ك-پوپ، دوراما جانە رامەن - «حالليۋ» قازاقستانعا قالاي كەلدى
استانا. KAZINFORM - سوڭعى 10 جىلدىڭ ىشىندە وڭتۇستىك كورەيا بۇكىل الەمدە ناعىز مادەني ءدۇمپۋ جاسادى دەسەك، ارتىق ايتقانىمىز ەمەس. K-pop مۋزىكا مەن دورامادان باستاپ، كوسمەتيكا مەن اسپازدىققا دەيىنگى كورەي مادەنيەتى كۇندەلىكتى ومىردە انىق بايقالادى. «كورەي تولقىنى» دەگەنىمىز نە ەكەندىگى ءارى ول الەمدى قالاي جاۋلاپ العانى جايلى Kazinform اگەنتتىگىنىڭ ماتەريالىنان وقىڭىزدار.
حالليۋ نەمەسە كورەي تولقىنى
كورەي مادەني-اقپاراتتىق قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، «حالليۋ» تەرمينىنىڭ اۋدارماسى «كورەي تولقىنى» دەگەندى، ياعني، كورەيلىك بۇقارالىق مادەنيەت پەن ويىن-ساۋىق يندۋسترياسى تانىمالدىعىنىڭ ارتا ءتۇسۋىن بىلىدىرەدى.
«حالليۋ» ءسوزى العاش رەت 1990 -جىلداردىڭ ورتاسىندا پايدا بولدى. سول ۋاقىتتا كورەي تەلەسەريالدارى مەن پوپ-مۋزىكاسى قىتايدا وتە تانىمال بولا باستاعان ەدى.
ءساتتى تۇسىرىلگەن سەريالداردىڭ ءبىرى «ماحاببات بار ما؟» تۋىندىسى 1997 -جىلى CCTV تەلەارناسىنان كورسەتىلىپ، 150 ميلليوننان استام قىتايلىق كورەرمەننىڭ جۇرەگىن جاۋلاعان بولاتىن.
«حالليۋ» تەرمينى تانىمالدىعىنىڭ ارتا تۇسۋىنە وڭتۇستىك كورەيا ۇكىمەتىنىڭ سەپتىگى مول. Air University مالىمەتىنشە، ماڭىزدى باستامالاردىڭ ءبىرى بۇرىنعى پرەزيدەنت كيم دە جۋن اكىمشىلىگى جاريا ەتكەن مادەني كونتەنتتى قولداۋ جوسپارى بولدى.
سونىڭ ارقاسىندا مادەني يندۋسترياعا بولىنەتىن بيۋدجەت 1998 -جىلعى 14 ميلليون دوللاردان 2001 -جىلى 84 ميلليون دوللارعا دەيىن ۇلعايدى.
ءسال كەيىنىرەك، كينو يندۋسترياسى مەن تسيفرلىق كونتەنت يندۋسترياسىن دامىتۋعا باعىتتالعان زاڭ قابىلداندى. جالپى «حالليۋدىڭ» قارقىندى دامۋىنا ۇكىمەتتىڭ قولداۋمەن قاتار، جانكۇيەرلەردىڭ ادالدىعى دا سەپتىگىن تيگىزگەنى انىق.
ناتيجەسىندە كورەيانىڭ مادەنيەت، سپورت جانە تۋريزم مينيسترلىگى الەمنىڭ 30 ەلىندە، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا دا كورەي مادەني ورتالىعىن اشىپ وتىر. استانادا ورنالاسقان مۇنداي مادەني ورتالىق ازىرشە ورتالىق ازيادا بىرەۋ عانا.
ونىڭ باستى ماقساتى - قازاقستاندىقتارعا كورەيانى تانىستىرۋ جانە كورەي مادەنيەتىن تاراتۋ. ورتالىقتا كورەي ءتىلى كۋرسى ۇنەمى وتكىزىلەدى ءارى وندا جىل سايىن 900 دەن استام ستۋدەنت ءبىلىم الادى.
مۇنان بولەك ءتۇرلى مادەني ءىس-شارالار، كورمەلەر مەن فەستيۆالدەر، كورەي فيلمدەرىنىڭ كورسەتىلىمى ۇيىمداستىرىلادى.
