كۇزدەگى اللەرگيامەن قالاي كۇرەسەمىز
استانا. KAZINFORM - بيىل كۇز الدىڭعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا سۋىق قاباق تانىتىپ وتىر. جازدىڭ سوڭعى كۇندەرى كۇزدىڭ ەرتە تۇسەتىنىن سەزدىرگەندەي ەدى. ساندىقتان جىلى كيىمىن الىپ ۇلگەرمەگەن كەيبىر تۇرعىندار اۋىرىپ تا قالدى. وعان كۇزگى اللەرگيانى قوسىڭىز. وسى رەتتە، ۇلتتىق گوسپيتال جانىنداعى اللەرگيالىق ورتالىقتىڭ دارىگەرى اقەركە بەكبولات قىزى اللەرگيا جايلى كەڭەسىن ۇسىندى.
ءيا، ماۋسىمدىق اللەرگيا كەزىندە اللەرگولوگتارعا جۇگىنەتىن ناۋقاستاردىڭ سانى كۇرت ارتادى. ادەتتە كوكتەم مەن جاز ماۋىسىمىندا اسقىناتىن اللەرگيا ءقازىر كەيبىر ادامداردا كۇزگە اۋىسقان.
«اللەرگيا - كەڭ تاراعان اۋرۋدىڭ ءبىرى. ىندەتتىڭ ءورشيتىن ءۇش كەزەڭى بار. ءبىرىنشى كەزەڭ ءساۋىردىڭ ورتاسىنان مامىردىڭ سوڭىنا دەيىن سوزىلادى. بۇل ۋاقىتتا قايىڭ، ەمەن، تەرەك سياقتى اعاشتار توزاڭدانادى. ەكىنشى كەزەڭدە، ياعني ماۋسىم- شىلدە ايلارىندا شابىندىق شوپتەر گۇلدەيدى. ال ءۇشىنشى كەزەڭدە اللەرگەتيكتەردى جۋسان ءيىسى مازالايدى. بارلىق ناۋقاس تۇشكىرىپ، جوتەلىپ، دەنەسى قىزارا ءبورتىپ، مۇرنىنان سۋ اعىپ، مازاسىزدانادى. بۇل ءبىر قاراعاندا تۇماۋ تيگەن ادامنىڭ بەلگىلەرىنە ۇقسايدى. ءبىراق تۇماۋمەن اۋىراتىن ادامدار وزدەرىن ءالسىز سەزىنەدى. ال اللەرگيا كەزىندە ونداي السىزدىك بولمايدى. ماۋسىمدىق اللەرگيانى ەمدەۋدىڭ جالعىز جولى – اللەرگەن - ارنايى يممۋنوتەراپيا»، - دەيدى اقەركە بەكبولات قىزى.
بەلگىلى بولعانداي، بۇل ءادىس بويىنشا اۋەلى سىناما جاسالىپ، ءدال قاي شوپتەرگە اللەرگيا بار ەكەنى انىقتالادى. كەيىن سول شوپتەرمەن ەم-دوم جاسالادى. باستاپقىدا دەنەگە اللەرگەندەردىڭ تومەن دوزاسى ەنگىزىلىپ، كەيىن بىرتە- بىرتە مولشەرى جوعارىلايدى. وسىلايشا اعزا جاتتىعادى. اللەرگەن- ارنايى يممۋنوتەراپيا ارقاسىندا ادامنىڭ جاڭا رەاكتسيالارعا دەگەن اسەرى جويىلىپ، اللەرگەندەرگە دەگەن سەزىمتالدىعى ازايادى نەمەسە ءتىپتى تولىقتاي جويىلادى دەۋگە بولادى.
«بۇل يممۋنوتەراپيانىڭ الدىندا تەكسەرۋدەن ءوتىپ، ارنايى سىناقتارعا قان تاپسىرىپ جانە اللەرگولوگ- يممۋنولوگتىڭ كەڭەسىن الۋ قاجەت. سونىڭ قورىتىندىسى بويىنشا شەشىم قابىلدانادى. جاس ەرەكشەلىگى بويىنشا «اللەرگيالىق ۆاكسيناتسيا» التى جاستان باستاپ الىنادى»، - دەيدى مامان.
