جەم وزەنى 31 جىلدان كەيىن كاسپيگە قۇيا باستادى
اقتاۋ. KAZINFORM - كاسپي تەڭىزىنە سۋ تاسقىنىنان كەيىن تاسىعان جەم وزەنى قۇيىپ جاتىر. سوڭعى رەت بۇل سۋ ارناسى وسىدان 31 جىل بۇرىن كوتەرىلگەن.
وزەن سۋلارىنىڭ تەڭىزگە قۇيۋىنان كەيىن اقتاۋدا جەرگىلىكتى تۇرعىندار الەۋمەتتىك جەلىدە بەينەجازبا جاريالاپ، جاعادان ۇزاپ كەتكەن سۋدىڭ قايتا كوتەرىلگەنىن ايتۋدا. سونىمەن بىرگە، بۇل تۋرالى رەسپۋبليكالىق تەلەارنالار تەڭىز سۋىنىڭ مولايا تۇسكەنى تۋرالى سيۋجەت كورسەتكەن بولاتىن.
الايدا ماڭعىستاۋلىق بەلگىلى ەكولوگ ورىنباسار توقجانوۆ مۇنى جوققا شىعاردى.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇنىڭ بارلىعى كاسپي تەڭىزىندە جەل كەزىندە بولاتىن قالىپتى قۇبىلىستىڭ سالدارىنان بولادى.
«كاسپي سۋىنىڭ دەڭگەيى كوتەرىلدى دەگەن حابار شىندىققا ەش جاناسپايدى. سەبەبى، بۇل از عانا كۇندە جۇزەگە اساتىن قۇبىلىس ەمەس. جايىق ارناسىنان استى دەگەن قاۋىپ تۋىنداعانىمەن، ازىرگە وزەننىڭ مول سۋى اتىراۋ وبلىسىنا جەتكەن جوق. سوندىقتان ازىرگە كاسپيگە جىلداعىدان مول سۋ قۇيىلا قويمادى. ءارى سولاي بولعان كۇننىڭ وزىندە بۇل جاعداي تەڭىزگە تيگەن تامشىداي عانا اسەر ەتەدى. ال تۇرعىنداردىڭ جاعالاۋداعى سۋ كوتەرىلدى دەپ جۇرگەنى ول جەلگە بايلانىستى نارسە. ماسەلەن، جەل قۇرلىقتان تەڭىزگە قاراي سوقسا، سۋ جاعادان الىستاي تۇسەدى. ال كەرىسىنشە سوقسا قۇرعاپ قالعان جاعالاۋعا سۋ كەلە باستايدى»، - دەيدى ەكولوگ.
ونىڭ سوزىنشە، كاسپيدىڭ سولتۇستىگىندە بوزاشىدا بىرنەشە جىلدار بۇرىن تەڭىزدەن قۇرلىققا سوققان جەلدىڭ سالدارىنان سۋ ون شاقىرىمعا دەيىنگى اۋماققا جايىلىپ، تۇرعىندارعا زيانىن تيگىزگەن كورىنەدى.
سونىمەن قاتار، بيىل تاسىعان جەم وزەنى 31 جىلدان كەيىن العاش رەت كاسپي تەڭىزىنە قۇيىپ جاتىر.
«جەم وزەنى سوڭعى رەت 1993-جىلى تەڭىزگە كەلىپ قۇيدى. ونىڭ الدىندا 1965-جىلى تاسىعان ەدى. ودان بۇرىن 1942-جىلى كوكتەمدە سۋ كوتەرىلگەن. ونىڭ ۇزاق جىلدار بويى تارتىلۋىنا وزەننىڭ باستالاتىن اۋماعىندا قار جۇقا ءتۇسىپ، جاۋىن از بولعانى كەسىرىن تيگىزەدى»، - دەيدى ەكولوگ.
ەكولوگ تەڭىزگە كەلەتىن تۇششى سۋدىڭ كاسپيدەگى جاندىكتەرگە اسەرى تۋرالى دا اتاپ ءوتتى.
«كاسپيگە قۇياتىن 130 وزەننىڭ بارلىعىنىڭ سۋى تۇششى. سوندىقتان ونىڭ سۋ جانۋارلارىنا، بالىقتارعا ەشقانداي اسەرى بولمايدى. جالپى، تەڭىز بەن مۇحيتقا قۇياتىن كەز كەلگەن وزەننىڭ سۋى تۇششى. سوندىقتان ونىڭ ءبارىن تەڭىز جۇتىپ الادى دا سۋدىڭ جايى وزگەرەدى. بۇدان كەلەتىن ەشقانداي قاۋىپ جوق»، - دەيدى و. توعجانوۆ.
جالپى، 1930-جىلى كاسپيدىڭ جالپى اۋدانى 442 مىڭ شارشى كيلومەتر بولسا، سوڭعى جىلدارى شامامەن 371 مىڭ شارشى كيلومەترگە دەيىن ازايىپ، توقسان جىل ىشىندە ون جەتى پايىزعا دەيىن كەمىگەن. ال 2008-2023-جىلدار ارالىعىندا تەڭىزدىڭ قازاقستاندىق بولىگى تاعى 8121,5 شارشى كيلومەترگە ازايعانى بەلگىلى بولىپ وتىر.