K-pop
K-pop - «كورەي تولقىنىنىڭ» اجىراماس بولىگى سانالاتىن جانە پوپ، روك، حيپ-حوپ، ەلەكتروندى بي مۋزىكاسى جانە R مەن B سياقتى ءارتۇرلى مۋزىكالىق ستيلدەردى قامتيتىن كورەيلىك تانىمال مۋزىكا.
2012 -جىلدىڭ سوڭىندا ءانشى PSY ورىنداۋىنداعى «كاننام ستيلى» ءانىنىڭ جارىق كورۋى ك- پوپتىڭ الەمدىك مويىندالۋى ءۇشىن ماڭىزدى ءسات دەپ اتاۋعا بولادى. بۇل حيت بۇكىل الەمگە كەڭىنەن تارالىپ، كوپتەگەن ەلدىڭ چارتىندا ءبىرىنشى ورىنعا يە بولدى جانە YouTube-تە رەكوردتىق قارالىم جينادى.
«كاننام ستيلى» الەمدىك ساحنادا تابىسقا جەتپەس بۇرىن ك-پوپ ايدول- توپتارى دا وتە ۇلكەن تانىمالدىققا يە بولدى. بۇگىنگى تاڭدا ولاردىڭ اراسىنداعى ەڭ تانىمالى - BTS ،BLACK PINK جانە EXO توپتارى.
2022 -جىلى BTS توبى Billboard Music Awards سىيلىعى بويىنشا رەكورد ورناتتى. سونىمەن قاتار اق ۇيگە بارىپ، پرەزيدەنت دجو بايدەنمەن كەزدەستى.
2023 -جىلى Black Pink توبى YouTube ارناسىنداعى ەڭ كوپ قارالىم بويىنشا گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەندى جانە سول جىلى توپ مۇشەلەرى بۋكينگەم سارايىنا بارىپ، كورول III چارلزدەن ماراپات الدى.
وسىنداي تانىمالدىقتىڭ ارقاسىندا ك-پوپ تولقىنى قازاقستانعا دا جەتتى. ەلىمىزدە بۇل مۋزىكالىق باعىت وزىندىك ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرگە يە جانە كوپتەگەن Q-pop توپتارىنىڭ قۇرىلۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى.
بۇل سۋبمادەنيەتتىڭ نەگىزىن قالاۋشى Ninety One توبى دەسەك تە بولادى. توپ جايىندا قازاقستاندىقتار العاش رەت 2015 -جىلعى 8-قازاندا YouTube-كە «ايىپتاما» انىنە كليپ جاريالاعان كەزدە ءبىلدى.
2019 -جىلدىڭ 15-ناۋرىزىندا توپ ارتىستەرى كورەيلىك «I Can See Your Voice» شوۋىنا قاتىسىپ، جەڭىمپاز بولدى.
توپ-5 دوراما
دوراما - تەلەحيكايا دەگەندى بىلدىرەتىن جاپون ءسوزى. ورىس ءتىلدى ورتادا ول جاپونيادان، وڭتۇستىك كورەيادان، قىتايدان جانە باسقا ازيا ەلدەرىنەن كەلگەن سەريالدارعا سىلتەمە جاساۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
كورەي دورامالارى «كورەي تولقىنىندا» ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ءار كورەرمەننىڭ كوپتەگەن جانرعا جانە قالاۋىنا بايلانىستى ەڭ جاقسىسىن تاڭداۋ كەيدە قيىنعا سوقتىرادى. ءبىراق رەيتينگكە سايكەس ۇزدىك بەستىككە مىنالار كىرەدى:
1. گۇلدەن دە سۇلۋ جىگىتتەر (2009 -جىل، 25 سەريا) - كەدەي وتباسىنان شىققان قىزدىڭ ەليتالىق مەكتەپكە كەلگەنى جانە ونىڭ باي بوزبالالار توبىمەن قارىم-قاتىناسى جايىندا.
2. مۇراگەرلەر (2013 -جىل، 20 سەريا) - وتباسىلارىنىڭ بيزنەس- يمپەرياسىن باقىلاۋعا الۋعا تىرىساتىن جەلىككەن جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى جانە كورپوراتسيا مۇراگەرىنىڭ كەدەي وتباسىنان شىققان قىزبەن قارىم- قاتىناسى جايىندا.
3. كۇنشۋاق ۇرپاعى (2016 -جىل، 16 سەريا) - ايرىقشا بولىمشە كاپيتانى مەن دارىندى دارىگەردىڭ تاريحى، ولاردىڭ قارىم-قاتىناسى جانە قاۋىپتەرمەن بەتپە-بەت كەلۋى جايىندا.
