LRT ىسىندە باستى كۇدىكتىلەر مەن اقشا ۇرلاۋعا جاردەمشى بولعاندار
استانا. KAZINFORM - ۇزاق جىلدان بەرى ەلىمىزدىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قۇرىعىنا ىلىكپەي جۇرگەن تالعات ارداننىڭ تۇركيادا ۇستالعانى بەلگىلى بولدى. ول LRT قۇرىلىسىنا بولىنگەن قاراجاتتى ۇرلاۋ قىلمىستىق ىسىنە كۇدىكتى بولعان كەزىندە شەتەلگە بوي تاسالاپ ۇلگەرگەن ەكى شەندىنىڭ ءبىرى ەدى.
2023-جىلدىڭ مامىر ايىندا تالعات اردان سىرتتاي 7 جىلعا سوتتالدى. سوت ونى قىلمىستىق كودەكستىڭ 189-بابى 4-بولىگىنىڭ 2-تارماعى بويىنشا كىنالى دەپ تانىدى (ادامدار توبىمەن ءسوز بايلاسا وتىرىپ، مەملەكەتتىك فۋنكسيالاردى ورىنداۋعا ۋاكىلەتتىك بەرىلگەن ادامعا تەڭەستىرىلگەن لاۋازىمدى تۇلعا رەتىندە قىزمەت بابىن پايدالانۋ ارقىلى وزىنە سەنىپ تاپسىرىلعان بوتەن مۇلىكتى ءىرى مولشەردە جىمقىرعانى ءۇشىن). وسىلايشا وعان سىرتىنان مەملەكەتتىك سالادا قىزمەت اتقارۋ قۇقىعىنان ءومىر بويىنا ايىرا وتىرىپ، 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى تاعايىندالدى.
2019-جىلعى قىركۇيەكتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋراتۋراسى تۇركيانىڭ ادىلەت مينيسترلىگىنە حالىقارالىق ىزدەۋدە جۇرگەن «استانا LRT» ج ش س- ءنىڭ بۇرىنعى باسشىسى، قازاقستان ازاماتى تالعات ارداندى ۇستاپ بەرۋ تۋرالى سۇراۋ جىبەرگەن.
وسىعان بايلانىستى تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇزىرلى ورگاندارى ءتيىستى ىزدەستىرۋ شارالارىن جۇرگىزگەن. بيىل ۇ ق ك ونىڭ ناقتى بولعان جەرىن انىقتاپ، سودان كەيىن تۇركيانىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى انتاليا قالاسىندا ۇستادى. 9-مامىردا انتاليا قالاسىنىڭ سوتى ت. ارداندى قازاقستانعا دەپورتاتسيالاۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى جانە ول قازىرگى ۋاقىتتا قاماۋدا. قازاقستاننىڭ قۇزىرەتتى ورگاندارى ونى قازاقستانعا قايتارۋ بويىنشا قۇقىقتىق راسىمدەردى باستادى.
ال ەكىنشى شەندى - استانا قالاسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى قانات سۇلتانبەكوۆ. ونىڭ دا شەتەلگە بوي تاسالاپ كەتكەنى بەلگىلى. ءالى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قولىنا ىلىككەن جوق. 2023-جىلدىڭ قازانىندا باس پروكۋراتۋرا كۇدىكتىنىڭ ا ق ش- تا بولۋى مۇمكىن ەكەندىگىن ايتقان- دى.
- ىشكى ىستەر مينيسترلىگى، ينتەرپولدىڭ ۇلتتىق ورتالىق بيۋروسى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگى شەت مەملەكەتتەردىڭ قۇزىرلى ورگاندارىمەن بىرلەسىپ، ت. اردان مەن ق. سۇلتانبەكوۆتى ىزدەۋ جۇمىسىن جالعاستىرىپ جاتىر. 2020-جىلى ق. سۇلتانبەكوۆتىڭ ا ق ش اۋماعىندا جۇرگەنى تۋرالى مالىمەت كەلدى. سول جىلى باس پروكۋراتۋرا ا ق ش- تىڭ ادىلەت دەپارتامەنتىنە ق. سۇلتانبەكوۆتى ۇستاپ بەرۋ تۋرالى ءوتىنىش جولدادى، - دەپ اتاپ وتكەن بولاتىن ۆەدومستۆودان.
