جاڭارۋ سيمۆولى - ساياسي رەفورمالار دىڭگەگى
كەيىنگى جىلدارى قازاقستاندا ناۋرىز مەيرامى «ناۋرىزناما» دەگەن اتاۋمەن تويلانىپ، ونكۇندىك رەتىندە وتكىزىلە باستادى. 14-ناۋرىزداعى امالدان باستاپ، 23-ناۋرىزعا دەيىنگى ءار كۇننىڭ تاريحپەن بايلانىستى وزىندىك اتاۋى، ەرەكشەلىكتەرى بار. بۇگىن 19-ناۋرىز - جاڭارۋ كۇنى. Kazinform ءتىلشىسى وسى داتانىڭ ءمان-ماڭىزىنا ءۇڭىلىپ، ەل ومىرىندەگى ساياسي ءرولىن باعامداۋعا تىرىستى.
ەجەلگىنىڭ جارشىسى
ناۋرىز مەيرامىنا قاتىستى تاريحتى شولار بولساق، توم-توم دەرەكتەردى تىزە بەرۋگە بولادى. سوندىقتان تۇپكى ءمانىن ۇعىنۋعا ەل وتكەنىنەن حابارى مول مامان پىكىرىنە قۇلاق اسۋ جەتكىلىكتى. تاريحشى، ەتنوگراف بولات بوپاي ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، ناۋرىز - شىعىس حالىقتارىندا كوكتەمنىڭ، جاڭا جىلدىڭ باستالۋىن بىلدىرەتىن ۇلى مەيرام. ول ەجەلگى داۋىردەن بەرى ورتا ازيا، يران، ازەربايجان، اۋعانستان، ءۇندىستان، كاۆكاز جانە باسقا دا تۇركى، پارسى، اراب ەلدەرىندە اتالىپ ءوتىپ كەلەدى.
كەيىنگى جىلدارى ناۋرىز مەيرامىن ونكۇندىككە سوزۋ («ناۋرىزناما») باستاماسى كوتەرىلدى. بولات بوپاي ۇلىنىڭ سوزىنشە، تاريحي تۇرعىدان العاندا قازاقتار ناۋرىزدى راسىمەن دە بىرنەشە كۇن تويلاعان. شاكارىم قۇدايبەردى ۇلى، ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەي ۇلى سىندى عۇلامالار بۇل مەرەكەنىڭ ەجەلدەن جەتى كۇنگە، ءتىپتى اي بويى جالعاسقانىن جازعان. دەمەك، باستاما قازاقتىڭ تاريحي داستۇرىنە مۇلدە قايشى ەمەس.
- «ناۋرىزناما» ۇعىمى قازاق حالقىنىڭ داستۇرىندە بۇرىننان بار. ونى قازىر جاڭعىرتۋ ارقىلى ۇلتتىق مادەنيەتىمىزدى ناسيحاتتاپ، جاستارعا سالت- ءداستۇردى تانىتۋعا مۇمكىندىك تۋادى. تەك بۇل كۇندەر ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋگە باعىتتالۋى ءتيىس.
قازاقتىڭ ءداستۇرلى جىل ساناۋى، مۇشەلدىك كۇنتىزبە جۇيەسى جانە يسلامدىق جىل ساناۋ جۇيەسى تۇرعىسىنان قاراساق، ناۋرىز - قازاق حالقىنىڭ ءتول مەرەكەسى. بۇل مەرەكە تابيعاتتىڭ جاڭارۋى مەن بەرەكە- بىرلىكتى دارىپتەيتىن ۇلى مەيرام. سوندىقتان ونى حالىقتىڭ باستى مەرەكەسىنە اينالدىرۋ ورىندى. ءتول مەرەكە رەتىندە قابىلداۋ، ۇلتتىق يدەولوگيا قالىپتاستىرۋ، ۇلتتىڭ بىرەگەيلىگىن ساقتاۋ، اتا- بابالاردىڭ اسىل سالت-داستۇرىمەن ۇرپاقتى ۇلاعاتتى ەتىپ تاربيەلەۋدە اتقاراتىن ماڭىزى وتە جوعارى بولماق. سول سەبەپتى ونى مەملەكەت دەڭگەيىندە ۇلتتىق مەرەكە رەتىندە دارىپتەۋ - دۇرىس قادام، - دەپ قوستى تاريحشى.
