مايرا مۇحامەد قىزى كەيىپكەرىنىڭ تاعدىرىن جان جۇرەگىمەن سەزەدى - وپەرا ءانشىسى
استانا. قازاقپارات - مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن «استانا وپەرا» تەاترىندا «مايرا مۇحامەد قىزى. ساحنادا 30 جىل» كونسەرتى ءوتتى. كەش ەلىمىزدىڭ ەڭ اتاقتى وپەرا انشىلەرىنىڭ ءبىرى ءھام بىرەگەيى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى مايرا مۇحامەد قىزىنىڭ شىعارماشىلىق قىزمەتىنىڭ مەرەيلى جىلىنا ارنالدى.
جالپى، مايرا مۇحامەد قىزىنىڭ شىعارماشىلىق جولى - ۇلكەن ىزدەنىس، تىنىمسىز ەڭبەك جانە مۋزىكاعا دەگەن شەكسىز ماحاببات. ونىڭ ساحناداعى كىشكەنتاي قادامداردان باستاپ، حالىقارالىق دەڭگەيگە دەيىن تانىلۋى كەزدەيسوق جايت ەمەس. مۇنى تالانتتى، تالاپتى ونەرپازدىڭ ءوزى دە جاقسى بىلەدى.
30 جىل بىرەۋگە از، بىرەۋگە كوپ...
- 30 جىل ساحنادا ءجۇرۋ بىرەۋگە از، بىرەۋگە كوپ. شىنىمدى ايتسام، ساحنانىڭ قىزىعىندا ءجۇرىپ، ۋاقىتتىڭ قالاي تەز وتكەنىن سەزبەي قالىپپىن. 50 شاقتى وپەرا، 100 گە جۋىق قازاقتىڭ حالىق ءانىن ايتىپپىن. مەنىڭ قورجىنىمدا ءبىراز دۇنيە بار. بالا كۇنىمنەن باستاپ، قازىرگى كۇنگە دەيىنگى شىعارماشىلىعىمداعى بارلىق ءىنجۋ-مارجاندى جيناۋعا تىرىستىم. وسى جىلدار ىشىندە بىرنەشە وپەرالىق قويىلىمدا ونەر كورسەتىپ، جانىمنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالعان قازاقتىڭ كوپتەگەن حالىق ءانىن ورىندادىم، قىرۋار كونسەرتكە قاتىستىم. بۇل - كەز كەلگەن كلاسسيكالىق انشىگە بۇيىرا بەرمەيتىن باق. ارينە، مۇنداي جەتىستىك ۇلكەن ەڭبەك پەن زور ىزدەنىستىڭ ارقاسىندا كەلەدى. سوندىقتان شىعارماشىلىق قىزمەتىمنىڭ 30 جىلدىعىنا ءوز وتانىمدا قازىعىمدى قاعىپ، تۋىمدى تىكتەپ كەلدىم دەي الامىن. ارمانداعان ادام ماقساتىنا جەتپەي قويمايدى، سوندىقتان وزىممەن ماقتانامىن، كوپ جىلعى ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا بيىككە جەتتىم دەپ تە ويلايمىن، - دەدى اتاقتى وپەرا ءانشىسى مايرا مۇحامەد قىزى.
مايرا مۇحامەد قىزى - تەك ورىنداۋشى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كوپتەگەن جاس ۆوكاليستىڭ ارمانىن ورىنداعان، ولارعا ۇلگى بولعان، ءتالىم بەرگەن ۇستاز. ءارتۇرلى سيپاتتاعى پارتيالارعا دا كەلە بەرەتىن ونىڭ سوپرانو داۋىسى الەمدىك ساحنالاردان ءجيى ەستىلدى. ول پاريج (پاريجدىك «گراند وپەرانىڭ» تۇڭعىش قازاقستاندىق سوليسى بولدى!)، بەيجىڭ، ماسكەۋ، ۆاشينگتون، نيۋ-يورك، لوندون، ىستامبۇل، دەلي، سەۋل، ۆەنا، بەرلين، بۋداپەشت تەاترلارىندا ونەر كورسەتتى. استاناداعى كونسەرت ونىڭ ونەرگە قىزمەت ەتكەن كوپجىلعى ەڭبەگىنىڭ سيمۆولى عانا ەمەس، سونداي-اق قازاقتىڭ مادەنيەتى مەن ءوزىنىڭ حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنىڭ كورىنىسى ىسپەتتى.