4. گوبلين (2016 -جىل، 16 سەريا) - ولمەيتىن گوبليننىڭ قاراپايىم قىزبەن كەزدەسۋى، تىلسىم وقيعالار اياسىندا ولاردىڭ قارىم- قاتىناسىنىڭ دامۋى جايىندا.
5. ماحاببات اسپاننان كەلەدى (2019 -جىل، 16 سەريا) - وڭتۇستىك كورەيادان شىققان، الايدا توسىننان سولتۇستىك كورەياعا تاپ بولعان اۋقاتتى ادامنىڭ مۇراگەر قىزى، ونىڭ ساياسي جانە مادەني ايىرماشىلىقتاردى ەڭسەرە العان وفيتسەرمەن قارىم-قاتىناسى جايىندا.
ەگەر كينو سالاسى تۋرالى ايتاتىن بولساق، 2020 -جىلى كورەيلىك «پارازيتتەر» فيلمى «ۇزدىك فيلم» نوميناتسياسىندا وسكار العان اعىلشىن تىلىندە ەمەس العاشقى كينوكارتينا بولدى.
سونداي-اق، 2021 -جىلى كورەيلىك «كالمار ويىنى» سەريالى Netflix تاريحىنداعى ەڭ كوپ قارالعان تۋىندىعا اينالدى.
كورەي اسحاناسى
ويىن- ساۋىق يندۋسترياسىمەن قاتار «كورەي تولقىنى» وڭتۇستىك كورەيا مادەنيەتىنىڭ باسقا اسپەكتىلەرىنە، ونىڭ ىشىندە تاعامدارىنا قىزىعۋشىلىق وياتتى. ءار ءتۇرلى ەلدە كيمچي، رامەن، بيبيمباپ جانە سامگەتان سياقتى ءتۇرلى تاعامدار تانىمال بولا باستادى.
جاقىندا Yonhap اقپارات اگەنتتىگى رامەن ەكسپورتى ءساۋىر ايىندا 108,6 ميلليون دوللارعا جەتكەنىن حابارلادى. بۇل 2022 -جىلدىڭ مامىرىنان بەرگى ەڭ جىلدام ءوسىم سانالادى.
سونىمەن قاتار، 2023 -جىلى «كيم» دەپ اتالاتىن كەپتىرىلگەن بالدىرلاردىڭ ەكسپورتى رەكوردتىق دەڭگەيگە - 790 ميلليون دوللارعا جەتتى.
قازاقستاندا دا كورەي تاعامدارى ۇلكەن سۇرانىسقا يە. ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن قالاسىندا كورەي مەيرامحانالارى اشىلعان، ال كورەي ازىق- تۇلىگىن جەرگىلىكتى دۇكەندەردەن دە تابۋعا بولادى. مۇنداي مەكەمەلەردە قازاقستاندا تۇراتىن جانە ءداستۇرلى رەتسەپتتەردى ساقتاعان ەتنيكالىق كورەيلەر ءجيى جۇمىس ىستەيدى.
قازاقستاندا ەتنيكالىق كورەيلەردىڭ قونىستانۋى كەڭەستىك رەجيم كەزەڭىندەگى دەپورتاتسيا تاريحىمەن بايلانىستى. بۇگىندە ولاردىڭ سانى 120 مىڭنان اسادى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، جاقىندا استاناداعى كورەي مادەني ورتالىعى قالانىڭ اسپازدىق كوللەدجدەرىمەن كورەي تاعامدارىن وقىتۋ سالاسىندا ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم جاسادى.
سۇلۋلىق يندۋسترياسى جانە مەديتسينا
وڭتۇستىك كورەيانىڭ سۇلۋلىق يندۋسترياسى ۇزاق ۋاقىت بويى بۇكىل الەم ءۇشىن باعدارعا اينالعانىن اتاپ وتكەن ءجون. تاڭعى شىق ەلىنىڭ پلاستيكالىق حيرۋرگتارى جوعارى بىلىكتىلىگىنىڭ ارقاسىندا ەڭ ۇزدىكتەردىڭ ءبىرى سانالادى. ءدال وسى سالا ميللياردتاعان تابىس اكەلەدى.
