شەتەلدىك ب ا ق پەزەشكياننىڭ قازاقستانعا ساپارىن قالاي باعالادى

استانا. KAZINFORM - يران پرەزيدەنتى ماسۋد پەزەشكياننىڭ قازاقستانعا ساپارى يران باسپا سوزىندە كەڭىنەن جاريالانىپ، وڭىرلىك جانە حالىقارالىق ب ا ق- تا ەلەۋلى جاڭالىققا اينالدى.

Kazinform اگەنتتىگىنىڭ مەنشىكتى ءتىلشىسى پرەزيدەنتەردىڭ كەزدەسۋى جايلى مەديا كەڭىستىكتە نە ايتىلعانىنا شولۋ جاساعان بولاتىن.

ماسۋد پەزەشكياننىڭ استاناعا جاساعان رەسمي ساپارى 10-11-جەلتوقسان ارالىعىندا ءوتتى. ايتۋلى وقيعانى الەمدىك مەديا يراننىڭ ساۋدا، ترانزيت جانە ساياسي ديالوگتى نىعايتۋعا ۇمتىلىسى دەپ باعالاۋدا. ورتالىق ازيادادان جاڭا مۇمكىندىك ىزدەۋ جولى دەپ توپشىلاعاندارى دا بار. باسىم دەنى اقورداداعى رەسمي قابىلداۋ ءراسىمىن، قاسىم-جومارت توقايەۆپەن كەلىسسوز رايىن، قۇجاتتار پاكەتىنە قول قويۋ بارىسىن جازعان. كاسپي - يران - پارسى شىعاناعى ترانزيتتىك-لوگيستيكالىق بايلانىسى دا ەرەكشە نازارعا ىلىككەن.

الەمدىك جانە يراندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستىڭ بارلىق سالاسىن قامتىعانعا ۇقسايدى. باسىلىم بەتتەرىن پاراقتاساق، قازاق-يران بايلانىسىنىڭ ەكونوميكالىق ءورىسى، ترانزيتتىك تانىمى، ساياسي-سيمۆوليكالىق ءمانى قالىس قالماعان سىڭايلى.

رەسمي ب ا ق بايانى

يراننىڭ IRNA رەسمي اقپارات اگەنتتىگى ساپاردىڭ ەگجەي-تەگجەيىن تۇبەگەيلى جازدى - اقورداداعى رەسمي قابىلداۋدان باستاپ كەلىسسوزدەر مەن بىرلەسكەن باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىنىڭ قورىتىندىسىنا دەيىن قامتىلعان. اگەنتتىك پرەزيدەنتتەر كەلىسسوزىن ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستى نىعايتۋداعى «ماڭىزدى قادام» ءارى يران باسشىسىنىڭ ەكونوميكالىق جانە تەحنولوگيالىق شەڭبەردە جاڭا سەرىكتەس تابۋىنا مۇمكىنىدىك بەردى دەپ بولجاۋدا.

ال اعىلشىن ءتىلدى اقپاراتتاردا ساۋدا تاقىرىبىنا جانە پەزەشكياننىڭ جەكە سەكتوردى دامىتۋ تۋرالى مالىمدەمەسىنە كوپ كوڭىل بولىنگەن.

IRNA پەزەشكياننىڭ نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندەگى بايانداماسىنا قاتىستى جەكە اقپارات تاراتىپتى. اگەنتتىك يران پرەزيدەنتىنىڭ بايانداماسىنداعى «ورتاق مادەني-عىلىمي مۇرا» تەزيسىن بولە كورسەتكىسى كەلگەنىن بايقادىق. سەبەبى بۇل يدەيا - ورتالىق ازيامەن ديپلوماتيالىق بايلانىس تۋرالى ءسوز بولا قالسا، يران مەدياسى قولداناتىن ءداستۇرلى يدەولوگيالىق ەلەمەنت.

قىزىعى، ينتەرنەت-باسىلىم ەكىجاقتى قاتىناستىڭ ماڭىزدى تۇعىرى رەتىندە مەديتسينا سالاسىن قاتارعا قوسقان. اگەنتتىك يران پرەزيدەنتىنىڭ ۆاكسينا مەن ءدارى-دارمەكتى بىرلەسىپ ءوندىرۋ، سيفرلىق دەنساۋلىق ساقتاۋ، بيوتەحنولوگيا جانە ەپيدەمياعا قارسى كۇرەس تۋرالى سوزدەرىن مىسالعا كەلتىرەدى. مۇنداي ساياسي سىلتەۋ تەگىن ەمەس، پەزەشكيان ماماندىعى بويىنشا كاسىبي دارىگەر-كارديوحيرۋرگ جانە بۇرىن مەديتسينا سالاسىندا لاۋازىمدى قىزمەتتەردە بولدى.

