حيميا، بيولوگيا، تەحنولوگيا: عىلىم شىڭىن باعىندىرعان قازاق ايەلدەرى
استانا. قازاقپارات - 11-اقپان - عىلىمداعى ايەلدەر مەن قىزداردىڭ حالىقارالىق كۇنى. بۇل مەيرام 2015 -جىلى 22-جەلتوقساندا ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسى قابىلداعان قارار نەگىزىندە بەكىتىلگەن. ماقساتى: عىلىم جولىنداعى ايەل ادامداردىڭ ەڭبەگىن ەسەلەپ، ۇلەسىن ارتتىرۋ. سونداي-اق، نازىك جاندىلاردىڭ وسى سالادا ەركىن ءارى ەر ادامدارمەن تەڭ دارەجەدە دامي الاتىنىن ناسيحاتتاۋ. ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، قازاقستاندا عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تاجىريبەلىك-كونسترۋكتورلىق جۇمىستارعا قاتىساتىن ايەل عالىمداردىڭ ۇلەسى %50 دان اسادى. بۇل شامامەن 10 مىڭعا جۋىق ايەلدى قامتيدى.
وسى ورايدا Bugin.kz ءتىلشىسى عىلىم سالاسىنداعى قازاق ايەلدەرى تۋرالى اقپاراتتى ۇسىنادى.
ق ر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتىنشە، قازاقستاندا:
714 ايەل عىلىم دوكتورى؛
2427 ايەل عىلىم كانديداتى؛
992 ايەل PhD دوكتورى؛
28 ايەل ماماندىعى بويىنشا دارىگەر.
قازاقستاندىق ايەلدەر عىلىمنىڭ قاي سالاسىندا جۇمىس ىستەيدى؟
مەديتسينا عىلىمدارى سالاسىندا - q؛
الەۋمەتتىك عىلىمدار بويىنشا - b؛
گۋمانيتارلىق عىلىمدار سالاسىندا - Y؛
جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى بويىنشا - S؛
اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارى بويىنشا - E؛
تەحنيكا جانە تەحنولوگيا سالاسىندا - D.
ءار ءتۇرلى عىلىم سالاسىنداعى قازاقستاندىق ايەلدەردىڭ ءتىزىمى تومەندەگىدەي. بۇل تەك ءبىز اتاعان 10 سالاداعى عالىمدار. ودان بولەك عىلىمدا ۇزدىك كورسەتكىش كورسەتىپ، تابىسقا جەتكەن ارۋلار سانى كوپ.
ءاليا بەيسەنوۆا - كەڭەستىك جانە قازاقستاندىق عالىم، گەوگرافيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، ق ر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى. قازاقستاننىڭ جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قىزمەتكەرى، ق ر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى.
ءاسيا ەرمۇحامبەتوۆا، عىلىم سالاسى - ەنەرگەتيكا، ەلەكتروحيميا، حيميا. حيميا ينجەنەرياسى بويىنشا لوندون ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ PhD دوكتورى. زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ تاقىرىبى: «ليتي - كۇكىرتتى اككۋمۋلياتورلاردى جاساۋ جانە ونىڭ جۇمىس ىستەۋ، ىستەن شىعۋ مەحانيزمدەرىن زەرتتەۋ».
جىبەك قادىرسىزوۆا، عىلىم سالاسى - كوممۋتاتيۆتى الگەبرا. ا ق ش-تاعى ميچيگان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماتەماتيكا عىلىمى بويىنشا PhD دوكتورى. زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ تاقىرىبى: «جاي وڭ سان ەرەكشەلىكتەرى اۋىسپالى جانە اۋىستىرىلاتىن ماتريتسالاردىڭ ارتۇرلىلىگى».
ساۋلە كەمەلبايەۆا، عىلىم سالاسى - ەڭبەك ەكونوميكاسى، ميكروەكونوميكا. ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى (قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتى)، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، نيۋكاسل ۋنيۆەرسيتەتى (ۇلى بريتانيا). زەرتتەۋ تاقىرىبى: «جوعارى ءبىلىم الۋعا قولجەتىمدىلىك قازاقستانداعى تابىس تەڭسىزدىگىنە اسەر ەتە مە؟»
ايىمگۇل كەرىمراي، عىلىم سالاسى - تازا ەنەرگەتيكا، ەنەرگەتيكا ەكونوميكاسى. تۇراقتى ديزاين سالاسىندا PhD كانديداتى، نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى (قازاقستان). زەرتتەۋ تاقىرىبى: «ەنەرگيا جۇيەلەرىن تالداۋ جانە مودەلدەۋ».
ديانا كوپبايەۆا، عىلىم سالاسى - الەۋمەتتانۋ، الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەر. ۇلى بريتانياداعى نيۋكاسل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيسترانتى. زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ تاقىرىبى: «قازاق ۇلتىن قۇرۋ: قازاقستانداعى ۇلت ديسكۋرستارى».
مادينا ماديەۆا، مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى. «ساۋلەلەنۋگە ۇشىراعان ادامداردىڭ ۇرپاقتارىندا تومەن دوزالى ساۋلەلەنۋدىڭ گەنەتيكالىق زارداپتارىنىڭ ءقاۋپىن بولجاۋ» ادىسنەمەسىنىڭ اۆتورى.
ءامينا ميرساكيەۆا، عىلىم سالاسى - فيزيكا، حيميا. ماتەريالدار جانە نانوفيزيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى. زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ تاقىرىبى: «تەرموەلەكترلىك پوليمەرلەردىڭ تەوريالىق ەسەپتەۋلەرى».
انارا مولكەنوۆا، عىلىم سالاسى - حيميا، ەنەرگەتيكا. توكيو تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىنىڭ حيميا ينجەنەرياسى بويىنشا PhD دوكتورى. زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ تاقىرىبى: «جوعارى قۋاتتى ەنەرگيا ساقتاۋ جۇيەلەرىن قۇرۋ».
ناسيبا بايماتوۆا، عىلىم سالاسى - اناليتيكالىق حيميا، ەكولوگيا، حيميا. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە بەيورگانيكالىق زاتتاردىڭ حيميالىق تەحنولوگياسى سالاسىندا PhD دارەجەسىن الدى. قورشاعان ورتا وبەكتىلەرىنىڭ (توپىراق، سۋ جانە اۋا) ساپاسى بويىنشا عىلىمي- زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى.
دەرەككوز: forbes.kz, vecher.kz