ۇلى بريتانيادا كومىر جاعۋ ءداۋىرى نەگە اياقتالدى
استانا. KAZINFORM – ۇلى بريتانيا كومىردەن ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋدى توقتاتىپ، قازبا وتىنىنا دەگەن 142 جىلدىق تاۋەلدىلىگىن اياقتادى. ەلدەگى سوڭعى جۇمىس ىستەپ تۇرعان رەتكليفف-ون-سور كومىر ەلەكتر ستانتسياسى جۇمىسىن دوعاردى.
بۇل – ۇلى بريتانيانىڭ كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەس جولىنداعى ماڭىزدى قادامدارىنىڭ ءبىرى. ءبىراق بۇل جاڭالىقتىڭ كەرى تۇستارى دا جوق ەمەس، دەپ حابارلايدى Kazinform ءتىلشىسى.
عاسىرلار بويى كومىر باستى قۋات كوزى بولىپ، ەلدى قيلى كەزەڭدەردە ەنەرگيامەن قامتاماسىز ەتتى. ول ۇلى بريتانيانى الەمدىك سۋپەر دەرجاۆا ەتىپ، ونەركاسىپتىك ريەۆوليۋتسيانىڭ قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدى. ەندى قازبا وتىنىنىڭ ءداۋىرى اياقتالىپ، سوڭعى كومىر ەلەكتر ستانتسياسى ءبىرجولا جابىلىپ وتىر. مەملەكەت بۇرىنعى ۇكىمەتتەر قابىلداعان كليماتتىق مىندەتتەمەلەرگە سايكەس ۇلكەن جەتىلىككە مۇشە ەلدەردىڭ اراسىندا ءبىرىنشى بولىپ كومىر ەنەرگەتيكاسىنان باس تارتتى.
«ءبىز ەسكىرگەن، ءتيىمسىز ەلەكتر جەلىسىن جانە توزىعى جەتكەن ءارى اينالانى لاستايتىن ەلەكتر ستانتسيالارىن پايدالانامىز. زاماناۋي، قولجەتىمدى گاز وندىرىسىنە جانە جاڭارتىلاتىن ەنەرگياعا ينۆەستيتسيا سالىپ، ستانتسيالاردى اۋىستىرۋىمىز كەرەك»، - دەگەن ەدى 2012-جىلى بۇرىنعى پرەمەر-مينيستر دەۆيد كەمەرون.
ماقسات كومىردەن باس تارتۋ ارقىلى تازا ەنەرگيا كوزدەرىنە كوشۋ. كومىر - قورشاعان ورتاعا ەڭ زياندى قازبا وتىنى. ول ورتەنگەن كەزدە مۇناي نەمەسە گازعا قاراعاندا كومىرقىشقىل گازىن، ۋلى حيميالىق ەلەمەنتتەردى كوبىرەك بولەدى. 2010-جىلى ۇلى بريتانياداعى ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ۇشتەن ءبىرى كومىردەن ءوندىرىلدى. 13 جىلدان كەيىن ول 1,2 پايىزعا تومەندەدى. وسى ۋاقىت ىشىندە جەل مەن كۇن سياقتى جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن پايدالانۋ ايتارلىقتاي ارتتى. سوڭعى مالىمەتتەرگە سايكەس، كومىردەن ەنەرگيانىڭ 0,2 پايىزى عانا الىنادى. كەيبىر ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بۇل بۇرىن-سوڭدى بولماعان وزگەرىس.
«الەم بويىنشا كومىرقىشقىل گازىنىڭ 30 پايىزى كومىر ەلەكتر ستانتسيالارىنان شىعادى. سوندىقتان ۇلى بريتانيا ءۇشىن كومىر ەنەرگەتيكاسىنان باس تارتقان العاشقى ەل اتانۋ وتە ماڭىزدى قادام بولدى. قازىر بۇكىل دامىعان مەملەكەتتەر بۇل تاريحي وقيعانى مۇقيات قاداعالاپ وتىر»، - دەدى ەنەرگەتيكا بويىنشا ساراپشى دەيۆ دجونس.
كومىردەن باس تارتۋ ەكولوگيا تۇرعىسىنان وڭ قادام ەكەنى ءسوزسىز. ءبىراق وسى سالاعا تىكەلەي قاتىسى بار ادامدارعا بۇل جاڭالىقتى قابىلداۋ وڭاي سوقپادى. ويتكەنى كومىر شاحتالارى ماڭىندا قالالار سالىنىپ، قاۋىمداستىقتاردىڭ قۇرىلۋىنا سەبەپشى بولدى. 1984-جىلى مارگارەت تەتچەر ۇكىمەتى 20 كومىر شاحتاسىن جابۋ جوسپارىن جاريالاعان كەزدە، كەنشىلەردىڭ تورتتەن ءۇش بولىگى ەرەۋىلگە شىققانى بەلگىلى. بۇل ۇلى بريتانيا ونەركاسىبى تاريحىنداعى ەڭ ماڭىزدى ساتتەردىڭ ءبىرى بولدى. ءبىراق بۇل جولى تولقۋلار بولمادى، ءبىراق كەنشىلەر قيماستىق سەزىمدەرىن جەتكىزدى.
«بۇل شىنىمەن دە جانىمىزعا باتتى. ءبىر جاعىنان مەن ءوز شاحتامدى جاقسى كورەمىن جانە كومىردىڭ ءداۋىرى اياقتالعانىنا نالىپ وتىرمىن. ءبىراق ەكىنشى جاعىنان، بىزگە العا جىلجىپ، الەمدى جاسىل جانە قاۋىپسىز ەتۋىمىز كەرەك ەكەنىن تۇسىنەمىن»، - دەدى بۇرىنعى كەنشى پيت ۆوردسۆورت.
ۇلى بريتانيا كومىر ەلەكتر ستانتسياسىن سالعان العاشقى مەملەكەت. ال ەندى كومىردى پايدالانۋدان باس تارتقان الەمدەگى العاشقى ءىرى ەكونوميكا بولىپ وتىر. بۇل باسقا ەلدەر ءۇشىن ۇلگى بولارلىق قادام. ءبىراق كەيبىر ساراپشىلار كومىر ەلەكتر ستانتسيالارىن جابۋ ەنەرگيا تاپشىلىعىنا جانە باعانىڭ وسۋىنە اكەلۋى مۇمكىن دەيدى. ۇكىمەت قازىردىڭ وزىندە وسى ايدان باستاپ، گاز باعاسىن عا، ال ەلەكتر ەنەرگياسىن عا كوتەرۋدى جوسپارلاپ وتىر.
كومىر اينالانى لاستايتىن ەنەرگيا كوزى بولعانىمەن، ونىڭ ءبىر ارتىقشىلىعى - اۋا رايىنىڭ قاس قاباعىنا باعىنىشتى جەل مەن كۇنگە قاراعاندا كەز-كەلگەن ۋاقىتتا قولجەتىمدى. وعان قوسا وندىرىلگەن تازا ەنەرگيانى ساقتاۋ ءۇشىن قىتايدان اكەلىنەتىن اككۋمۋلياتورلىق باتارەيالار كەرەك. كومىردەن قۇتىلعان ۇلىبريتانياعا ەندى ءوز اككۋمۋلياتورلارىن ءوندىرۋدى ۇيرەنىپ، سالاعا بىلىكتى ماماندار تارتىپ، اسپان استى ەلىنە دەگەن تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋى كەرەك.