ماۋلەن اشىمبايەۆ بريكس پارلامەنتتىك فورۋمىنا قاتىستى
سانكت-پەتەربۋرگ. KAZINFORM - سەنات ءتوراعاسى ماۋلەن اشىمبايەۆ رەسەيدىڭ سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا وتكەن Х ب ر ي ك س پارلامەنتتىك فورۋمىنا قاتىستى.
ەكى كۇنگە جالعاساتىن فورۋم اياسىندا حالىقارالىق قاتىناستار جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، كوپجاقتى ساۋدا جۇيەسىن نىعايتۋ، جاھاندىق داعدارىستاردىڭ سالدارىنا قارسى تۇرۋ ماسەلەلەرىندە پارلامەنتتەردىڭ ءرولى، سونداي-اق، گۋمانيتارلىق جانە مادەني سالالاردا پارلامەنتارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ كەلەشەگى تالقىلانىپ جاتىر.
ماۋلەن اشىمبايەۆ كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلارعا ءىلتيپات ءبىلدىرىپ، اتالعان فورۋم الەم ەلەۋلى سىن-قاتەرلەرمەن بەتپە-بەت كەلىپ وتىرعان كەزەڭدە ءوتىپ جاتقانىنا نازار اۋداردى. بۇگىندە ەكونوميكالىق جانە كليماتتىق داعدارىستاردىڭ سالدارىنان گەوساياسي شيەلەنىس ودان ءارى ۋشىعىپ تۇرعانى بەلگىلى. قازاقستان پارلامەنتى سەناتىنىڭ سپيكەرى وسىنداي جاعدايدا تەكەتىرەستى ازايتۋ جانە الەمدە قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتەتىن ءتيىمدى شەشىمدەر تابۋ ماڭىزدى مىندەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ قاساڭ دۇنيەتانىم ستەرەوتيپتەرىن ەڭسەرۋ جانە اشىقتىق پەن سىندارلى ىنتىماقتاستىق نەگىزدەرىن نىعايتۋ قاجەتتىگىن ۇنەمى ايتىپ كەلەدى. قازاقستان ءقاۋىپسىز جانە تەڭگەرىمدى الەم قۇرۋعا ارنالعان تىڭ تاسىلدەر ۇسىناتىن بريكس سياقتى ماڭىزدى حالىقارالىق ۇيىمدارمەن سەرىكتەستىكتى ودان ءارى ارتتىرۋدى بەلسەندى تۇردە قولدايدى. بۇل ۇستانىم قازاقستاننىڭ حالىقارالىق جانە وڭىرلىك تۇراقتىلىقتى نىعايتۋعا باعىتتالعان ساياساتىمەن ۇندەس»، - دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.
سونداي-اق سەنات ءتوراعاسى سەنىم داعدارىسىن ەڭسەرۋ جانە حالىقتار مەن مەملەكەتتەر اراسىنداعى بايلانىستاردى ودان ءارى نىعايتۋ ىسىندە پارلامەنتتىك ديپلوماتيانى بارىنشا ءتيىمدى پايدالانۋدىڭ ماڭىزىنا توقتالدى. وسىعان بايلانىستى ماۋلەن اشىمبايەۆ پارلامەنتارالىق ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ ءبىرقاتار نەگىزگى باعىتتارىن اتاپ ءوتتى.
«ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى پارلامەنتارالىق ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى ەكەنى بەلگىلى. بۇگىنگى گەوساياسي تۋربۋلەنتتىلىك جانە جاھاندىق كليماتتىق وزگەرىستەر جاعدايىندا بۇل سالانىڭ ماڭىزى ارتىپ وتىر. قازىرگى تاڭدا بريكس ەلدەرىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنداعى ورتاق الەۋەتى جالپى الەمدىك مۇمكىندىكتىڭ جارتىسىنان اسادى. تمد ەلدەرى، ونىڭ ىشىندە قازاقستان دا ماڭىزدى اگرويندۋستريالىق الەۋەتكە يە. قازىر الەمدە ازىق-تۇلىكتىڭ تۇراقتى جانە بولجامدى باعاسى، لوگيستيكالىق تىزبەكتەردىڭ قاۋىپسىزدىگى، سۋ جانە جەر رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ جولىندا يننوۆاتسيانى ەنگىزۋ اسا ماڭىزدى ماسەلە. وسى باعىتتاعى بىرلەسكەن قادامدار ازىق-تۇلىك تەڭگەرىمسىزدىگىن ازايتۋعا ىقپال ەتىپ، ەلدەرىمىزدىڭ تۇراقتى دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسار ەدى»، - دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.
