جات جەردىڭ توپىراعى بۇيىرعان قانداستارىمىز

استانا. قازاقپارات - سىزدەرگە جات جەردىڭ توپىراعى بۇيىرعان قانداستارىمىز جايلى دەرەكنامانى ۇسىنامىز. ولاردىڭ ءتول وتانىنان تىستا قالۋىنىڭ بەلگىلى ءبىر تاريحي سەبەپتەرى بار. ءبىرشاماسى تۋعان جەردىڭ توپىراعىن ساعىنىپ، سوندا ومىردەن وزعان.

ءابۋ ناسىر ءال-فارابي - قازىرگى سيريانىڭ داماسك قالاسىنداعى باب ءاس-ساعير زيراتىندا جەرلەنگەن.

بەيبارىس سۇلتان - 1223-77- جىلدارى مىسىردا بيلىك قۇرعان. قىپشاق دالاسىندا تۋعان داڭقتى ءامىرشى كايردە جەرلەنگەن.

مۇحامەد حايدار دۋلاتي -«تاريحي راشيدي» جانە «جاھاننامە» داستاندارىنىڭ اۆتورى. ءۇندىستانداعى كاشمير شتاتىنداعى مازاري-ي-سالاتيندە (پاتشالار قورىمى) جەرلەنگەن.

مۇستافا وزتۇرىك - تايەكۆوندو سپورتىنان الەمنىڭ التى دۇركىن چەمپيونى. ستامبۇلداعى زيراتتا جەرلەنگەن.

مۇستافا شوقاي - قازىرگى گەرمانيانىڭ استاناسى بەرليندە جەرلەنگەن.

ءماجىت ايتبايەۆ - مۇستافا شوقايدىڭ ۇزەڭگىلەس سەرىگى. قالتاي مۇحامەدجانوۆتىڭ «كوكتوبەدەگى كەزدەسۋ» اتتى پەساسىنداعى اقىن اساننىڭ پروتوتيپى. توپىراق گەرمانيانىڭ درەزدەن قالاسىنان بۇيىرىپتى.

قاجىعۇمار شابدان ۇلى - «قىلمىس» تريلوگياسىنىڭ اۆتورى. قىتايدىڭ شاۋەشەك قالاسىندا جەرلەنگەن.

رەسەي

قادىرعالي جالايري - ريازان وبلىسى، قاسىموۆ قالاسىنداعى مۇسىلمان قورىمىندا زيراتى ورنالاسقان.

قۇرمانعازى ساعىرباي ۇلى - استراحان وبلىسىنا قاراستى «قۇرمانعازى توبە» دەپ اتالاتىن جەردە جاتىر.

ءاليحان بوكەيحان - الاشوردانىڭ قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءبىرى. 1937-جىلى ماسكەۋدە جەرلەندى.

سالىمگەرەي جانتورين - ۋفا قالاسىندا جەرلەنگەن.

جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ - ماسكەۋدە جەرلەنگەن. ونىڭ قابىرىن 1970-جىلعا دەيىن بەلگىسىز بىرەۋلەر تازالاپ، كۇتىپ جۇرگەن. كەيىن زيرات ءۇستى تەگىستەلىپ كەتتى.

ماعجان جۇمابايەۆ - ماگادان وبلىسى، سۋسۋمان اۋدانى، بەرەلەح اۋىلىنىڭ ماڭىندا جەرلەنگەن.

ەليزاۆەتا ءاليحان قىزى ءسادۋاقاسوۆا - ءاليحان بوكەيحاننىڭ قىزى، سماعۇل ءسادۋاقاستىڭ جارى، دارىگەر- تەراپيەۆت، مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى. وتان سوعىسىنا ءوزى سۇرانىپ اتتانعان. 1971-جىلى ماسكەۋدە جەرلەنگەن.

نىعمەت نۇرماقوۆ - الاش ارىسى. زيراتى ماسكەۋ قالاسىندا ورنالاسقان.

سۇلتانبەك قوجانوۆ - استانانى ورىنبوردان قىزىلورداعا كوشىرۋگە جانە «كيرگيز» ءسوزىن «قازاق» اتاۋىنا اۋىسۋىندا ەرەن قايرات كورسەتكەن. ول دا ماسكەۋدە جەرلەنگەن.

ءنازىر تورەقۇل - ك س ر و- نىڭ ساۋد ارابياسىنداعى وكىلەتتى وكىلى بولعان. زيراتى ماسكەۋدە ورنالاسقان.