دەگەنمەن IRNA- نىڭ پارسى ءتىلدى سايتى مەن يران ۇكىمەتىنىڭ رەسمي پورتالى ساپار قورىتىندىسىن بارىنشا سالماقتى ساراپتاعان. قول قويىلعان قۇجاتتار مەن ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ جونىندەگى جول كارتاسىن سەرىكتەستىكتىڭ جاڭا بەلەسىنە بالاپ، قازاقستان - تۇرىكمەنستان - يران جەلىسىن بالاما ترانزيتتىك ءدالىز دەپ توپشىلايدى.

يراندىق ب ا ق ءۇشىن پەزەشكياننىڭ ساپارى تەگەراننىڭ ورتالىق ازياعا بەتبۇرىسىن بىلدىرەدى، وعان قوسا سانكتسيالىق قىسىم كەزىندە ايماقپەن بايلانىستىڭ تەتىگىن تابۋعا جاساعان امالى ەكەن. بۇل ۇستانىم راس سەكىلدى. سەبەبى يران پرەزيدەنتى استاناعا ساۋدا الەۋەتىن ۇلعايتۋ ءۇشىن «بانكتىك جانە تەحنيكالىق كەدەرگىلەردى» الىپ تاستاۋدى بۇكپەسىز ايتقانىن بىلەمىز.

ءوز كەزەگىندە Pars Today جانە Iran Press ينتەرنەت-رەسۋرستارى دا پەزەشكيان ەلەۋلى مالىمدەمەلەرىن تاراتقان. دوستاس مەملەكەت باسشىسىنىڭ «يران قازاقستان ءۇشىن ءتيىمدى ءارى تابىستى ترانزيتتىك باعىت» دەگەن ويى، ەلىمىزدى ورتالىق ازياداعى نەگىزگى سەرىكتەس دەپ اتاعان ءساتى باسىلىمنان ءجيى ۇشىراستى. «سولتۇستىك-وڭتۇستىك» حالىقارالىق ءدالىزى، ش ى ۇ، ە ا ە و اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىق جايى ءسوز بولعان. ياعني مۇنداعى مالىمەتتەردىڭ نەگىزگى وزەگى - تاعى دا ترانزيت.

يراننىڭ كونسەرۆاتيۆتى جانە جارتىلاي مەملەكەتتىك مەديالارى ساپار جايىنان تىس قالعان جوق.

ماسەلەن، Tasnim اگەنتتىگى جان-جاقتى قامتىلعان اقپاراتتار لەگىن ازىرلەگەن. الدىمەن تاريحي-مادەني ەكپىن بايقالاتىن ماتەريال العا شىعىپتى: وندا پەزەشكياننىڭ قازاقستان-يران قارىم-قاتىناسىنىڭ «ورلىككە تولى وتكەنى مەن جارقىن بولاشاعى» تۋرالى ءسوزى تاقىرىپقا ارقاۋ بولعان.

كەلەسى ماتەريالدا ەكونوميكالىق اسپەكتىگى ويىسقان. كەزەكتى ماقالادا اگەنتتىك ەكىجاقتى تاۋار اينالىمى شامامەن 40 پايىزعا وسكەنىن جازادى. ءبىراق بۇل دەڭگەيدى جەتكىلىكسىز ساناپ، قارجىلىق شەكتەۋلەردى ەڭسەرۋ جولىن تالقىلاعان.

Mehr اگەنتتىگى ساپار بارىسىندا قول جەتكەن كەلىسىمدەرگە ۇڭىلگەن. مۇندا كولىك-لوگيستيكا سالاسىنداعى كەلىسىمدەرىنەن باستاپ مادەني بايلانىسقا ارنالعان باعدارلامالارعا تولىق توقتالادى. كەيبىر اقپاراتتا اگەنتتىك پەزەشكياننىڭ ءسوزىن قايتالاپ، يراندى قازاقستاننىڭ «نەگىزگى قۇرلىق باعىتى» دەپ اتايدى.

ABNA اگەنتتىگى ساپاردى گەوساياسي احۋال ارقىلى بايلانىستىرۋعا تىرىسقانداي. ولاردىڭ نۇسقاسىندا قازاقستان مەن يران - يراك، ارمەنيا جانە تۇركىمەنستانمەن بايلانىستىراتىن ساۋدا ءدالىزى. وعان قوسا جەكە سەكتور مەن لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى كەڭەيتۋ بولاشاق ساۋدا-ساتتىقتىڭ درايۆەرىنە اينالۋى ىقتيمال.

Fars اگەنتتىگى ينفراقۇرىلىم سۇرلەۋىمەن جۇرگەن ەكەن: كاسپيدە بىرلەسكەن كەمە قاتىناسى كونسورتسيۋمىن قۇرۋ، اقتاۋ پورتىندا ەنەرگەتيكالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ، اگرارلىق لوگيستيكانى كەڭەيتۋ جوسپارى جازىلعان. كەلىسسوزدەر قورىتىندىسى بويىنشا قول قويىلعان توعىز قۇجاتتىڭ ءتىزىمى قوسا ۇسىنىپتى. ماقالا اۋانىنا زەر سالساق، نەگىزگى اۋديتوريا يران قوعامى سىندى. ويتكەنى ماقالادا استانامەن بايلانىستى نىعايتۋ يران ءۇشىن نەلىكتەن ماڭىزدى ەكەنى تارقاتىلعان.