بۇعان دەيىن ءبىز سەۋلدەگى زاماناۋي سۇلۋلىقتىڭ ەڭ ءساندى جەتەكشى ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى - گانگنامدا قازاقستاندىقتار VIP- پاتسيەنت سانالاتىنىن ايتقان بولاتىنبىز. بۇگىنگى تاڭدا ليفتينگ جانە بەتتى جاسارتۋ سياقتى قارتايۋعا قارسى وپەراتسيالار كلينيكالاردا ەڭ تانىمال.
كوپتەگەن وتانداسىمىز وڭتۇستىك كورەيانى ەستەتيكالىق حيرۋرگيادان باسقا ءارتۇرلى مەديتسينالىق قىزمەتتەردى، ونىڭ ىشىندە جالپى اعزانى تەكسەرتۋ ءۇشىن تاڭدايدى.
ونداعى مەديتسينالىق كومەكتىڭ قۇنى گەرمانيا مەن ا ق ش-قا قاراعاندا شامامەن ەكى ەسە جانە يزرايلگە قاراعاندا 20-30 پايىز تومەن. جالپى مەديتسينالىق تەكسەرۋدىڭ باعاسى 500 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى.
كورەياداعى كوپتەگەن مەديتسينالىق ۇيىمداردا ورىس ءتىلدى ماماندار جۇمىس ىستەيتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. تەكسەرۋ ناتيجەلەرى بويىنشا دارىگەرلەر ەمدەۋ جوسپارىن، ونىڭ ىشىندە كورەي تىلىندەگى ءدارى-دارمەكتەردىڭ ءتىزىمىن جازىپ بەرەدى. ولاردى تەك وسى ەلدە رەتسەپت بويىنشا الۋعا بولادى.
سونداي-اق، 2022 -جىلى وڭتۇستىك كورەيا قازاقستانعا كوسمەتيكا يمپورتتاۋشى توپ-5 ەلدىڭ قاتارىنا ەندى. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندىقتار اراسىندا نەگىزسىز ستەرەوتيپ بار.
وعان وراي ەگەر ونىمدەر كورەيادا جاسالعان بولسا، بۇل ونىڭ مىندەتتى تۇردە ساپالى ەكەنىن بىلدىرەدى. سوندىقتان كوپتەگەن ادام تەرى كۇتىمىنە كەلگەندە كورەي كوسمەتيكاسىنا سەنەدى.
ءبىلىم
كورەي ءتىلىن ۇيرەنۋ شەتەلدىك جاستار اراسىندا دا كەڭ تارالىپ وتىر. قازاقستانداعى جانە باسقا دە ەلدەردەگى كەيبىر ستۋدەنت وسى مادەنيەتكە قىزىعۋشىلىق تانىتقاندىقتان كورەي ءتىلىن ەكىنشى شەت ءتىلى رەتىندە تاڭدايدى نەمەسە ءبىلىم الۋ ءۇشىن بارادى.
بۇگىندە 1255 قازاقستاندىق كورەي ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە وقيدى. ەڭ تانىمال باعىتتار - اقپاراتتىق تەحنولوگيالار، مەديتسينا جانە بيزنەس.
ماسەلەن، قازاقستاندىق ۆەرا كيم بۇگىندە وڭتۇستىك كورەيا ۋنيۆەرسيتەتىندە ۆەتەريناريالىق مەديتسينانى وقىپ جاتىر. بويجەتكەن بۇل ەلدەگى مەديتسينالىق ءبىلىم الەمدەگى ەڭ بەدەلدى جانە جاڭاشىل دەپ سانايدى.
الايدا، ۆەرا وقىتۋ باعدارلامالارىنىڭ كوپشىلىگى كورەي تىلىندە ەكەنىن، اعىلشىن تىلىندە اقپارات ازدىعىن ايتادى.
«قازىر كورەي ءتىلىن ۇيرەنىپ جاتىرمىن. بۇل - مەنىڭ العاشقى وقۋ جىلىم. ماعان مۇندا ءبارى ۇنايدى. كورەيلەر - مەيىرىمدى جانە جاناشىر حالىق. الايدا، مەن ءبىر جىل كورەي ءتىلىن ۇيرەنۋگە جەتپەي قالا ما دەپ الاڭدايمىن، ويتكەنى قوسىمشا ءبىلىم الۋعا بۇل ءتىل وتە قاجەت»، - دەيدى بويجەتكەن.
اۆتور
مارلان جيەمباي