2023-جىلدىڭ مامىرىندا قانات سۇلتانبەكوۆ قىلمىستىق كودەكستىڭ 189-بابىنىڭ 2-تارماعى جانە 28-باپتىڭ 3-بولىگىنە سايكەس كىنالى دەپ تانىلدى. سوعان وراي سوت وعان سىرتتاي مەملەكەتتىك سالادا قىزمەت اتقارۋ قۇقىعىنان ءومىر بويىنا ايىرا وتىرىپ، 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن كەسكەن ەدى.
باس پروكۋراتۋرا قانات سۇلتانبەكوۆ قولعا تۇسپەي وعان جاريالانعان حالىقارالىق ىزدەۋدىڭ كۇشى جويىلمايتىندىعىن ايتىپ وتىر.
2023-جىلعى 3-مامىردا استانا قالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى اۋدانارالىق سوتى وسى ەكى شەندىدەن بولەك مىنا ازاماتتارعا دا LRT ءىسى بويىنشا ۇكىم شىعاردى:
ر. امانجولوۆ
ج. نۇرپەيىسوۆ
ت. ءاشىم
ۋ. اچيلوۆ
د. ءابدىحاميتوۆ
ت. قاسابايەۆ
د. مۋسەنوۆ.
ولار بيۋجەت قاراجاتىن اسا ءىرى مولشەردە تالان-تاراجعا سالۋعا جاردەمدەسكەنى ءۇشىن (ق ك 28-بابىنىڭ 5-بولىگى، 189-بابى 4-بولىگىنىڭ 2-تارماعى) مەملەكەتتىك قىزمەتتە قىزمەت اتقارۋ قۇقىعىنان ايىرىلا وتىرىپ، 7 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا سوتتالدى. سونىڭ ىشىندە ت. ءاشىم، ت. قاسابايەۆ، د. مۋسەنوۆكە قاتىستى ق ك- ءنىڭ 63-بابى - شارتتى سوتتاۋ قولدانىلدى.
ايتپاقشى، قاراشا ايىندا سوت LRT- ءنىڭ ەكس-باسشىسى تالعات ارداننىڭ سىرتىنان جاڭا ۇكىم شىعاردى. بۇل جولى وعان قىزمەت مۇددەلەرىنە قايشى لاۋازىمدىق وكىلەتتىكتەرىن تەرىس پايدالانا وتىرىپ، قىتايدىڭ مەملەكەتتىك دامۋ بانكىنەن LRT قۇرىلىسىنا ناقتى قاجەتتىلىكسىز سىرتقى قارىزدىڭ ءبىرىنشى ترانشى رەتىندە 257,6 ميلليون دوللاردى (ۇلتتىق بانكتىڭ 2016-جىلعى جەلتوقسانداعى رەسمي باعامى بويىنشا 85,9 ميلليارد تەڭگە) سۇراتتى دەگەن ايىپ تاعىلدى.
وسىلايشا ول قىلمىستىق كودەكستىڭ 361-بابى 4-بولىگىنىڭ 3-تارماعى بويىنشا دا (لاۋازىمدىق وكىلەتتىكتەردى تەرىس پايدالانۋدىڭ اۋىر سالدارى) كىنالى دەپ تانىلدى. بۇل قىلمىسى ءۇشىن وعان تاعى 4 جىل 8 اي جازا كەسىلۋ كەرەك بولعان. سۋديا قىلمىستىق كودەكستىڭ 58-بابى 6-بولىگىنە سۇيەنىپ، تۇپكىلىكتى جازا رەتىندە ونى 9 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى.
تەرگەۋ بارىسىندا كۇدىكتىلەرگە تاعىلعان ايىپتارعا قاراعاندا، استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىندا جۇمىس ىستەگەن قانات سۇلتانبەكوۆ پەن «استانا LRT» ج ش س باسقارما ءتوراعاسى قىزمەتىن اتقارعان تالعات اردان LRT ،BRT ،ITS، تەحنيكالىق قاداعالاۋ جانە Astra جوبالارىنا بولىنگەن اسا ءىرى كولەمدەگى بيۋجەت قاراجاتىن ۇرلاعان. بۇل رەتتە ق. سۇلتانبەكوۆ قىزمەتتەردىڭ قۇنى جوعارى جيىنتىق-سمەتالىق شىعىنداردى بەكىتكەن. سونىمەن قاتار، ول يسپاندىق كومپانيانى تارتقان جانە ونىڭ مۇددەلەرىن قولداعان. ت. اردان دا جيىنتىق-سمەتالىق شىعىندارعا قول قويعان. فرانسۋز كومپانياسىن تارتىپ، ونىڭ مۇددەلەرىنە قولداۋ كورسەتكەن.