اعىلشىن تىلىندەگى Tehran Times گازەتى پەزەشكياننىڭ ساپارىن يراننىڭ ورتالىق ازيا ساياسات ىتۇرعىسىنان بەرۋگە تىرىسقان. مۇندا پرەزيدەنتتەردىڭ كەزدەسۋى - تەگەرانعا وڭىردەگى ەكونوميكالىق ۇلەسىن ۇلعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن قادام. جەكە سەكتوردىڭ رولىنە جانە پەزەشكياننىڭ اشحاباد ساپارىنا بەرىلگەن ماڭىز باسىم.

حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ب ا ق- تاردى ايتپاي كەتۋگە بولماس.

Anadolu تۇرىك اگەنتتىگى پەزەشكياننىڭ استاناعا ات باسىن بۇرۋىن ورتالىق ازياداعى بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ دەپ سيپاتتايدى. Anadolu اتاپ وتكەندەي، استاناداعى كەلىسسوزدەر ساۋدادان لوگيستيكاعا دەيىنگى كەڭ اۋقىمدى ماسەلەلەردى قامتىدى. ماتەريالدا پەزەشكياننىڭ تۇركىمەنستانعا ساپارىن جالعاسىن تاپقان.

كاتارلىق The Peninsula گازەتى تاراپتاردىڭ رەسمي مالىمدەمەسىنە سۇيەنەدى. قازاقستان مەن يران ەكونوميكا، كولىك جانە مادەنيەت سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە ۋاعدالاسقانىن ايتقان. سونداي-اق اقپاراتتاردا اۆتور تاياۋ شىعىس اۋديتورياسى ءۇشىن اسا ماڭىزدى سانالاتىن وڭىرلىك تۇراقتىلىق تاقىرىبى جاناي وتكەن.

WANA (West Asia News Agency) قازاقستان-يران اراسىنداعى تاۋار اينالىمىن 3 ميلليارد دوللارعا جەتكىزۋ جايىن جازادى. اگەنتتىك يران حالقىنا جاقىن ۇستانىممەن «تاريحي نەگىزگە سۇيەنگەن دوستىق» يدەياسىن العا تارتقانىن كورەمىز. باستىسى، قول قويىلعان كەلىسىمدەر كەدەرگىسىز ورىندالۋ كەرەك دەپ تۇيىندەلىپتى.

يزرايلدىك Jerusalem Post باسىلىمى پەزەشكياننىڭ ساپارىن وڭىرلىك ساياسي كوزقاراس توڭىرەگىندە باعامداۋدا. گازەت كەزدەسۋدى يراننىڭ ورتالىق ازيامەن بايلانىسىن تالداپ جانە قازاقستاننىڭ اۆراام كەلىسىمىنە قاتىسۋشى ەلدەرمەن قارىم-قاتىناستى دامىتىپ جاتقان سيپاتتاي جازىپتى. مۇنداي ءتاسىل تاياۋ شىعىستاعى باسەكەلەستىكتىڭ جاڭا بەدەرىن كورسەتەدى.

APK- Inform مامانداندىرىلعان اگرارلىق اگەنتتىگى سالاارالىق جاڭالىقتاردى جەكە كورسەتكەنى ۇنادى. اسىرەسە قازاقستان يرانعا ارپا ەكسپورتىن ۇلعايتۋعا دايىن ەكەنىن وڭ باعالاپ وتىر. بۇل سالالىق ب ا ق- تىڭ ءوزى ساپاردان ناقتى ەكونوميكالىق ناتيجە كورىپ وتىر دەگەندى بىلدىرەدى.

Iran Front Page ساپاردىڭ سالتاناتتى بولىگىن، اقورداداعى كەزدەسۋدىڭ ەگجەي-تەگجەيىمەن شەكتەلگەن. قوس تاراپ ساۋدا-ەكونوميكالىق، كولىك جانە گۋمانيتارلىق سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا نيەتتى ەكەنىن جەتكىزەدى. اقپاراتتىڭ ەرەكشەلىگى - ورنىقتى، تەكسەرىلگەن اقپاراتتار باسىم جانە ءاعىلشىنتىلدى قاۋىمعا لايىق جازىلعان.

قورىتا ايتساق، ب ا ق ءۇشىن پەزەشكيان ساپارى يراننىڭ ورتالىق ازيامەن بايلانىسىن نىعايتۋعا جاساعان قادامى رەتىندە باعالاندى. يراننىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن كونسەرۆاتيۆتى باسىلىمدارى قازاقستاندى ساۋدا، ترانزيت توڭىرەگىندەگى دوستاس ەل قاتارىنان كورگىسى كەلەدى. ال حالىقارالىق مەديا ءۇشىن يراننىڭ ورتالىق ازياعا قىزىعۋشىلىعىنىڭ ساياسي استارى باسىم.