مەرەيتويعا ارنالعان كونسەرتتىك باعدارلامانى مايرا حانىمنىڭ ءوزى ەگجەي-تەگجەيىنە دەيىن ويلاستىرعان. كەش قوناقتارى مايرا مۇحاممەد قىزىنىڭ ورىنداۋىندا ايرىقشا ەستىلەتىن الەمدىك وپەرا مۇراسىنىڭ ۇزدىك اريالارىمەن قاتار، قازاق كومپوزيتورلارىنىڭ تۋىندىلارىنان ءلاززات الدى. ولاردىڭ قاتارىندا «اعاجاي التاي» دەپ اتالاتىن قازاقتىڭ حالىق ءانى، ەيتور ۆيلا-لوبوستىڭ «№5 برازيليالىق باحيانا»، پەتر چايكوۆسكيدىڭ «تو بىلو راننەيۋ ۆەسنوي» جانە باسقا دا كوپتەگەن تۋىندى بار. كەشە «استانا وپەرا» تەاترىندا دۇركىرەپ تۇرىپ ءوتتى.
- مەن ءۇشىن «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ ورنى بولەك. الماتىداعى اباي اتىنداعى تەاتردا 20 جىل، فرانسيادا 7 جىل جانە ەلوردادا 6 جىلداي ەڭبەك ەتتىم. ۇلتتىق، الەمدىك وپەرالىق قويىلىمداردا باستى پارتيالاردىڭ بارلىعىن ورىندادىم دەۋگە بولادى. سوندىقتان كونسەرتتە بالا كۇنىمنەن باستاپ، بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى شىرقاعان اريالاردى، سونداي-اق حالىقارالىق بايقاۋلاردا ءوزىم ونەر كورسەتكەن تۋىندىنى تانىستىردىم. ەگەر بەلگىلى ءبىر بايقاۋعا توقتالسام، پ. ي. چايكوۆسكي اتىنداعى بايقاۋداعى جەڭىسىم مەنىڭ ومىرىمدەگى ايتۋلى وقيعا بولدى.
ول جەردە كونسەرتمەيستەر رەتىندە مەنىمەن بىرگە كەرەمەت پيانيست، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قازىرگى تاڭدا ا ق ش-تا تۇراتىن تەمىرجان ەرجانوۆ ونەر كورسەتتى. كونسەرتتە ەكەۋمىز بىرگە ساحناعا شىعىپ، سول بايقاۋدا ۇسىنعان تۋىندىلاردى ورىندادىق، - دەپ اتاپ ءوتتى ءانشى.
ول - الەمدىك دەڭگەيدەگى ونەرپاز
مايرا مۇحامەد قىزى جايلى پىكىر بىلدىرەتىن ادام كوپ. سونىڭ ىشىندە بەلگىلى وپەرا ءانشىسى دينا حامزينانىڭ ءجونى بولەك. ونىڭ ايتۋىنشا، مايرا مۇحامەد قىزىنىڭ ەڭبەكقورلىعى ءالى كۇنگە دەيىن ءبىراز جاسقا ۇلگى بولىپ كەلەدى.
- مايرا حانىمنىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى ۇزاق اڭگىمە ايتۋعا بولادى. ونىڭ ساحنادا سومداعان وبرازى، ءاربىر بەرگەن كونسەرتى - ءبارى جادىمىزدا. رەپەرتۋارىنا وتە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن قارايدى. ماسەلەن، كەشەگى وتكەن كونسەرتى وتە عاجاپ بولدى. بۇل - تەك تىنىمسىز ەڭبەك ەتۋدىڭ ناتيجەسى. ءوزىم سول كىسىنىڭ جانىندا جۇرسەم، «نە دەگەن جالقاۋ ادام ەدىم» دەپ ويلاپ قالامىن. ول جالعىز تۆورچەستۆومەن اينالىسىپ جۇرگەن جوق. قازىر شىمكەنت وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ ديرەكتورى. مەن ونىڭ شىمكەنتكە العاش بارعان كەزىن دە جاقسى بىلەمىن. سوندىقتان مايرا مۇحامەد قىزىنا دەيىنگى شىمكەنتتەگى وپەرا جانە بالەت تەاترى مەن قازىرگى كەزدى سالىستىرۋ مۇمكىن ەمەس، جەر مەن كوكتەي دەۋگە بولادى.
