مۇناي تۋرالى ءسىز بىلمەگەن 6 فاكت

استانا. قازاقپارات - 1. مۇناي ءسوزىنىڭ ءارتۇرلى تىلدەگى نۇسقالارىنىڭ ەتيمولوگياسى

ورىس تىلىندەگى «نەفت» ءسوزىنىڭ ءتۇبى اراب تىلىنە تىرەلەدى.

اراب تىلىندەگى nаft, nаftа سوزدەرى - شاشۋ، شىعارۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.

سونداي-اق، اتالمىش ءسوزدىڭ شىعۋىنىڭ تاعى ءبىر نۇسقاسى بار، وعان سايكەس، ەجەلگى اككاد تىلىندە «وڭاي جاناتىن» دەگەن ماعىنانى بەرەتىن «ناپاتۋم» ءسوزى بولعان.

مۇنايدى ب. ز. د. 347 - جىلدىڭ وزىندە-اق پايدالانىپ ۇلگەرگەن قىتايلار ونى «شي يوۋ» دەيدى، ونىڭ ماعىناسى «تاۋ مايى» دەگەنگە سايادى.

اعىلشىننىڭ «petroleum» ءسوزى دە تاۋ مايى (گرەكتىڭ «petra» - تاۋ جانە «oleum» - ماي) دەگەندى بىلدىرەدى.

2. مۇناي جوعالىپ كەتكەن دينوزاۆرلاردان پايدا بولدى دەگەنگە ءالى سەنەسىز بە؟

مۇناي سالاسىنا قاتىسى جوق ادامداردىڭ كوبى ءالى كۇنگە دەيىن مۇناي دينوزاۆر سەكىلدى ەجەلگى جانۋارلاردان تۇزىلگەن دەپ سانايدى.

شىنداي-اق، مۇناي ورگانيكالىق زاتتاردان (ءتىرى اعزالاردىڭ قالدىقتارىنان) تۇزىلەدى، الايدا بۇل اعزالار دينوزاۆرلارعا قاراعاندا الدەقايدا كىشى ەدى. عالىمداردىڭ پىكىرى بويىنشا، مۇنايدىڭ تۇزىلۋىنە قاجەتتى شيكىزات رەتىندە جاعالاۋدىڭ بويىنداعى تەڭىز ميكرواعزالارىن (% 90 فيتوپلانكتوننان تۇراتىن پلانكتون) قاراستىرۋ كەرەك.

3. مۇناي جەر استىندا كول نەمەسە تەڭىز كۇيىندە جاتا ما؟

مۇناي يندۋسترياسىن زەرتتەمەگەن ادامداردىڭ تاعى ءبىر قاتەلەسەتىن تۇسى وسى. شىن مانىسىندە، جەر استىنداعى ەشقانداي مۇناي كولدەرى جوق. جەر قاباتتارى قۇرامىندا ءارتۇرلى مينەرالدار بار تاۋ جىنىستارىنان تۇرادى. تىعىزدىعى سالىستىرمالى تۇردە تومەن مۇناي، گاز، سۋ سەكىلدى تاۋ جىنىستارى كوللەكتورلار دەپ اتالادى. كوللەكتورلاردىڭ سۇيىققا اينالۋ قاسيەتى بار. قۇرامىنا مۇناي سىڭگەن وسىنداي كوللەكتور-تاۋ جىنىستارى مۇناي وشاقتارىنا قۇرايدى.

4. ادامدار مۇنايدى 6000 جىلدان اسا ۋاقىت بويى پايدالانىپ كەلەدى

ەجەلگى ۆاۆيلوندا بيتۋمدى عيمارات قۇرىلىسى مەن تەڭىز كەمەلەرىنىڭ گەرمەتيزاتسياسى ءۇشىن پايدالاندى. گۋدرون العاش رەت VIII عاسىردا باعداد قالاسىندا جول سالۋ كەزىندە قولدانىلدى.

ەجەلگى مىسىرلىقتار جانە سودان كەيىن گرەكتەر جارىقتاندىرۋ ءۇشىن العاشقى شاعىن شىراقتاردى جاساپ شىعاردى. سول شىراقتارعا جاعارماي رەتىنە مۇناي پايدالانىلدى.

ۆيزانتيا يمپەريا كەزىندە مۇنايدى «گرەك وتى» دەپ اتاپ، ونى وتە زۇلىم قارۋ رەتىندە قاراستىردى، سەبەبى ونى سۋمەن ءوشىرۋ امالدارى ناتيجەسىز اياقتالاتىن.

5. ءسىز كيتتەردى جاقسى كورەسىز با؟ جاقسى كورسەڭىز، بىلە ءجۇرىڭىز: كيتتەر تەك مۇنايدىڭ ارقاسىندا تولىق جويىلۋدان امان قالدى

ون توعىزىنشى عاسىردا كيت مايىنا دەگەن سۇرانىس وتە جوعارى بولدى. كيت مايى جارىقتاندىرۋشى شىراقتاردا كەڭىنەن قولدانىلدى، ويتكەنى ول باياۋ جاناتىن جانە ءتۇتىن دە، جاعىمسىز ءيىس تە شىعارمايتىن. سونىمەن قاتار، كيت مايى ساعات مەحانيزمدەرىنىڭ اراسىنا جاعاتىن جاقپا رەتىندە، جاڭا تۇسكەن سۋرەتتىڭ بەتىنە جابىلاتىن قورعانىش قابات رەتىندە، سونداي-اق، مەديتسينالىق دارىلەر، سابىن جانە كوسمەتيكا جاساۋدا قۇرامداس بولىك رەتىندە پايدالانىلدى.

6. بەنزين باعاسى ءبىر كەزدەرى تىم ارزان بولدى

مۇناي سالاسى ەندى دامىپ كەلە جاتقان تۇستا مۇناي وڭدەۋدىڭ نەگىزگى ماقسات كەروسين الۋ ەدى. بۇل جەڭىل كولىكتەر تانىمال بولىپ، كەڭىنەن قولدانىلا باستاعانعا دەيىن بولاتىن. مۇناي وڭدەۋ كەزىندە پايدا بولاتىن قاجەتسىز سۇيىقتىق بەنزينگە دەگەن سۇرانىس وتە تومەن بولدى. بۇل وتە ارزان ءونىمدى تەك بيتتەردەن ارىلۋ ءۇشىن نەمەسە ماتانى مايلى داقتان تازارتاتىن ەرىتكىش رەتىندە قولداندى. بەنزيننىڭ ارزان، ءارى قاجەتسىز بولعانى سونشالىق، مۇناي وندىرۋشىلەر ونى جاي عانا وزەنگە اعىزىپ جىبەرەتىن بولعان.

ماتەريالدى دايىنداعان: دارحان ومىربەك

«El.kz»