سونىمەن قاتار پالاتا سپيكەرى ءوز سوزىندە ورنىقتى دامۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋدە پارلامەنتارالىق ءوزارا ءىس-قيمىل ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن تىلگە تيەك ەتتى. ول بۇل باعىتتاعى جۇمىستى ودان ءارى ارتتىرۋ ءۇشىن قازاقستاندا ورنىقتى دامۋ سالاسىنداعى ۇلتتىق ماقساتتار مەن مىندەتتەردىڭ ىسكە اسىرىلۋىنا مونيتورينگ جۇرگىزۋ جونىندەگى پارلامەنتتىك كوميسسيا قۇرىلعانىن ايتتى.
«ورنىقتى دامۋ باعىتىندا پارلامەنتارالىق ديالوگ ورناتۋ ءۇشىن ارنايى پلاتفورما قۇرۋدى ۇسىنامىز. مۇنداي باستاما بريكس جانە تمد ەلدەرىنىڭ پارلامەنتتەرىنە ورنىقتى دامۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ جولىندا بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ تاعى ءبىر پەرسپەكتيۆالىق باعىتى - عىلىم، جاڭا تەحنولوگيالار مەن يننوۆاتسيالار سالاسى. بۇل سالا ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋدا ايرىقشا مانگە يە جانە ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورى ەكەنى انىق»، - دەدى سەنات ءتوراعاسى.
پارلامەنتارالىق ءىس-قيمىلدى جانداندىراتىن كەلەسى باعىت - سيفرلىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ. ماۋلەن اشىمبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، كيبەرقاۋىپسىزدىك، دەرەكتەردى قورعاۋ، ەلەكتروندىق كوممەرتسيا سالاسىنداعى زاڭنامانى جەتىلدىرۋ باعىتتارىندا دەپۋتاتتاردىڭ بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋى جانە تسيفرلىق باعىتتى رەتتەۋ سەكتورىندا تاجىريبە الماسۋ ەرەكشە ماڭىزعا يە.
فورۋم جۇمىسىنا ازەربايجان، ارمەنيا، بەلارۋس، برازيليا، مىسىر، ءۇندىستان، يران، قىتاي، قىرعىزستان، ب ا ءا، رەسەي، تاجىكستان، وزبەكستان، ەفيوپيا جانە وڭتۇستىك افريكا پارلامەنتتەرىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى. ءىس- شارا كەزىندە رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين ءسوز سويلەپ، فورۋمعا قاتىسۋشىلارعا ءىلتيپات ءبىلدىردى.
سونىمەن قاتار بۇگىن فورۋم اياسىندا ماۋلەن اشىمبايەۆ شەتەلدىك ارىپتەستەرىمەن ءبىرقاتار ەكىجاقتى كەزدەسۋلەر وتكىزدى. وزبەكستان رەسپۋبليكاسى وليي ءماجىلىسى سەناتىنىڭ ءتوراعاسى تانزيلا ناربايەۆامەن كەزدەسۋدە ەكى ەلدىڭ پارلامەنتارالىق بايلانىستارىن دامىتۋ پەرسپەكتيۆاسى جانە وڭىرلىك ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى كەڭەيتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى. اتاپ ايتقاندا، تاراپتار «ورتالىق ازيا - 2040» ستراتەگياسىن ىسكە اسىرۋ اياسىنداعى بىرلەسكەن جۇمىس تۋرالى پىكىر الماستى.
ودان بولەك، سەنات سپيكەرى يران ءماجىلىسىنىڭ ءتوراعاسى موحاممەد-باگەر گاليبافپەن كەزدەسىپ، ەكى ەلدىڭ پارلامەنتارالىق ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ بارىسىنا توقتالدى. ماۋلەن اشىمبايەۆ قازاقستان مەن يران اراسىنداعى قارىم-قاتىناس كوپتەگەن سالادا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى. بۇگىندە ءوزارا سىندارلى ساياسي ديالوگ جولعا قويىلدى، بەرىك شارتتىق-قۇقىقتىق بازا قالىپتاستى. ەكونوميكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستار دا نىعايىپ كەلەدى. وسىعان بايلانىستى تاراپتار ەكى مەملەكەتتىڭ پارلامەنتتەرى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا مۇددەلى ەكەنىن ءبىلدىردى.