(ايتا كەتەيىك، بۇل - عالىمنىڭ Kazinform اگەنتتىگى ارقىلى ايتقان سوڭعى وي-پىكىرى بولماق. كەشە، ماتەريال دايىندالىپ جاتقاندا تاريحشىنىڭ قازاسى تۋرالى قايعىلى حابار جەتتى).
رەفورمالار - تۇراقتىلىق پەن بەدەل كەپىلى
ارينە، جاڭارۋ كۇنىن ەلدەگى كوپ وقيعامەن، تىڭ باستامالارمەن بايلانىستىرۋعا بولادى. سونىڭ ءبىر وزەگى رەتىندە ءبىز ساياسي رەفورمالاردى، سالاداعى مادەنيەتتىڭ دامۋ جايىن قاراستىرۋدى شەشتىك. ونىڭ وزىندىك سەبەبى بار، ماسەلەن «ناۋرىزناما» تۇجىرىمداماسىنداعى جاڭارۋ كۇنىنىڭ ەرەكشەلىگىنە كوز جۇگىرتسەك، 19-ناۋرىزدا ەل تاريحىنداعى ماڭىزدى بەتبۇرىستىڭ بولعانىن بايقايمىز. كەيىنگى 6 جىل شاماسىندا ساياساتتا جانە قوعامدا ءتۇبىرلى وزگەرىستەر مەن جاڭارۋ ءۇردىسى باستالدى، الەۋمەتتىك وزگەرىستەر ءوربىدى.
ەلىمىزدىڭ جاڭارۋ سيمۆولدارىنىڭ ءبىرى رەتىندە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ باستاماشى بولعان «ادىلەتتى قازاقستان» تۇجىرىمداماسىن اتاي الامىز. ونىڭ اياسىندا ەل ءومىرىنىڭ ءتۇرلى سالالارىندا وڭ وزگەرىستەر جۇزەگە اسىپ جاتىر. قوعامدا اشىق ديالوگ ارقىلى جاڭا ساياسي مادەنيەت قالىپتاسۋ ۇستىندە، ونى جاڭارعان قوعامنىڭ نەگىزىنە اينالدىرۋ كەرەك. ساياسي رەفورمالار دەگەننەن شىعادى، جالپىلاما اتاۋ بەرگەنىمىزبەن، تەرەڭدەپ ۇڭىلسەك كوپتەگەن وزگەرىستى باستان وتكەرگەنىمىزدى كورەمىز.
سونىڭ ەڭ باستىسى - قازاقستاننىڭ سۋپەرپرەزيدەنتتىك باسقارۋ جۇيەسىنەن پرەزيدەنتتىك- پارلامەنتتىك باسقارۋ ۇلگىسىنە كوشكەنى. وسى وزگەرىستىڭ نەگىزىندە كونستيتۋتسيادا پرەزيدەنت مانداتىن 7 جىلدىق ءبىر مەرزىممەن شەكتەۋ تۋرالى ەرەجە بەكىتىلدى، ياعني ءبىر رەت ەل باسشىسى بولىپ وتىرعان تۇلعا ەكىنشى قايتا سايلانا المايدى.
وزگەرىستەر مۇنىمەن شەكتەلگەن جوق، پرەزيدەنتتىڭ كەز كەلگەن ءبىر ساياسي پارتيا مۇشەسى بولۋىنا تىيىم سالىندى. بۇل - بيلىك باسىنداعى تۇلعانىڭ تاۋەلسىز كوزقاراستا ەكەنىن اڭعارتادى. قانداي دا ۇيىمنىڭ نەمەسە پارتيانىڭ مۇددەسىن سوقپايدى.