تۇرار رىسقۇلوۆ - ك س ر و- نىڭ ۇلت ىستەرى جونىندەگى حالىق كوميسسارياتى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى بولعان. زيراتى ماسكەۋدە قويىلعان.

عاني مۇراتبايەۆ - كوممۋنيستىك جاستار ينتەرناتسيونالىنىڭ قايراتكەرى. وكپە اۋرۋىنان قايتىس بولىپ، ماسكەۋدەگى ۆاگانكوۆ قورىمىندا جەرلەندى.

احمەت ءبىرىمجانوۆ - I جانە II مەملەكەتتىك دۋماعا دەپۋتات بولىپ سايلانعان. زيراتى سانكت-پەتەربۋرگتەگى ۆولكوۆ قورىمىندا جاتىر.

قايىربولات مايدانوۆ - اۋعان سوعىسىندا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى بولعان جالعىز قازاق. 1100 ساعات ۋاقىتىن اۋەدە وتكىزگەن. 1250 تاپسىرمانى ءوز دەڭگەيىندە ورىنداعان. 2000-جىلى شەشەنستانداعى سوعىستا ەرلىكپەن قازا تاپقاننان كەيىن «رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ باتىرى» اتاعى بەرىلدى. سانكت-پەتەربۋرگتە جەرلەنگەن.

ەرىك قۇرمانبايەۆ - ايگىلى وپەرا ءانشىسى. ك س ر و-داعى تۇڭعىش كونتارتەنور (وپەراداعى ەرلەر داۋىسىنىڭ ەڭ جوعارى دياپازونى). ماسكەۋدەگى ۆاگانكوۆ زيراتىنا قويىلعان.

مۋكراس زايسانوۆ - العاشقى قازاق گەنەرالدارىنىڭ ءبىرى، اتى اڭىزعا اينالعان ايگىلى ۇشقىش. 1945-جىلى جاپونيامەن بولعان سوعىستا تەڭدەسسىز ەرلىگى ءۇشىن گەنەرال-مايور اتاعىن يەمدەنگەن. موڭعوليا اسكەري-اۋە كۇشتەرىنىڭ باس قولباسشىسى بولعان. 1976-جىلى داڭقتى باتىر ۇلان-باتوردا جەرلەنگەن.

وزبەكستان

تاۋەكەل حان - 1583-98-جىلدارى بيلىك قۇرعان قازاق (قازاق جانە قالماق) حانى. بۇقارا قالاسىن الۋ ءۇشىن بولعان سوعىستا اۋىر جارالانىپ، تاشكەنتكە كەلىپ قايتىس بولادى. سامارقان قالاسىندا جەرلەنگەن.

شىعاي حان - 1580-82-جىلدارى بيلىك ەتكەن قازاق حانى. سامارقاندا جەرلەنگەن.

جالاڭتوس باھادۇر سەيىتقۇل ۇلى - باتىر قولباسشى، ءبي. سالقام جاڭگىردىڭ جوڭعارلارمەن بولعان قاقتىعىسىندا اسكەري قولداۋ بەرگەن. باتىردىڭ دەنەسى سامارقاننىڭ داعبيد قىستاعىندا جەرلەنگەن.

ايتەكە ءبي - «جەتى جارعىنى» جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى. ايتەكە ءبيدىڭ قابىرى تاشكەنتتەن 75 شاقىرىم جەردەگى قاۋىنشى جانە شىناز اۋىلدارىنىڭ جانىندا ورنالاسقان.

تولە ءبي - ءۇش ءجۇزدىڭ ۇلىستارىنىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، تاۋكەنى حان ەتىپ سايلاۋعا ۇيىتقى بولعان. ۇلى ءجۇزدىڭ ءبيى تاشكەنتتىڭ شايقانتاۋىر زيراتىندا جەرلەنگەن.

سىرىم دات ۇلى - قاراقالپاقستاندا جەرلەنگەن.

ەر قوساي - ەر قوساي مەن جۇبايى وعىلمەڭلى انا نوكىس قالاسىنىڭ بەستوبە جەرىندە جەرلەنگەن.

سابىر راحىموۆ - گۆارديا گەنەرال-مايورى، داڭقتى قولباسشى. تاشكەنتتەگى كافانوۆ ساياباعىندا جەرلەنگەن.

حايرەتدين بولعانبايەۆ - الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ بەلسەندىسى، تاشكەنتتە زيراتى ورنالاستىرىلدى.

دايىنداعان: جولداس ورىسبايەۆ

ماسساگەت

سۋرەت: e-history.kz