جەڭگەتايلار قۇرىعىنا جاس قىزدار عانا ەمەس، كەلىنشەكتەر دە تۇسەدى - جازاسىن وتەۋشى
پەتروپاۆل. KAZINFORM - سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتىنىڭ №50-مەكەمەسى - ايەلدەر كولونياسىندا قازىر 300 گە جۋىق جازاسىن وتەۋشى وتىر. سولاردىڭ ءبىرى - اننا يۋرۋسوۆا.
مۇنداعىلاردىڭ كوپشىلىگى سەكىلدى ادام ءولتىرىپ، كىسى قانىن موينىنا جۇكتەمەگەنىمەن، قىلمىسى اۋىر ساناتتا. ايەل جەزوكشەلەر پريتونىن ۇيىمداستىرعان، ادام ساتىپ، ءىرى مولشەردە الاياقتىق جاساعان. بىلتىر تامىزدا پەتروپاۆل قالالىق سوتى ونى 6 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىردى.
- اننا، تۇرمەنىڭ تارتىبىنە ۇيرەندىڭىز بە، ۋاقىت قالاي وتەدى؟
- كوپ ويلانامىن. مۇندا ءتارتىپ قاتاڭ، وزدىگىڭنەن ەشتەڭە ىستەي المايسىڭ، ۇنەمى باقىلاۋداسىڭ. ساعات 6.00-دا تۇرامىز، جۋىنىپ، وزىمىزدە رەتكە كەلتىرۋگە 10 مينۋت بەرىلەدى، كەيىن دالاعا دەنە جاتتىعۋىن جاساۋعا شىعامىز. تاڭعى اسىمىزدى ىشكەننەن كەيىن تەكسەرەدى. جۇمىس ىستەيتىندەر جۇمىسقا كەتەدى. وسى تىرلىك كۇندەلىكتى قايتالانادى. كوزىم اۋىرعاندىقتان بۇعان دەيىن جۇمىس ىستەگەن جوقپىن، بىرەر كۇن بۇرىن وتا جاسادى. ءتاۋىر بولعان سوڭ مەن دە جۇمىسقا شىعامىن.
- تۋعان-تۋىس، بالالارىڭىزبەن بايلانىس بار ما؟
- بالالارىمدى قاتتى ساعىندىم. ۇلىم 20 دا، ءۇش قىزىم بار – 17، 16 جانە 10 جاستا. ەكى نەمەرەمنىڭ ۇلكەنى ۇشتە، كىشىسى ءتورت ايلىق.
قىزدارىم اكەلەرىمەن تۇرىپ جاتىر. قىزدىڭ ۇلكەنى شاشتاراز ماماندىعىن الدى، ەكىنشىم تىگىنشىلىككە وقىپ جاتىر. ەشقايسىسى مەنىڭ ىزىممەن كەتكەن جوق، ەڭبەكقور. ۇلىم ۇيلەنگەن، تارازدا تۇرادى. بالالار تەلەفون شالىپ، حابارلاسادى، جاقىندا بەينەبايلانىسقا شىعامىن. ۇلكەن اپكەم حال-جاعدايىمدى ءبىلىپ تۇرادى. ول قاتتى اۋىرادى. قىركۇيەك ايىندا ءبىر اپكەم قايتىس بولدى.
اكە-شەشەم بۇل ومىردە جوق، مەن كەش تۋعان بالامىن، كوزى ءتىرى بولسا انام قازىر 80 جاسقا كەلەر ەدى.
- ماماندىق العان با ەدىڭىز؟
- ورتا ارناۋلى ءبىلىمىم بار، اسپازبىن. ءبىراق ماماندىعىممەن كوپ جۇمىس ىستەگەن جوقپىن.
- پريتون قۇرعان ەكەنسىز، ءوزىڭىز دە ينتيمدىك قىزمەت كورسەتتىڭىز بە؟
- ءوزىم جەزوكشەلىكپەن اينالىسقان ەمەسپىن. تانىس قىزدار حابارلاسىپ، ديسپەتچەر كەرەك دەدى، ول كەزدە ارنايى سايتتار جوق. بالالار كىشكەنتاي بولعاندىقتان، جازدا عانا «جۇمىسقا» شىعىپ وتىردىم. كەيىن بالالار ءوستى، اقشا كەرەك. مەن قىزدارعا ءوزىم حابارلاسىپ، تەلەفوندا وتىرايىن دەپ ۇسىندىم. زاڭدى بىلمەيمىن، جاۋاپكەرشىلىك بار ەكەنىن تۇسىنبەدىم. ول جەردە 7 جىل جۇمىس ىستەدىم. قوڭىراۋ شالۋشىلارعا جاۋاپ بەردىم، پودەزدە قىزداردى كۇزەتكەن كەزدەر بولدى. ويتكەنى ءتۇرلى جاعدايلار بولادى. جاقسى اقشا الدىم، تاۋلىگىنە 100 مىڭ تەڭگە تاپقان كەزدەر دە بار.
ءتورت بالانى ءوسىرۋ كەرەك ءارى اپكەم ونكولوگيالىق اۋرۋمەن اۋىردى، ەمىنە كوپ اقشا قاجەت. ءبىراق ارنايى سايت اشىلعاننان كەيىن، قىزدار ول پريتوننان كەتىپ، ءوز بەتتەرىنشە جۇمىس ىستەي باستادى.