ال مەملەكەتتىڭ ەڭ باستى بايلىعى سانالاتىن ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ مەحانيزمدەرىن جەتىلدىرىلىپ، ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ ماقساتىندا كونستيتۋتسيالىق سوت قايتا قۇرىلدى. 2024 -جىلى سوتقا 3708 ءوتىنىش ءتۇسىپتى، ونىڭ ىشىندە 21 ءىس بويىنشا شەشىم قابىلداندى. بۇل ورگان ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قورعاۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارىپ وتىر.
پروكۋراتۋرا مەن ادام قۇقىعى جونىندەگى ۋاكىل كونستيتۋتسيالىق مارتەبە الدى. ءوز كەزەگىندە مۇنىڭ ءبارى حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەس قۇقىقتىق جۇيە قالىپتاسقانىن، قوعامنىڭ ەركىندىگى قانات جايعانىن اڭعارتادى.
جاڭا بەتبۇرىستار اياسىندا پارلامەنتتىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتىن جاقسارتۋ دا قامتىلدى. وسى ارقىلى مەملەكەت ساياسي جۇيەنىڭ تۇراقتىلىعى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، حالىقتىڭ بيلىككە دەگەن سەنىمىن نىعايتۋعا مۇمكىندىك الدى.
مىسالى، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى ارالاس سايلاۋ جۇيەسى بويىنشا سايلاناتىن بولدى (70 پايىزى - پارتيالىق تىزىممەن، 30 پايىزى - ءبىرمانداتتىق وكرۋگتەر ارقىلى). ال وبلىستىق (50 پايىز - پارتيالىق ءتىزىم، 50 پايىز - ءبىرمانداتتىق جۇيە) جانە قالالىق، اۋداندىق ءماسليحاتتار تەك ماجوريتارلىق جۇيەمەن سايلانادى.
2023 -جىلى ناۋرىزدا جاڭا ارالاس جۇيە بويىنشا العاشقى ءماجىلىس جانە ءماسليحات سايلاۋى ءوتتى. بۇل سايلاۋ ساياسي باسەكەلەستىكتىڭ ارتقانىن انىق كورسەتتى. پارتيالارعا قويىلاتىن سايلاۋ شەگى تومەندەتىلدى. بۇل رەفورمالاردىڭ ناتيجەسىندە العاش رەت ماجىلىسكە التى بىردەي پارتيا ءوتتى. قازىر پارتيالار تىركەۋدەن ءوتۋ ءۇشىن بۇرىنعىداي 20 مىڭ ەمەس، 5 مىڭ مۇشەسى بولسا جەتكىلىكتى. سونىڭ ارقاسىندا ساياسي ارەنادا جاڭا پارتيالاردىڭ تىنىسى اشىلا باستادى. سايلاۋ ۇدەرىسىنە مەيلىنشە قوعام وكىلدەرىن تارتۋ ماقساتىندا دەپۋتاتتىق مانداتتىڭ 30 پايىزى ايەلدەرگە، جاستارعا جانە ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار ازاماتتارعا ءبولۋ زاڭمەن بەكىتىلدى. ءبىرمانداتتىق وكرۋگتەر ارقىلى ءوزىن-ءوزى ۇسىنعان كانديداتتار سايلاۋعا قاتىسىپ، ازاماتتاردىڭ پارلامەنت قۇرامىنا ىقپال ەتۋ مۇمكىندىگى تۋدى.
جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ جۇيەسى دە ايتارلىقتاي وزگەرىسكە بەت الدى. 2021 -جىلى العاش رەت اۋىل اكىمدەرى تىكەلەي سايلاۋ ارقىلى ىرىكتەلدى. ال 2023 -جىلى 5-قاراشادا العاش رەت اۋدان جانە وبلىستىق ماڭىزى بار قالا اكىمدەرىن سايلاۋ ءوتتى. ناتيجەسىندە 42 اۋدان مەن 3 قالا اكىمى تىكەلەي حالىق سايلاۋىمەن انىقتالدى. سايلاۋعا حالىقتىڭ قاتىسۋ كورسەتكىشى - b,8. اتالعان قادام جەرگىلىكتى ماسەلەلەردى ءتيىمدى شەشۋگە جانە ازاماتتاردىڭ ءوز وڭىرلەرىندەگى باسقارۋ ۇدەرىسىنە بەلسەندى ارالاسۋىنا سەپتەستى.
پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى سامات نۇرتازانىڭ ايتۋىنشا، اتالعان ساياسي رەفورمالار، ەڭ الدىمەن قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن بەدەلى تۇرعىسىنان پايدا بەرىپ وتىر.
- ەلدە باستالعان رەفورمالار ءساتتى جۇزەگە اسادى، ءدۇدامالداۋ جاعداي نەمەسە تۇراقسىزدىق جوق. بۇل رەفورمالاردىڭ تۇپكى ءمانى - قازاقستاننىڭ جاھاندىق ساياسي ارەناداعى ابىرويىن ءوسىرۋ. بۇل مەملەكەتتە ازاماتتار ەركىن ءومىر ءسۇرىپ، ازاماتتىعىن الۋعا قىزىعاتىنداي جاعداي بار. «بۇل قانداي مەملەكەت؟» دەگەندە، «رەفورما ىسكە اساتىن ەل» دەپ جاۋاپ بەرە الامىز. ءبارىن جىكتەپ وتىرۋعا بولار ەدى، ەكونوميكالىق سالالاردى الساڭىز دا، بالا جانە ايەل قۇقىعىن قورعاۋدا بولسىن، رەفورمالار جۇرگىزىلىپ جاتقانىن كورەمىز. وسى ارقىلى ليبەرالدى دەموكراتيالىق، كەزەڭ-كەزەڭىمەن دامىپ كەلە جاتقان مەملەكەت ەكەنىمىزدى دالەلدەيمىز، - دەدى ول.
سونىمەن قاتار دەپۋتات الداعى ۋاقىتتا قازاقستان رەفورمالاردى جالعاستىرىپ، ەندىگى كەزەكتە اسكەري سالانىڭ دامۋىنا كوپ كوڭىل بولەدى دەپ سەنەتىنىن جەتكىزدى.
قوعام تالاپ ەتكەن قۇندىلىقتار
مەملەكەتتەگى جاڭعىرۋ، جاڭارۋ پروتسەستەرى ءبىر كۇندە ىسكە اسا سالار قارابايىر دۇنيە ەمەس. كەزەڭدەردى، قوعام كوزقاراسىنىڭ جاڭاشىلدىققا بەيىمدەلۋىن، داعدىلاردىڭ قالىپتاسۋىن تالاپ ەتەدى. ەگەر ەلدەگى ساياسي رەفورمالاردى باقىلاپ وتىرساق، 2019 -جىلدان باستالعان وزگەرىستەردىڭ تۇپكى ءمانى دەموكراتيا ينستيتۋتتارىن دامىتۋدى كوزدەگەنىن تۇسىنەمىز. ونىڭ ىشىندە ساياسي جۇيەنى جاڭعىرتۋدان باستاپ، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قورعاۋ، مەملەكەتتىك باسقارۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ نەگىزدەرى بار.
قازىر مەملەكەت ءۇشىن ماڭىزدى شەشىمدەردى بەلگىلى ءبىر ادام نەمەسە توپتار ەمەس، حالىقتىڭ ءوزى قابىلدايدى. بۇل تۇستا ەل تاريحىنداعى ەلەۋلى ەكى رەفەرەندۋمدى ايتپاي وتۋگە بولماس.
ءبىرىنشىسى، كونستيتۋتسياعا وزگەرىس ەنگىزۋگە باعىتتالعان جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋم. 2022 -جىلى ەنگىزىلگەن كونستيتۋتسيالىق وزگەرىستەردىڭ جاڭالىعى از بولعان جوق. جوعارىدا تىزبەكتەگەن رەفورمالاردىڭ تۇگەلى دەرلىك - سونىڭ جەمىسى. بۇل قوعام تالاپ ەتەتىن ادىلدىك فەنومەنىنىڭ اقيقاتقا اينالعانىن دالەلدەدى.