قوزدىرعىشتارمەن بايلانىس ۇزىلسە، اللەرگيا دا باسىلادى. سوندىقتان اللەرگەندەردەن قورعانۋ - ماماندار بەرەتىن ەڭ العاشقى كەڭەس. سونداي-اق، ىستىق نەمەسە جەلدى كۇنى سىرتقا شىقپاۋعا تىرىسۋ كەرەك. دالاعا شىعاتىن ەڭ قولايلى اۋا رايى جاڭبىردان كەيىنگى ۋاقىت، جاڭبىر اۋانى توزاڭداردان تازارتادى. ۇيگە كىرگەندە سىرتتا كيگەن كيىمدى بىردەن شەشىپ، سۋعا شومىلۋ كەرەك. وسىلايشا دەنە مەن شاشقا قونعان توزاڭداردى جويۋعا بولادى. سۇلگى مەن توسەك جايمالارىن سىرتقا جايۋعا بولمايدى. تۇندە ەسىك-تەرەزەنى جاۋىپ ۇيىقتاعان دۇرىس. اۋادا وسىمدىك توزاڭى ەڭ كوپ بولاتىن تاڭەرتەڭگى ۋاقىتتا دالادا جۇمىس ىستەمەۋ كەرەك. بولمەدەگى اۋانى تازا ۇستاپ، ەدەندەردى ءجيى جۋىپ، تازارتىپ وتىرۋ كەرەك. كولىك پەن ۇيدە اۋا كونديتسيونەرىن ارا-تۇرا قوسىپ قويۋعا بولادى. سۇيىقتىقتى كوپ ءىشۋ قاجەت. سۋ، شىرىن نەمەسە وزگە دە سۋسىندار مۇرىننىڭ بىتەلۋىن جەڭىلدەتەدى. شاي، سورپا نەمەسە جىلى سۇيىقتىقتار ودان دا جاقسى كومەكتەسەدى.
«ءۇي ىشىندەگى اللەرگەندەردى جويۋ ءۇشىن حيميالىق تازارتقىشتاردان گورى سىركە سۋى نەمەسە اس سوداسىن قولدانعان ءجون. حيميالىق زاتتار تىنىس الۋ جولدارىن تىتىركەندىرىپ، سيمپتومداردى كۇشەيتۋى مۇمكىن. تەمەكى تۇتىنىنەن دە اۋلاق بولۋ كەرەك. اەروزولدى سپرەي، اعاش وتىننىڭ ءتۇتىنى دە جاعدايدى ۋشىقتىرادى. باقشاداعى جۇمىستارىمەن اينالىسپاۋ كەرەك. اينالىسقىڭىز كەلسە، ارنايى ماسكا تاققان دۇرىس. سونداي-اق ورماندى جەرلەردە سەرۋەندەمەگەن ءجون. بۇل دا ماۋسىمدىق اللەرگيانى جەڭىلدەتۋگە كومەكتەسەدى»، - دەيدى اقەركە بەكبولات قىزى.
اۋرۋ قاتتى مازالاعان كەزدە ءۇي جاعدايىنداعى ەڭ وڭاي ەم - بۋمەن ينگالياتسيا جاساۋ. بۇل ارەكەت مۇرىن مەن تىنىس جولدارىن اشىپ، اللەرگيانى جەڭىلدەتەدى.
الەمنىڭ بىردە-ءبىر ەلىندە اللەرگيامەن اۋىراتىندار سانى تۋرالى ناقتى ستاتيستيكا جوق. سەبەبى ناۋقاستار ءارتۇرلى ماماندارعا، پەدياترلارعا، تەراپيەۆتتەرگە، لور دارىگەرلەرىنە، پۋلمونولوگتارعا جۇگىنەدى. كەيبىرەۋى عانا اللەرگولوگتىڭ الدىنا كەلەدى. ەل ماماندارىنىڭ باقىلاۋىنا سايكەس، وتانداستارىمىزدىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگى اللەرگيادان زارداپ شەگىپ ءجۇر. الماتى تۇرعىندارىنىڭ 15-20 پايىزدايى ماۋسىمدىق اللەرگيامەن اۋىرادى ەكەن.