- دەمەك، جۇمىسسىز قالىپ، پريتون قۇردىڭىز... 19 جاستاعى بويجەتكەن قالاي قۇرىعىڭىزعا ءتۇسىپ ءجۇر؟
- ءيا، جۇمىسسىز قالعاننان كەيىن ءوزىم قۇردىم. ول قىزبەن ءبىز ءبىر قالادانبىز. سىرتتاي مەنى بىلەتىن. جۇمىس كەرەك دەپ حابارلاسىپ، مەنى ءوزى تاپتى. ماسساج جاساۋدى ۇسىندىم. كەيىن كليەنتتەردەن قىزمەتتىڭ باسقا تۇرىنە سۇرانىس كوبەيدى، ول قىز باس تارتقان جوق. كوللەدجدە وقيتىن. ەكى بولمەلى پاتەردى جالعا الىپ، بىرگە جۇمىس ىستەدىك. تابىستى تەڭ بولدىك. مەن ەشكىمدى ۇرعان ەمەسپىن، قورقىتقان ەمەسپىن.
- ۇستالعان كەزىڭىزدە پاتەردە ەكى زارداپ شەگۋشى بولعان. ونىڭ بىرەۋىن باسقا ايەلگە 250 مىڭ تەڭگەگە ساتىپ، قولعا ءتۇستىڭىز...
- ول ەكى قىز بىرگە، ءبىر پاتەردە «جۇمىس» ىستەمەك بولدى. ال مەن 250 مىڭ تەڭگەنى قارىزعا الدىم. زاڭدى بىلمەگەندىكتەن ەندى جازامدى وتەپ جاتىرمىن.
- قىزداردىڭ تەرىس جولعا تۇسۋىنە نە سەبەپ؟
- كەي قىزدارعا ۋاقىتشا تابىس كەرەك. ماسەلەن، نەسيەسىن جابۋعا نەمەسە ءدارى-دارمەك الۋعا. قاجەتتى سومانى تاپقاننان كەيىن بۇل ىسپەن اينالىسۋدى قويادى. كەيبىرى وسىلايشا اتا-اناسىنا كومەكتەسەدى. قىزداردىڭ كوبى مۇقتاجدىقتان بارادى. ەسىرتكىگە وتىرعاندار بار.
ءبىراق، الداپ-ارباۋعا تۇسەتىن بويجەتكەندەر دە كەزدەسەدى. ول مىندەتتى تۇردە 16-18 جاستاعى جاس قىز ەمەس، 30 دان اسقان كەلىنشەك تە بولۋى مۇمكىن. جەڭگەتايلار ولاردى الداپ قولعا ءتۇسىرىپ، كەيىن بوپسالايدى، قورقىتادى، ۇرىپ-سوعادى. كەيدە بالالارىن تارتىپ الىپ، باسقا قالادا ۇستاپ، ايەلدەردى جەزوكشەلىككە ماجبۇرلەيدى.
مۇنداي قيىن جاعدايعا تۇسكەن قىز-كەلىنشەكتەرگە ايتارىم، قورىقپاڭدار، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا حابارلاسىپ، جاعدايلارىڭدى ايتىڭدار، كومەكتەسەدى. زاڭ بار.
- قىلمىسكەرلەر «قاقپانعا» ءتۇسىرۋ ءۇشىن قانداي تاسىلدەردى قولدانادى؟
- ۋادەنى ءۇيىپ-توگەدى. قىمبات سىيلىقتار سىيلايدى. وسىلايشا قارىزعا كىرگىزەدى. مىسالى، ول قىز بىرەر اي «جۇمىس» ىستەپ، اقشا تابامىن دەپ ويلايدى. وسى كەزدە وعان «ساعان ادەمى، قىمبات تون كەرەك، قىمبات ءيىسسۋ سەپ» دەپ الىپ بەرەدى. بۇدان بولەك قارىزعا دەپ اقشا بەرەدى. وسىلايشا قوماقتى سوما جينالادى، كەتەيىن دەسە قارىزى بار، امالسىزدان قالادى.
- وكىنەسىز بە؟
- ارتىمدى ويلاماعانىما، ءبىر كۇنمەن ءومىر سۇرگەنىمە وكىنەمىن. بالالارىم مەنسىز ءوسىپ جاتقانىنا قاتتى وكىنەمىن...
«جەڭىل» اقشا بولمايدى، وعان ءوزىمنىڭ كوزىم جەتتى. بالالارىم ەشكىمنەن كەم بولماسا ەكەن دەدىم. ءوزىم دە ادەمى كيىنىپ، ءتاتتى-ءدامدى تاماق جەگىم كەلدى. جاقسى ءومىر سۇرگىم كەلدى.
تازا، ادال ەڭبەكپەن تاپقان تابىسقا ەشتەڭە جەتپەيدى. تۋعان-تۋىسىڭدى، بالالارىڭدى جوعالتقىڭ كەلمەسە تارتىپكە باعىن، ادال ءومىر ءسۇر...
اۆتور
اقەركە داۋرەنبەك قىزى