كوكتە قۇستاردى كورگەندە باعىتتى وزگەرتەمىز - ۇشقىش
اقتوبە. KAZINFORM - جاس ۇشقىش بيتورە ورازباي اقتوبە اۋماعىندا قۇتقارۋ، ناۋقاستاردى تاسىمالداۋ تاپسىرمالارىن ورىندايدى. «قازاۆياقۇتقارۋ» ا ق قىزمەتكەرى وقۋ مەن تاجىريبە اراسىنداعى بايلانىستى، جۇمىسى جايلى ايتىپ بەردى.
-جاس ۇشقىش قايدا ءبىلىم الىپ، قاي جەردە تاجىريبە جينادى؟
- تۇركىستان وبلىسى وتىرار اۋدانى كوكساراي اۋىلىنىڭ تۋماسىمىن. م. اۋەزوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەپتى ءبىتىرىپ، 2019 -جىلى الماتىداعى ازاماتتىق اۆياتسيا اكادەمياسىنا وقۋعا ءتۇستىم. سول كەزدە 4 جىل، تاجىريبەنى قوسقاندا 5 جىل بويى ءبىلىم الدىم. ءبىز 2، 3 جانە 4-كۋرستا تاجىريبە جينايمىز. بەس جىلدىڭ ىشىندە قاراعاندىدا، بەلارۋستىڭ مينسك قالاسىندا بولدىق. سونىمەن بىرگە «قازاۆياقۇتقارۋ» كومپانياسىنىڭ تىكۇشاقتارىمەن جوسپارلى ۇشۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. قولىما ديپلوم العان سوڭ وسى كومپانياعا جۇمىسقا كەلدىم. بيىل ءبىر جىل تولدى.
ەلىمىزدە جوعارى وقۋ ورنىن بىتىرگەن ۇشقىشتار تۇگەل جۇمىسقا ورنالاسادى. سەبەبى بۇل سالانى تاڭدايتىن ادام ساناۋلى. ءوزىمنىڭ توبىمدا 5 ادام بولدى. ونىڭ ۇشەۋى قازىر Eurocopter تىكۇشاعىن جۇرگىزەدى. ءبىرى كوكشەتاۋدا، ەكىنشىسى الماتى قالاسىندا. تاعى ەكەۋى مي-8 جانە ك-32 تىكۇشاقتارىن باسقارادى. ايىرماشىلىقتارى بار. ماسەلەن Eurocopter تىكۇشاعىنا ەڭ كوبى 9 ادام مىنە الادى. ال مي-8 تىكۇشاعى 30 ادامدى دا تاسىمالدايدى. ءوزىم ءبىر جىل ىشىندە ءتۇرلى قۇتقارۋ، كومەك كورسەتۋ تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا قاتىستىم.
- ۇشقىش وقيدى، وقي ءجۇرىپ، تاجىريبە جينايدى. سىزدەر ءۇشىن ناعىز تاجىريبە ول - ۇشۋ ساعاتتارى. جۇمىسقا كىرىسكەندە تاعى جاڭا دۇنيە ۇيرەندىڭىز بە؟
- ارينە، ۇيرەنگەنىمىز كوپ. ءبىز ساناۆياتسيانىڭ قىر- سىرىن مەڭگەردىك. كەزەكشىلىكتە ىزدەۋ، قۇتقارۋ جۇمىستارى بولدى. ەگەر ادام ىزدەيتىن بولساق، بىزگە كوورديناتتاردى بەرەدى. سول جەر ادامدى ىزدەۋ ادىستەرىن پايدالانامىز. تىكۇشاقتا ەكى ۇشقىش، سونىمەن بىرگە توتەنشە جاعدايلار قىزمەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى بولادى. نەگىزى ىزدەۋ جۇمىسىن سول ماماندار جۇرگىزەدى. ءبىز دە جان- جاقتى باقىلاپ وتىرامىز.
-تىكۇشاققا مامان رەتىندە العاش وتىرعان ءسات ەسىڭىزدە مە؟
- 2022 -جىلى قاراعاندى قالاسىندا Robinson R44 تىكۇشاعىنا وتىردىم. ول جەردە نۇسقاۋشىلارمەن بىرگە 50 ساعات ۇشتىق. تىكۇشاقتى العاش رەت سول كەزدە سەزىمدىم. بۇل قالادا 8 ادامعا ەكى تىكۇشاق بەرىلدى. الما-كەزەك ۇشىپ، تاجىريبە جينادىق. وعان 3 اي ۋاقىت بەرىلدى.
- قازىر قانشا ساعاتقا جەتتى؟
- ساعاتتى ءوزىمىز دە سانايمىز. قازىرگى Eurocopter ەس 145 تىكۇشاعىندا 194 ساعات ۇشتىم. Robinson R44 تىكۇشاعىندا 105 ساعاتتىق تاجىريبەم بار. بۇل قاراعاندى مەن مينسكتەگى ۋاقىت.
-ىزدەۋ، قۇتقارۋ، كومەك كورسەتۋ جۇمىستارى تۋرالى ايتىپ بەرسەڭىز…
- ەڭ اۋىر تيگەنى - جۇك جانە جولاۋشىلار تاسىمالدايتىن گازەل كولىگىنىڭ سوقتىعىسۋى. سول كەزدە شۇعىل شاقىرتۋ ءتۇسىپ، سامارا- شىمكەنت تاسجولىنىڭ بەلقوپا اۋىلى ماڭىنا باردىق. زارداپ شەككەن ءبىر ادامدى حرومتاۋ قالاسىنداعى اۋرۋحاناعا جەتكىزدىك. ءبىر كۇننەن سوڭ قايتا شاقىرتۋ ءتۇسىپ، زارداپ شەككەن ءتورت ادامدى حرومتاۋدان اقتوبە قالاسىنا تاسىمالدادىق.
