مەملەكەتتىك كەڭەسشى سۋيتسيدتىڭ الدىن الۋ شارالارى تۋرالى ايتتى

استانا. KAZINFORM - مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارين «نارتاي ارالباي ۇلى» You Tube ارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا بالالار اراسىنداعى سۋيتسيدتىڭ بەتىن قايتارۋ ءۇشىن جاسالىپ جاتقان شارۋالارعا توقتالدى.

- وكىنىشكە قاراي، وتكەن جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا الماتىدا قايعىلى وقيعا بولىپ، ەكى بىردەي وقۋشى، قىز بالا وزدەرىنە قول جۇمسادى. وكىنىشكە قاراي، تەرگەۋ كەزىندە بۇل بالالار الەۋمەتتىك جەلىدە ىقپالعا تۇسكەنى انىقتالدى. سول كونتەنتتى الەۋمەتتىك جەلىدە باسقا دا بالالار قولدانىپ وتىرعانى بەلگىلى بولدى. سودان كەيىن، ارينە، قاۋىپ تۋدى. بۇل تەك سول وقيعامەن عانا شەكتەلمەي، باسقا دا وقيعالارعا ۇلاسىپ كەتۋ قاۋپى پايدا بولعان. ءبىر جاعىنان مۇنى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى تەرگەي باستادى، ءبىز ءوز تاراپىمىزدان قابىلدانۋعا ءتيىس جەدەل شەشىمدەردى اقىلداسا باستادىق. ءسويتىپ پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ دەڭگەيىندە قاراپ، تالقىلاپ، شۇعىل شارالاردىڭ جوسپارىن بەكىتىپ، ءبىر ۋاقىتتا بۇكىل اتا- انالار كوميتەتىنىڭ جينالىسىن وتكىزدىك. سول جينالىستاردا وسىنداي قوسىمشالار، اككاۋنتتار بار ەكەنىن، بالالار قولداناتىن گادجەتتە وسىنداي كونتەنتتىڭ بار- جوعىن انىقتاپ، ساق بولۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتىك. ءتىپتى ەكىنشى سىنىپتا وقىپ جۇرگەن بالالادىڭ وزدەرىنىڭ پلانشەتتەرىنەن وسىعان ۇقساس ءقاۋىپتى قوسىمشالار تابىلدى، - دەيدى ەرلان قارين.

ايتۋىنشا، بالالاردىڭ كوبى بۇل قوسىمشالارعا زاماناۋي كىتاپتار ارقىلى كىرگەن.

- كەيبىر قوسىمشالاردىڭ اتاۋىنىڭ ءوزى اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعاندا «اتا-انادان قاشىپ كەتۋ كەرەك» دەپ جازىلعان. بالا ونى ويىن سياقتى قابىلدايدى. باسىندا ويىن دەڭگەيىندە بالانى باۋراپ، كەيىن بالالاردى اتا-انالارىنا قارسى قويادى. جاڭاعى جاعدايدى زەرتتەي كەلىپ، وزىنە قول جۇمساعان بالالار بەلگىلى ءبىر ادەبيەتتى وقىعانى انىقتالدى. ءبىز سول كىتاپتى ىزدەستىرىپ، قالاداعى كىتاپ دۇكەندەرىنەن وسىعان ۇقسايتىن تاعى ون شاقتى كىتاپتى تاپتىق. مۇقاباسىنا، مازمۇنىنا قاراساڭ، ەشقانداي قاۋىپ جوق سەكىلدى - ماحاببات تۋرالى، جاستاردىڭ اراسىنداعى قارىم-قاتىناس تۋرالى سياقتى كورىنەدى. ءبىراق بالالار وسى كىتاپتاردى وقىپ، باسقا ءبىر ويلارعا بەرىلىپ، ەڭ سوڭىندا سول كىتاپتاردىڭ كەيىپكەرلەرىنە ارنالعان قوسىمشالارىنا كىرىپ، ەڭ سوڭىندا وزدەرىنە قول جۇمساعانى انىقتالدى. ءبىز كىتاپ دۇكەندەرىنەن سول جانە مازمۇنى وسىعان ۇقسا كىتاپتاردى اينالىمنان شىعاردىق. وسىلايشا وسىنداي الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى بالالارىمىزعا باعىتتالعان استىرتىن ارەكەتتىڭ جولىن كەسىپ، ەپيدەمياعا اينالۋىنا جول بەرمەدىك، - دەيدى مەملەكەتتىك كەڭەسشى.

سونداي-اق، ول وقۋشىلار كوپ جۇرەتىن ورىندارعا ورناتىلعان QR-كودتار ءبىراز ماسەلەنىڭ بەتىن اشقانىن ايتادى.

