ۇلت مۇددەسى جولىندا باسىن بايگەگە بايلاعان تۇلعالاردى ءبىر-بىرىنە قارسى قويۋدىڭ قاجەتى جوق - دارحان قىدىرالى
استانا. KAZINFORM - بۇل تۋرالى سەناتور بۇگىنگى سەنات وتىرىسىندا پرەمەر-مينيسترگە جولداعان ساۋالىندا ايتتى. ق ر پارلامەنت سەناتىنىڭ بۇگىنگى وتىرىسىندا سەناتور دارحان قىدىرالى الاش ارىستارىن ۇلىقتاۋ جونىندە پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى، - دەپ حابارلايدى Aikyn.kz.
تاياۋدا اتىراۋدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ «الاش كوسەمدەرى مەن كەڭەس قايراتكەرلەرىن ءبىر-بىرىنە قارسى قويماۋ قاجەتتىگىن» ايتىپ، «ەل ىشىنە ىرىتكى سالاتىن مۇنداي داۋ-دامايدىڭ قاجەتى جوق. ءار ءداۋىردىڭ ءوز ەرەكشەلىگى بار. ءاربىر تۇلعا ءوزىنىڭ كوزقاراسىنا قاراي جانە ءوز قوعامىنىڭ مۇددەسىنە سايكەس ەلگە قىزمەت ەتتى. تۇپتەپ كەلگەندە، مۇنىڭ ءبارى - ءبىزدىڭ تاريحىمىز»، - دەگەن ەدى.
«البەتتە، تاريحقا حايپپەن ەمەس، بايىپپەن قاراۋ كەرەك. ماسەلەن، بيىل قازاق جەرىنىڭ تۇتاستاي ءبىر رەسپۋبليكاعا بىرىگىپ، ەلىمىزدىڭ قازىرگى شەكاراسىنىڭ ايقىندالعانىنا 100 جىل - ءبىر عاسىر تولىپ وتىر. مەملەكەتىمىزدىڭ تۇتاستىعى ءۇشىن بۇل ماڭىزدى وقيعا ەلەۋسىز قالماۋى ءتيىس. ءاليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىن ۇلى، ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى، ءالىمحان ەرمەكوۆ سەكىلدى الاش قايراتكەرلەرى باستاعان تاريحي پروتسەستى سول كەزدە بيلىكتە بولعان تۇرار رىسقۇلوۆ، سۇلتانبەك قوجانوۆ، سەيىتقالي مەڭدەشيەۆ، سانجار اسفەندياروۆ، تەمىربەك جۇرگەنوۆ، جالاۋ مىڭبايەۆ سياقتى تۇلعالار اياقتاپ شىقتى. ەندى ۇلت مۇددەسى جولىندا باسىن بايگەگە بايلاعان وسىنداي تۇلعالاردى ءبىر-بىرىنە قارسى قويماي، تاريح كونتەكسىندەگى ەلدىك مۇراتتى العا شىعارىپ، جان-جاقتى زەرتتەي ءبىلۋ قاجەت. ماسەلەن، قازاق اتىن قايتارعان ساكەن سەيفۋللين مەن اشارشىلىققا قارسى كۇرەسكەن، الاش قايراتكەرلەرىن قامقورلىققا العان تۇرار رىسقۇلوۆتى قۇر كوممۋنيست اتى نەمەسە ءوزىن قورعاۋ ءۇشىن جازعان حاتى ءۇشىن جازعىرۋ - ابەستىك.
ەل بىرلىگى ءۇشىن زيالىلاردىڭ بىرلىگى شارت! ابايشا ايتقاندا، اقىلعا بىرلىك كەرەك. سوندىقتان تۇلعالار تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا ادەپتەن وزبايىق. ىرىلەرىمىزدى الالامايىق، بارىمىزدى باعالايىق! وركەنيەت - كوركەم نيەتتەن باستالادى.