ەكىنشىسى، 2024 -جىلدىڭ 6-قازانىندا وتكەن ا ە س قۇرىلىسى بويىنشا رەفەرەندۋم. قازاقستاندا 2019 -جىلدان بەرى ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋ عا ءوسىپ، شامامەن 120 ميلليارد كۆت/ساع قۇرادى. حالىق سانىنىڭ ءوسۋى، جۇرگىزىلىپ جاتقان يندۋستريالىق دامۋ جانە تسيفرلاندىرۋ ساياساتىن ەسكەرسەك، ەنەرگيا تۇتىنۋ الداعى ۋاقىتتا دا ارتا بەرمەك. بيلىك وسى ماسەلەنى العا تارتىپ، حالىققا ا ە س قۇرىلىسى بويىنشا ۇندەۋ تاستاپ، داۋىسقا سالۋ ارقىلى شەشۋدى ۇيعارعان. رەفەرەندۋم ناتيجەسىندە قوعام بولاشاق ءۇشىن ماڭىزدى شەشىمدى قۇپ كوردى.
ەل يگىلىگى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان قادامدار مۇنىمەن شەكتەلمەيدى. 2022 -جىلى 26-قاراشاداعى يناۋگۋراتسياسىندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ زاڭسىز شىعارىلعان اكتيۆتەردى ەلگە قايتارۋ قاجەتتىگىن مالىمدەدى. كوپ ۇزاماي، 2023 -جىلى 12-شىلدەدە «مەملەكەتكە زاڭسىز الىنعان اكتيۆتەردى قايتارۋ تۋرالى» زاڭعا قول قويىلدى. سودان بەرى 1,5 تريلليون تەڭگەدەن استام اكتيۆ حالىققا قايتارىلعان ەكەن. نەگە حالىققا دەرسىز، سەبەبى بۇل قاراجات مەكتەپ، وڭالتۋ ورتالىقتارى، بالالارعا ارنالعان سپورت كەشەندەرى مەن ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا ارنالعان ورتالىقتار سالۋعا جۇمسالىپ جاتىر.
ايتپاقشى، 2022 -جىلى بولعان اكىمشىلىك-اۋماقتىق وزگەرىستەردى دە ەلەۋسىز قالدىرمايىق. اباي (ورتالىعى - سەمەي)، جەتىسۋ (ورتالىعى - تالدىقورعان) جانە ۇلىتاۋ وبلىسى (ورتالىعى - جەزقازعان) قۇرىلىپ، قازاقستان كارتاسىندا ءىرى وزگەرىس بولدى. بۇل قادام اكىمشىلىك باسقارۋدى ءتيىمدى ەتە ءتۇستى.
ارينە، الەۋمەتتىك ماسەلەلەر نازاردان تىس قالعان جوق. قوعامعا قاۋىپتى سانالاتىن ءتۇرلى قاۋىپپەن كۇرەس، زاڭسىزدىقتاردى جويۋ بويىنشا جۇمىستار قولعا الىندى. مىسالى، بىلتىر قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ بەس وزەكتى الەۋمەتتىك پروبلەمانى اتاپ وتكەن ەدى: ناشاقورلىق، لۋدومانيا، تۇرمىستىق زورلىق- زومبىلىق، بۋللينگ جانە اگرەسسيا، ۆانداليزم مەن ىسىراپشىلدىق.
اتالعان ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن 9 زاڭ قابىلداندى. وتباسىندا زورلىق كورسەتكەندەرگە جازا كۇشەيتىلسە، قۇمار ويىنعا تاۋەلدى ادامدار ءوز ارەكەتىنە شەكتەۋ قويۋعا مۇمكىندىك الدى. ال ناشاقورلىقپەن كۇرەس بويىنشا 2025 -جىلى قاتاڭ شارالار ەنگىزىلىپ، ەسىرتكى ساۋداگەرلەرىنە 15-20 جىل نەمەسە ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسى بەلگىلەندى. جاستار اراسىندا كەڭىنەن جايىلعان ۆەيپتەرگە دە تىيىم سالىندى، 2024 -جىلى 20-ماۋسىمنان باستاپ ەلەكتروندى تەمەكىلەردى وندىرۋگە جانە ساتۋعا زاڭمەن شەكتەۋ قويىلدى. بۇل رەفورمالار قۇقىقتىق ءتارتىپتى نىعايتۋعا باعىتتالعانىن ايتا كەتەيىك.