اقشالاي قاراجاتتى ۇرلاۋدا د. ءابدىحاميتوۆ، ۋ. اچيلوۆ كومەكشى بولعان. د. ءابدىحاميتوۆ قاراجاتتى جىمقىرۋ ءۇشىن بىرنەشە ج ش س- ءنى تارتىپ، وسى فيرمالاردىڭ مۇددەسىن قورعاعان. جوبانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن الىنعان قاراجاتتىڭ قولما-قول اقشاعا اينالۋىن باقىلاعان. ج ش س ديرەكتورى قىزمەتىن اتقارىپ جۇرگەن ۋ. اچيلوۆ فيرمالاردىڭ شوتتارىنا ەسەپتەلەتىن جوعارىلاتىلعان سومالارمەن ورىندالعان جۇمىس اكتىلەرىنە قول قويعان.
سونداي-اق ر. امانجولوۆ، ج. نۇرپەيىسوۆ جانە ت. ءاشىم دە اقشالاي قاراجاتتى ۇرلاۋعا كومەك كورسەتكەن. ر. امانجولوۆ پەن ج. نۇرپەيىسوۆ استانا قالاسى اكىمدىگى باسقارمالارىنىڭ باسشىلارى بولا وتىرىپ، قىزمەتتەردى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋدى وتكىزۋ تۋرالى قۇجاتتارعا، ەكونوميكالىق قورىتىندىلارعا قول قويىپ، سول ارقىلى الەۋەتتى قىزمەت كورسەتۋشىلەر توبىنا جاعداي جاساپ، شەكتەۋ قويعان. ولار جوعارى باعامەن قورىتىندىلاردى راسىمدەگەن. ت. ءاشىم «Astana Innovation» ا ق باسقارما ءتوراعاسى بولا تۇرا ەكونوميكالىق ساراپتاما مەن تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەنى جوعارىلاتىلعان باعامەن بەكىتكەن. ت. قاسابايەۆ پەن د. مۋسەنوۆ ج ش س ديرەكتورلارى بولا وتىرىپ، LRT جانە BRT جوبالارىن قىمبات باعامەن ازىرلەۋگە قوسالقى مەردىگەرلىك شارتتار جاساسقان جانە اقشا شىعارۋمەن اينالىسقان.
ايىپتالۋشىلاردىڭ كىناسى سوت بارىسىندا كۋاگەرلەردىڭ ايعاقتارىمەن، ساراپشىلاردىڭ، مامانداردىڭ قورىتىندىلارىمەن جانە ءىستىڭ باسقا ماتەريالدارىمەن دالەلدەنگەن.
وسى جىلدىڭ ساۋىرىندە ەلوردا پروكۋراتۋراسى مەملەكەتكە، ياعني استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە قاراستى «City Transportation Systems» ج ش س- ءنىڭ (بۇرىنعى اتاۋى «Astana LRT») پايداسىنا قاتىستى سوت اكتىلەرىنىڭ ورىندالۋ بارىسىنا تالداۋ جۇرگىزگەنىن جاريا ەتتى. تالداۋ مالىمەتتەرىنە سايكەس، بورىشكەرلەر مەملەكەت بالانسىنا جالپى سانى 40 جىلجىمايتىن مۇلىكتى، ونىڭ ىشىندە 39 تۇرعىن ءۇي ەمەس جاي جانە اۋدانى 12,8 گەكتار تەمىر جولى بار اسفالت-بەتون زاۋىتىنىڭ جىلجىمايتىن مۇلىككە قىزمەت كورسەتۋ جەر ۋچاسكەسىن قايتارعان.
- قايتارىلعان اكتيۆتەردىڭ جالپى قۇنى - 920 ميلليون تەڭگە. سونىمەن قاتار مەملەكەتتىڭ پايداسىنا قۇنى 615 ميلليون تەڭگە تۇراتىن تاعى 37 مۇلىك نىسان قارالىپ جاتىر، - دەگەن پروكۋراتۋرا بۇل باعىتتاعى جۇمىستىڭ جالعاسىپ جاتقانىنا نازار اۋدارتتى.