وسى ورايدا 2000 -جىلى شەرحان مۇرتازا، ءابىش كەكىلبايەۆ، كامال سمايىلوۆ سياقتى ەل اعالارىنىڭ باستاماسىمەن حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتى ۇلتتىق ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتكە اينالىپ، وعان رىسقۇلوۆتىڭ ەسىمى بەرىلگەن ەدى. كەيىن وقۋ ورنى جەكەمەنشىككە ءوتىپ، كەڭەستىك «نارحوز» اتاۋىن تاڭداپ، ت. رىسقۇلوۆتىڭ اتىن الىپ تاستادى. ۇكىمەت قاۋلىسىنا سايكەس بەرىلگەن اتاۋدى جوو قانداي باسقارۋ تۇرىنە جاتاتىنىنا قاراماي، اۋىستىرۋعا قۇقى جوق. تاياۋدا ءبىر توپ زيالى قاۋىم وكىلدەرى تۇراردىڭ اتىن ۋنيۆەرسيتەتكە قايتارۋ كەرەك دەپ حات جازعان ەكەن. سوندىقتان الاش ارىسى تىنىشبايەۆتىڭ ەسىمى لوگيستيكا جانە كولىك اكادەمياسىنا قايتا بەرىلگەنى سياقتى، بۇل ماسەلە دە وڭ شەشىمىن تابادى دەپ سەنەمىز.
بيىل ساكەن سەيفۋللين، ءىلياس جانسۇگىروۆ، بەيىمبەت مايلين، تۇرار رىسقۇلوۆ، سۇلتانبەك قوجانوۆتىڭ تۋعانىنا - 130 جىل. تۇعىرلى تۇلعالاردىڭ مەرەيتويلارىن داڭعازاسىز، تاعىلىمدى ەتىپ اتاپ ءوتۋ كەرەك. بۇل رەتتە ونوماستيكا ماسەلەسىنە دە نازار اۋدارۋ قاجەت. شەكارامىزدى ايقىنداۋعا ايرىقشا ۇلەس قوسقان ءالىمحان ەرمەكوۆ سياقتى تۇلعالار ەلەۋسىز قالماۋى ءتيىس.
تاعى ءبىر ماسەلە، الاش ارىستارىنىڭ كوبى قايدا جەرلەنگەنى بەلگىسىز. ءتىپتى، ۇلت ۇستازى احاڭنىڭ قايدا جاتقانىن بىلمەيمىز. جاقىندا الماتىنىڭ ىرگەسىندەگى جاڭالىق اۋىلىندا ساياسي رەپرەسسياعا ۇشىراعان 163 ادامنىڭ سۇيەگىنە زەرتتەۋ جۇرگىزىلىپ، گەنەتيكالىق تالداۋ ارقىلى 50 ادامنىڭ دەرەگى انىقتالدى. قاراجات بولىنسە، وسىنداي ءادىس ارقىلى احمەت بايتۇرسىن ۇلى، ءىلياس جانسۇگىروۆ سياقتى تۇلعالار تۋرالى دەرەكتەر ناقتىلانار ەدى. الماتى ىرگەسىندەگى بورالدايداعى قاندىسايدا اتىلعان ۇزاقباي ق ۇلىمبەتوۆ، تەمىربەك جۇرگەنوۆ، جانايدار ءسادۋاقاسوۆ سياقتى 19 حالكومعا دا وسىنداي زەرتتەۋ قاجەت دەپ ويلايمىز. قاراۋسىز جاتقان وسى قاندىسايعا نەمەسە جاڭالىق اۋىلىنا اتا-بەيىت سياقتى ىرگەلى كەشەن تۇرعىزۋ - پەرزەنتتىك پارىزىمىز.
ەلىمىزدەگى كوپتەگەن ەتنوس وكىلدەرىنىڭ رەپرەسسياعا ۇشىراعانىن ەسكەرسەك، مۇنداي تاعىلىمدى ءىس ەل بىرلىگىن بەكەمدەي تۇسەدى ءارى 2020 -جىلى پرەزيدەنت جارلىعىمەن قۇرىلعان ساياسي قۋعىن- سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا جۇمىسىنىڭ ناقتى ناتيجەسى بولار ەدى»، - دەدى سەناتور.