- ماسەلە دياگنوستيكاعا كەلىپ تىرەلدى. وسىنداي ويدا جۇرگەن بالالاردى انىقتاۋ ءۇشىن ەكى نەگىزگى ادىستەمەگە قۇرىلعان ساۋالناما جۇرگىزىلەدى. تۋرا نەمەسە جالپىلاما سۇراقتار قويۋ ارقىلى انىقتالادى. بۇل ساۋالناما ءبىر مەكتەپتەردە جۇرگىزىلسە، ءبىر مەكتەپتەر جۇرگىزىلمەيدى، تاعى بىرىندە شالا جۇرگىزىلسە، كەلەسى بىرىندە جۇيەلى جۇرگىزىلەدى دەگەندەي. ويلانا وتىرىپ، وقۋشىلار جۇرەتىن ورىنداردا ارنايى پسيحولوگيالىق ورتالىققا قوساتىن QR-كود ورناتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىق. ونىڭ الدىندا ءبىر جىل بۇرىن «111» بايلانىس تەلەفونى قولدانىسقا ەنگىزىلگەن بولاتىن. ول كەز كەلگەن جابىرلەنۋشىگە ارنالعان. 2023 -جىلدىڭ قاراشا ايىنان 2024 -جىلدىڭ قاراشا ايىنا دەيىن سول نومىرگە بالالار 10 مىڭ قوڭىراۋ شالعان ەكەن. ال ءبىز قويعان QR- كودقا ءبىر اپتادا 10 مىڭ حابارلاما ءتۇستى. ارينە، ونىڭ 80-90 پايىزى اۋەستىكپەن جىبەرىلگەن. ءبىراق قالعان 1000 قوڭىراۋدىڭ ىشىندە دە شىن قيىن جاعدايعا تۇسكەن بالالاردان حابارلاما الدىق. ءبىز دەرەۋ سول بالالارمەن حابارلاستىق. وسىنداي شارالاردىڭ ناتيجەسىندە وتكەن جىلى الدىڭعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا بالالار اراسىندا وزىنە قول جۇمساۋ وقيعالارى 17 پايىز تومەندەدى. ول كەزدە ەلدەگى 7 مىڭ مەكتەپتىڭ 2-3 مىڭىن قامتىپ ۇلگەرگەن شىعارمىز. بيىل 7 مىڭ مەكتەپتىڭ ءبارىن تۇگەل قامتىپ جاتىرمىز. بيىلدىڭ وزىندە سول QR- كودتاردىڭ ارقاسىندا قيىن جاعدايدا بولعان. شەشىم قابىلداۋدىڭ الدىندا تۇرعان 28 بالادان حابارلاما ءتۇسىپ، 28 بالانى قۇتقارىپ قالدىق، - دەيدى ەرلان قارين.

مەملەكەتتىك كەڭەسشىنىڭ سوزىنشە، بۇرىن نورماتيۆ بويىنشا 1000 بالاعا ءبىر پسيحولوگتا بەكىتىلسە، ءقازىر 500 بالاعا ءبىر پسيحولوگ جاۋاپتى.

- قازىر پروبلەما نەدە؟ اتا-انالارىمىز بالالاردىڭ تاربيەسىن مەملەكەتكە جۇكتەپ قويعانداي بوپ كورىنەدى. مەكتەپكە جىبەرەدى، مەملەكەت ولارعا ءبىلىم دە، تاربيە دە بەرۋ كەرەك. مەملەكەت ودان باس تارتىپ، قاشىپ وتىرعان جوق. ءبىراق اتا-انالار دا مەملەكەتپەن جۇمىس ىستەۋ كەرەك. وتباسىندا بالالارمەن دۇرىس قارىم-قاتىناس جاساۋ قاجەت.

جاڭاعى QR-كودقا ءبىر بالا قيىن جاعدايدا تۇرعانىن، ءدارى قولدانعانىن جازدى. ال كورشى بولمەدە وتىرعان اكەسى ونى بىلمەگەن. ينسپەكتور ءبىر مينۋتقا كەشىككەندە، ءبارى كەش بولار ەدى. اكە-شەشەسى اڭ-تاڭ بولدى. كورشى بولمەدە وتىرىپ، بالاسىنىڭ وسىنداي ارەكەتكە دايىندالىپ جاتقانىن بىلمەگەن. بارشا بالانىڭ قاسىنا ءبىر-ءبىر ينسپەكتور قويۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان اتا-انالار بۇل جۇمىسقا كىرىسپەيىنشە، تاربيە جۇمىسىمەن اينالىسپايىنشا، بۇل پروبلەمانى تولىقتاي جەڭۋ، شەشۋ مۇمكىن ەمەس. مەملەكەت ارالاسىپ، قابىلدايتىن ماسەلەلەردىڭ شەگى بولادى، - دەدى ول.

ەسكە سالساق، وسى ايدىڭ باسىندا اتىراۋدا كامەلەتكە تولماعان 2 جاس ءوسپىرىم سۋيتسيد جاساعانى بەلگىلى بولعان ەدى.

اۆتور

ەسىمجان ناقتىباي