قازىر وركەستردىڭ ورىنداۋى، حوردىڭ ايتۋى، انشىلەردىڭ كاسىبيلىگى - بارلىق دەڭگەي كادىمگىدەي وسكەن. قازاقتىڭ ماڭدايىنا بىتكەن جارىق جۇلدىز ونەرگە ءالى دە ۇلكەن ۇلەس قوسىپ كەلەدى. ول قازاقتىڭ ىشىندە جۇرگەنى بولماسا، الەمدىك دەڭگەيدەگى ونەرپاز عوي. الىس-جاقىن شەتەلدە دە دوستارى كوپ. كەشەگى كەشىنە باسقا جاقتان ديريجەر شاقىرتىپ، الەمگە اتى تانىلعان انشىلەردىڭ ءبارىن شاقىرتۋىنا بولار ەدى، ءبىراق ول ءوزىنىڭ ۇجىمىن كورسەتتى. جاس انشىلەردى شىعارىپ، ولاردىڭ تانىلۋىنا سەبەپكەر بولدى، - دەيدى وپەرا ءانشىسى د. حامزينا.
كەيىپكەردىڭ تاعدىرىن جان جۇرەگىمەن سەزەدى...
وعان قوسا، كاسىبي ماماننان مايرا حانىمنىڭ قانداي شىعارماشىلىعىن جوعارى باعالايتىنىن سۇرادىق.
- جالپى، قانداي پارتيا ورىنداسا دا، ول وتە شەبەر ورىندايدى. دەگەنمەن «فاۋست» وپەراسىنداعى مارگاريتانى، دج. ۆەرديدىڭ «تراۆياتا» وپەراسىنداعى ۆيولەتتانى، ودان كەيىن ا. جۇبانوۆ پەن ل. حاميدي جازعان «اباي» وپەراسىنداعى اجاردى اسقاق ءھام بيىك دەڭگەيدە ءمىنسىز ورىندايدى. سونىمەن قاتار «ترۋبادۋر» وپەراسىنداعى لەونورانى شەبەر ورىندايدى. ەندى شەبەر دەگەندە، ول تەك ۆوكالدى عانا ويلامايدى. ونىڭ ىشىندە داۋىستىڭ ءارتۇرلى بوياۋىمەن بىرگە، كەيىپكەردىڭ ءتۇرلى تاعدىرىن، سەزىمىن جان جۇرەگىنەن وتكىزىپ بەرە الادى. ونىڭ شەبەرلىگى سونىسىمەن دە قۇندى! - دەدى ول.
شتراۋستىڭ «زاراتۋسترا سولاي دەگەن» شىعارماسىمەن باستالعان كونسەرتتە شۋبەرتتىڭ «سەرەناداسى»، ابايدىڭ «كوزىمنىڭ قاراسى» سياقتى شەدەۆر اندەر شىرقالىپ قانا قويماي، «دومالاق انا» قويىلىمىنداعى ساحنا دا قويىلىپ، مايرا مۇحامەد قىزىنىڭ ەرەكشە داۋسى تىڭدارماننىڭ كوزىن، ساناسى، جۇرەگىن - بارلىعىن دەرلىك قاتار جاۋلاپ الدى. ماعىنالى، ءماندى، مازمۇنعا وتە باي، ارزان «ونەردەن» ادا كەش ءوز بيىگىندە ءوتىپ، كەش سوڭىندا ونەر يەسى قولداۋشىلارىنا العىس ايتتى.
- وسىناۋ 30 جىل بويى مەنىمەن بىرگە بولىپ، قولداپ كەلە جاتقان كورەرمەندەرىمە العىسىم شەكسىز. وسى جىلدار ىشىندە مەنىڭ شىعارماشىلىعىمدى باقىلايتىن اۋديتوريا قالىپتاستى. الداعى كونسەرتتە ولاردىڭ بارلىعىن كورگىم كەلەدى، بارشا ونەرسۇيەر قاۋىمدى شاقىرامىن، - دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى مايرا مۇحامەد قىزى.
ايتا كەتەتىن جايت، تانىمال وپەرا ءانشىسى ەلوردادان باستاۋ الاتىن شىعارماشىلىق كەشتى قازاقستاننىڭ بارلىق قالاسىندا وتكىزىپ، سوسىن كەشتىڭ نۇكتەسىن شىمكەنتتە تۇيىندەۋدى جوسپارلاپ وتىر.
«ايقىن» گازەتى