-كوماندير مەن ەكىنشى ۇشقىش مىندەتتەرىن قالاي ءبولىسىپ الادى؟
- تىكۇشاق كوبىنە جەر بەتىنەن 600 مەتر بيىكتىكتە ۇشادى. تىكۇشاقتى كوماندير نەمەسە ەكىنشى ۇشقىش باسقارادى. كابيناعا كىرگەن كەزدە كوماندير كىمنىڭ باسقاراتىنىن الدىن الا ايتادى. تىكۇشاقتى ەكى ادام بىردەن باسقارا المايدى. كەيدە باراردا كوماندير، قايتار باعىتتا ەكىنشى ۇشقىش رەتىندە مەن باسقارامىن.
- قاي كەز قاۋىپتى؟
- ءار كومانديردىڭ مينيمۋمى بولادى. تاپسىرما دا سوعان ساي بەرىلەدى. ماسەلەن قازىر كومانديردە كورۋ ايماعى 2 مىڭ مەتر بولۋى ءتيىس. اۋە كومانديرى وسى كەزدە عانا ۇشۋعا شەشىم قابىلداي الادى. ال ەگەر اۋا رايى سول مينيمۋمنان تومەن بولسا، رۇقسات بەرمەيدى.
-اقتوبەدە اۋا رايى كەرەمەت، الشالعاي اۋىلدا بوران بولسا…
- ول كەزدە ۇشۋعا رۇقسات بەرمەيدى. ەكى جاقتا دا اۋا رايى قولايلى بولۋعا ءتيىس.
-ۇشقىشقا قويىلاتىن تالاپتار قانداي؟
- جىل سايىن مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن وتەمىز. ارينە، سالماق ماڭىزدى. سەبەبى ۇشقىشتىڭ سالماعى مەن بويى ساي بولۋى ءتيىس. ەگەر ساي كەلمەسە، قايتا تاپسىرادى.
- اقتوبەگە قالاي كەلدىڭىز؟
- ەلىمىزدە كوپ قالادا ەكىنشى ۇشقىش بولمادى. ونىڭ ىشىندە اقتوبە، پاۆلودار، كوكشەتاۋ، اقتاۋ، قاراعاندى قالالارى بار. بولاشاقتا كومانديرلەردىڭ جانىندا ءجۇرىپ، تاجىريبە جيناپ، ءوزىم دە سول دەڭگەيگە جەتكىم كەلەدى. ول ءۇشىن ساعات جينالۋى ءتيىس. كەيىن كوماندير جولىنا دايىندايدى. ءبىلىم مەن تاجىريبە قاتار شىڭدالۋى كەرەك. اسپاندا شەشىمدى كوماندير قابىلدايدى، ءبىراق ەكيپاج ءوزارا اقىلداسىپ، ورتاق مامىلەگە كەلەدى.
-كوكتە نەكەزىگەدى؟
- كوكتەم مەن كۇزدە قۇس كەلىپ، جىلى جاققا ورالادى. سول كەزدە قۇستار ءجيى كەزىگەدى. ءبىراق بىزدە بەتپە-بەت سوقتىعىسۋ بولمادى. قۇستاردى كورگەندە باعىتتى وزگەرتەمىز. اسىرەسە كوكتە بۇركىت باعىتىن ەشقاشان وزگەرتپەيدى. ودان ءوزىمىز قاشامىز.
ايتا كەتەيىك، ت ج م «قازاۆياقۇتقارۋ» ا ق اقتوبەدەگى بولىمىندە كەزەكشى ەكيپاجدا ءتورت قىزمەتكەر بار. ەكيپاج ۇلتتىق شۇعىل مەديتسينانى ۇيلەستىرۋ ورتالىعىنان سۇرانىس الىپ، جولعا شىعادى. ەكيپاج جازدا 1 ساعات، قىستا 1,5 ساعات بۇرىن كەلىپ، ازىرلەنۋى ءتيىس. شۇعىل شاقىرتۋلارعا دا شىعادى. تەك تۇمان، بوراندى كۇنى جانە تۇندە ۇشپايدى. سەنبى-جەكسەنبى جانە مەيرام كۇندەرى دەپ بولمەيدى. ەكيپاجدىڭ جۇمىس ورنىندا وتىرۋى مىندەتتى ەمەس، تەك قوڭىراۋ شالعاندا دەرەۋ جەتىپ بولۋى ءتيىس. قۇتقارۋ، ناۋقاستاردى تاسىمالداۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەتىن تىكۇشاقتاردىڭ اۋە وتىنى 500 شاقىرىمعا عانا جەتكىلىكتى. سول سەبەپتى اقتوبە وبلىسى بويىنشا شالقار اۋدانىندا جانار-جاعارماي ستانساسى جۇمىس ىستەپ تۇر. ال ەگەر قوسىمشا باك بولسا تاعى 1 ساعات قوسىلادى.
ەسكە سالساق، قاراشا ايىندا عانا شىمكەنت حالىقارالىق اۋەجايىندا جاڭا L-410 كوپ ماقساتتى اۋە كەمەسىن قابىلداۋ ءراسىمى ءوتتى. بۇل ۇشاق ونەركاسىپتى دامىتۋ قورىنىڭ قارجىلاي قولداۋىمەن ساتىپ الىندى. جاڭا تەحنيكا توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ جاڭارتىلىپ جاتقان اۆياتسيالىق پاركىندەگى ءۇشىنشى ۇشاق.
اۆتور
التىناي ساعىندىقوۆا