ۇشقىر بايگەنىڭ ەلدەگى الەۋەتى قالاي؟
استانا. قازاقپارات - كۇزگە سالىم ەلدە دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى وتەدى. تۇركى ەلدەرىنىڭ وليمپياداسى سانالاتىن جارىستىڭ باعدارلاماسىندا ۇلتتىق الامان بايگەدەن بولەك، كلاسسيكالىق ۇشقىر بايگە دە بار.
ءيا، بايگە - ۇلتتىق سپورتتىڭ ىشىندەگى ەڭ تورەسى. قازاق بار جەردە جىلقى، جىلقى بولعان جەردە بايگە بار. تاريحتا ۇزاققا ات شاپتىرعان اس، استا- توك توي كوپ بولعان. ال ۇشقىر ات جارىسى بايگەنىڭ ءبىر بولشەگى عانا ەدى. ءبىراق الەمدە وسى ۇشقىر ات جارىسى تانىمال. ەندى وسى ۇشقىر بايگەنىڭ ەلدەگى ءورىسى قانداي؟
ءيا، قازىر بۇل تۇلپاردى تانىمايتىن ادام كەم. ورالدىق اتبەگى تىلەك مۇحانبەتقاليەۆتىڭ كابيرحانى الەمدىك دودالاردا بىرنەشە رەت ەل مەرەيىن اسقاقتاتتى. دۋبايدا وتكەن الەم كۋبوگىندا دا باق سىنادى. ءبىراق الدىنا قارا سالماعان جۇيرىكتىڭ وسى بايگەدە جولى بولمادى. سورەدەن 2 شاقىرىمعا 12 ات شىعىپ، كابيرحان تەك 8-بولىپ كەلدى. دەسە دە بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىندە وتكەن بۇل دودا قازاق جانكۇيەرلەرىنىڭ قاتارىن قالىڭداتا ءتۇستى.
قايرات يسحان، جىلقى تانۋشى عالىم:
- ۇشقىر بايگەنى «گلادكي سكاچكا» دەيدى. دەمەك بۇل جازىقتا شابىس نەمەسە قازاقشا ۇشقىر بايگە. ۇشقىر دەگەنىمىز قىسقا قاشىقتىقتا بايگە جىلقىلاردىڭ ۇشقىرلىق ساپاسىن، توزىمدىلىگىن، جىلدامدىعىن انىقتاۋعا ارنالعان. سوندىقتان بۇل بايگەنى الەم مويىندايدى. 1200 مەتردەن 3500 مەترگە دەيىن شاباتىن بايگە. ۇشقىر بايگەدەن گەرمانيانىڭ 4 دۇركىن جەڭىمپازى باۋىرجان مىرزابايەۆ تا الەمدىك دودالاردا كوك تۋىمىزدى جەلبىرەتىپ ءجۇر. 1 جىلدا 100 رەت توپتىڭ الدى بولعان قازاقستاندىق جوكەي بۇل جەتىستىگىنە چەحيا مەكتەبىندە جەتىلدىرگەن 3 جىلدىق ءبىلىمىنىڭ ارقاسىندا جەتكەن. ءيا ەندى قازاقتىڭ قارا دومالاق بالالارى باۋىرجاننىڭ جەتىستىگىن قايتالاپ، ءتىپتى ودان اسىپ ءتۇسۋى دە مۇمكىن. ولاي دەيتىنىمىز، ەۋروپادا قارقىن العان جوكەيلەر مەكتەبى ءبىزدىڭ ەلدە دە اشىلدى.
