلى سالدارعا اكەلۋى مۇمكىن. عارىشقا، اشىق عارىشقا شىعۋ كەزىندە جانە ومىردە دە تالاي توتەنشە جاعداي بولىپ تۇرادى، سونداي جاعدايدان مەنى ءتارتىپ، جۇيەلىلىك جانە كاسىبيلىك قۇتقارىپ وتىردى.
- الەۋمەتتىك بەلسەندى تۇلعا دەگەن ۇعىم ءسىزدىڭ ويىڭىزشا نەنى بىلدىرەدى؟
- مەنىڭشە، الەۋمەتتىك بەلسەندى تۇلعا - ادام تاعدىرىنا بەيجاي قارامايتىن پەندە. بۇل تەك اۋقىمدى ويلاي الاتىن ەمەس، ناقتى ارەكەت ەتە الاتىن ادام. قانداي لاۋازىمدا وتىرعانى ماڭىزدى ەمەس. ءوز بالالارىنا سوزبەن ەمەس، ىسىمەن ادىلدىككە، ەڭبەككە، مەيىرىمگە ۇيرەتىپ جۇرگەن قاراپايىم ءۇي شارۋاسىنداعى ايەل دە الەۋمەتتىك بەلسەندى تۇلعا. ال عارىشكەرلەر ساناتقا ءسوزسىز جاتادى. عارىشتان جەردى كورگەن كەزدە، ونىڭ قانشالىقتى نازىك ءارى قورعانسىز ەكەنىن تۇسىنەسىڭ. ونىڭ كوگىلدىر جارىعى مەن جىلۋى جوعارعى كۇشپەن ادامدار ءۇشىن جاراتىلعان. ءبىزدىڭ مىندەت - جەردەگى ءومىردى ساقتاۋ. عارىش ادامعا ۇلكەن مورالدىق ءارى رۋحاني ساباق بەرەدى جانە مەن عارىشقا قول تيگىزگەن ءار ادامعا سەنەمىن. ويتكەنى، ول ءاردايىم جاسامپازدىققا قىزمەت ەتەدى.
بۇگىندە تاعدىردىڭ جازۋىمەن مەن شەنەۋنىكپىن. عارىش - تەك ادامزاتتىڭ اسقاق ارمانى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كەز كەلگەن مەملەكەتتىڭ حالىقارالىق دەڭگەيىن، بەدەلىن ايقىندايتىن جوعارى ساياسات.
بۇگىن تاڭەرتەڭ مەملەكەت باسشىسى ۇشقىش- عارىشكەر، حالىق قاھارمانى تالعات مۇسابايەۆتىڭ وتباسى مەن جاقىن تۋىستارىنا كوڭىل ايتۋ جەدەلحاتىن جولدادى.
«Kazinform» اگەنتتىگى دە تالعات امانگەلدى ۇلى مۇسابايەۆتىڭ تۋىستارى مەن جاقىندارىنا كوڭىل ايتادى. ونىڭ ەسىمى قازاقستان تاريحىندا وتاندىق عارىشتاعى العاش ءىزاشارلاردىڭ ءبىرى ءارى كورنەكتى مەملەكەت قايراتكەرى رەتىندە ماڭگىلىككە ساقتالادى.
اۆتور
داۋلەت ىزتىلەۋ