جاڭا ۇرپاققا جولاشار
2022 -جىلى قىركۇيەكتەگى جولداۋىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ۇلتتىق قوردىڭ تابىسىنىڭ ءبىر بولىگىن بالالارعا تىكەلەي اۋدارۋ تۋرالى باستاما كوتەردى. مىنە، 2024 -جىلدان باستاپ جىل سايىن ءار قازاقستاندىق بالاعا ۇلتتىق قوردىڭ تابىسىنان قاراجات اۋدارىلىپ كەلەدى. بىلتىر ءار بالاعا 100,52 دوللار، 2025 -جىلدىڭ باسىندا تاعى 129,38 دوللار اۋدارىلدى. ەكى جىلدا «ۇلتتىق قور - بالالارعا» باعدارلاماسى 6,9 ميلليون بالانى قامتىپ، جالپى 888,8 ميلليون دوللار ءبولىپتى.
بۇل قاراجات بالالاردىڭ ەسەپشوتىنا جيناقتالادى، 18 جاسقا تولعان كەزدە ەلەۋلى كاپيتال رەتىندە بەرىلەدى. وسىلايشا، «ۇلتتىق قور - بالالارعا» باستاماسى ۇلتتىق بايلىقتىڭ ادىلەتتى ءبولىنۋىن قامتاماسىز ەتۋدە.
ەلىمىزدىڭ ساياسي ارەناسى جاستارعا دا مول مۇمكىندىك بەرىپ جاتىر. پرەزيدەنتتىك جاستار كادر رەزەرۆى تالاپتىلاردىڭ جولىن اشتى دەسەك - قاتەلەسپەيمىز. رەزەرۆتە 400 مامان بار، بۇعان دەيىن سونىڭ 280 ى، ياعني 70 پايىزى ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردا جاۋاپتى لاۋازىمدارعا تاعايىندالدى. ءبىرقاتارى كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردا جانە بيزنەس سالاسىندا ەڭبەك ەتىپ ءجۇر.
بيلىك وكىلدەرى ءاردايىم حالىقپەن بىرگە بولىپ، ازاماتتارمەن تىعىز بايلانىستا جۇمىس ىستەۋى قاجەت. كەز كەلگەن ماسەلەنى ۋاقىتىلى شەشىپ وتىرۋ - نەگىزگى مىندەت. «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەتتە» ءدال وسىنداي قۇندىلىقتار ورنىعۋى كەرەك. رەزەرۆتەگى جاستار وسى قاجەتتىلىكتىڭ ۇدەسىنەن شىعۋعا تالپىنىپ جاتىر. ءبىر جاعىنان، ەلىمىز مەملەكەتتىك قىزمەتتە بىلىكتى كادرلار جيناقتاپ، مامان تاپشىلىعىنان ارىلۋدا.
2022 -جىلى قۇرىلعان «جاڭا ادامدار» جاستار قوزعالىسىن دا بەلسەندى ۇرپاق ساناتىنا قوسا الامىز. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ءوزى بۇل باستامانى قۇپتاپ، جاستارعا اق جول تىلەگەنى ەستە. قازىر اتالعان قوزعالىس الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە كوڭىل ءبولىپ، سەبەبىن انىقتاۋعا، شەشىمىن تابۋعا تىرىسىپ ءجۇر.
قورىتا ايتقاندا، جاڭارۋ كۇنىنىڭ اۋقىمى وتە كەڭ. ءبىر ادامنىڭ عۇمىرىمەن ەمەس، ءبۇتىن حالىقتىڭ بىرلىگىمەن باعامدالار داتا. ەندەشە كەزەكتى جاڭارۋ كۇنى الداعى وڭ جاڭاشىلدىقتاردىڭ باستاۋى بولاتىنىنا ءۇمىت ەتەمىز.
اۆتور
ماديار تولەۋوۆ