ماقسات احايەۆ، «Qazaq Jockey Club» ءتوراعاسى:
- نەگىزگى كۇردەلى ماسەلەلەرىمىزدىڭ ءبىرى جوكەيلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ەدى. سوندىقتان بيىل جوكەيلەر مەكتەبىن اشتىق. وعان گيلەسپي دەگەن يرلانديالىق ماماندى شاقىرىپ، وسى ۋاقىتتا جوكەيلەردى ۇيرەتىپ جاتىرمىز. ول اتقا وتىرۋدى، شاۋىپ كەلە جاتقاندا اتقا كۇش بەرۋدى، اتتىڭ ۇستىندە قانشا سەكۋندپەن شاۋىپ كەلە جاتقانىن بولجاۋدى، ودان كەيىن قاي كەزدە كۇش جۇمساۋ كەرەكتىگىن، قاي جەردە اتتى تارتىپ قالۋ كەرەكتىگى - ونىڭ ءبارى ۇلكەن مادەنيەت. ونى ۇيرەنبەگەنگە وڭايعا سوقپايدى.
ءيا، قازاق بالالارىنا جوكەيلىك ونەردى يرلانديالىق ديكلان گيلەسبي ۇيرەتىپ ءجۇر. ول - تەگىن ادام ەمەس، زەينەتتەگى شاباندوز. ءتىپتى ەۋروپادا الماعان بايگەسى قالماعان ۇلى شاباندوز دەگەن لاقاپ اتقا يە. قازىر ول بالالارعا جەكە- جەكە لەكتسيا وقىپ ءجۇر.
ديكلان گيلەسبي، يرلانديالىق باپكەر:
- ءبىر تاڭعالعانىم، قازاقستاندا جاس بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىعى وتە جوعارى. ولار قورىقپايدى، اتقا مىعىم وتىرادى. مەنىڭ ويىمشا، بۇل - قاندا بار قاسيەت. ەكىنشىدەن، مۇندا جۇيرىك اتتار كوپ، الەمدىك دەڭگەيدە ونەر كورسەتە الادى دەپ سەنىممەن ايتا الامىن. ءبىراق ول ءۇشىن تاجىريبە كەرەك. ياعني كلاسسيكالىق ات شابىستار كوپ ۇيىمداستىرىلۋى كەرەك.
بۇل مەكتەپتە باۋىرجان مىرزابايەۆتىڭ ءوزى كەلىپ، شەبەرلىك دارىستەرىن وتكىزەدى. شەبەرلىگىن شىڭداۋعا 16 جاستان جوعارى، اقىل توقتاتقان، جىلقىعا دەگەن قۇلقى، قۇشتارلىعى بار بالالاردى الادى. ماماندار: «باستىسى، وقۋ تەگىن»، - دەيدى. سونداي- اق شاباندوزدار بۇل جەردە اتتىڭ سىنىن، باعىپ- قاعۋىن، جاراتۋدى، بايگەگە شابۋدى ۇيرەنەدى. ءتىپتى جىلقى تۇقىمىن اسىلداندىرۋ، اۋىرسا، ەمىن تابۋ دا وسىندا وقىتىلادى. ءسويتىپ ات سپورتى ماماندارى دايىندالادى.
كۇزگە سالىم ەلدە دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى وتەدى. تۇركى ەلدەرىنىڭ وليمپياداسى سانالاتىن جارىستىڭ باعدارلاماسىندا ۇلتتىق الامان بايگەدەن بولەك كلاسسيكالىق ۇشقىر بايگە دە بار. وسىعان بايلانىستى ەلورداداعى قازانات يپپودرومى جوندەۋدەن ءوتىپ جاتىر. تۇلپارلار تۇياقتان قالماس ءۇشىن بايگە الاڭىنا قۇم توسەلەدى، سونداي- اق كورەرمەندەرگە ارنالعان ورىن سانى دا ارتپاق. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، حالىقارالىق ستاندارتقا ساي جاسالادى. ەگەر جوندەۋ جۇمىستارى ءساتتى اياقتالسا، بۇل جەردە كوشپەندىلەر ويىندارىنان بولەك، ۇشقىر بايگە تۇرلەرىنەن الەمدىك دودالاردى وتكىزۋگە دە مۇمكىندىك تۋماق.
اۆتورى: الىشەر ءالي.