ءتارتىپ - جالپىعا ورتاق قۇندىلىققا، ال زاڭعا باعىنۋ - اركىمنىڭ ءومىر سالتىنا اينالۋعا ءتيىس
استانا. KAZINFORM - مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ كەڭەيتىلگەن القا ماجىلىسىندە «زاڭ مەن ءتارتىپ باستى قۇندىلىققا اينالسا، تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق، ۆانداليزم، ەسىرتكى ساۋداسى، لۋدومانيا سياقتى قاتەرلەردىڭ تامىرىنا بالتا شابىلادى»، - دەدى.
- زاڭ - قىسىم كورسەتۋگە نەمەسە قۋدالاۋعا ارنالعان قۇرال ەمەس. زاڭ - ءار ادامنىڭ قۇقىعى مەن بوستاندىعىنىڭ قورعانى. ءبىز وسى اقيقاتتى تەرەڭ تۇسىنەتىن ازاماتتىق جانە مادەني ورتا قالىپتاستىرۋىمىز قاجەت. ءتارتىپ - جالپىعا ورتاق قۇندىلىققا، ال زاڭعا باعىنۋ - اركىمنىڭ ءومىر سالتىنا اينالۋعا ءتيىس. مەملەكەتتىك اپپارات پەن بۇكىل قوعام جۇمىلىپ جۇمىس ىستەسە، ەلىمىز كوزدەگەن ماقساتىنا جەتەدى. وزىق ويلى ۇلت بولۋ ءۇشىن ادەپتىلىك، ءوزارا قۇرمەت، ۇستامدىلىق، سىپايىلىق سياقتى قاسيەتتەردى بارىنشا دارىپتەگەن ءجون. ازاماتتارىمىز ادەپ پەن زاڭدى ماجبۇرلىكپەن ەمەس، سانالى تۇردە ساقتاۋى كەرەك.
زاڭ مەن ءتارتىپ باستى قۇندىلىققا اينالسا، تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق، ۆانداليزم، ەسىرتكى ساۋداسى، لۋدومانيا سياقتى قاتەرلەردىڭ تامىرىنا بالتا شابىلادى. ءبىز بىلتىر ۇلتتىق قۇرىلتايدا وسى الەۋمەتتىك كەسەلدەرمەن ىمىراسىز كۇرەس ماسەلەسىن تالقىلادىق، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.
ونىڭ سوزىنشە، وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ بويىنا جاسامپازدىق قاسيەتتەردى ءسىڭىرىپ، ولاردى تارتىپكە باۋلۋ قاجەت.
- بۇل - اتا-انالار مەن ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ورتاق مىندەتى. بالالار قوعامدىق قۇندىلىقتاردىڭ ءمان-ماعىناسىن ۇستازىنان ۇيرەنەدى. ولاردىڭ مىنەز-قۇلقى نەگىزىنەن مەكتەپ قابىرعاسىندا قالىپتاسادى. سوندىقتان ۇكىمەت ءبىلىم مەكەمەلەرىندەگى تاربيە جۇمىسىن قايتا زەردەلەپ قاراۋى كەرەك. جاس ۇرپاقتى زاڭدى سىيلاۋعا ۇيرەتۋ ماسەلەسىنە باسا ءمان بەرگەن ءجون. بالالار مەكتەپتەن «ادال ازامات» بولىپ شىعۋى قاجەت، - دەدى پرەزيدەنت.
ول «زاڭ جانە ءتارتىپ» قاعيداتى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ مادەنيەتىمەن تىعىز بايلانىستى ەكەنىن العا تارتتى.
- ەلىمىزدە «تازا قازاقستان» جالپى ۇلتتىق ناۋقانى ءجۇرىپ جاتقانىن بىلەسىزدەر. بۇل ماڭىزدى باستاما حالىقتىڭ كەڭ قولداۋىنا يە بولدى. «تازا قازاقستان» - وزىق ويلى قوعام قۇرۋعا ارنالعان يدەولوگيالىق تۇعىرنامانىڭ اجىراماس بولىگى. بۇل - تەك قورشاعان ورتانىڭ تازالىعىن ەمەس، وي مەن سانا تازالىعىن ساقتاۋ دەگەن ءسوز. سەبەبى قوعامدىق ادەپ پەن زاڭعا دەگەن قۇرمەت اينالاداعى تازالىقتان باستالادى.
جالپى، حالىقتىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتىن كوتەرۋگە جان-جاقتى قاراعان ءجون. بۇگىن مەن «زاڭ جانە ءتارتىپ» اپتالىعىن جاريالاۋدى ۇيعاردىم. وسى اپتا قوعامدا زاڭ مەن ءتارتىپتى ناسيحاتتاۋ اپتاسى بولماق. الداعى جەتى كۇن قۇقىقتىق مادەنيەتتى نىعايتۋعا، سونداي-اق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ابىروي-بەدەلىن ارتتىرۋعا ارنالۋى كەرەك. الايدا، بۇل ءبىر رەتتىك اكسيا ەمەس. «زاڭ جانە ءتارتىپ» اپتالىعىنا ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق سانا-سەزىمىن كوتەرەتىن ماڭىزدى، جۇيەلى شارا رەتىندە قاراعان ءجون، - مەملەكەت باسشىسى.
ونىڭ پايىمىنشا، ەكىنشى - قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ جۇمىستارىن كۇشەيتۋ قاجەت. قىلمىس وعان قولايلى جاعداي جاساعان جەردە ءورشيدى. قىلمىستىڭ جانە زاڭعا قايشى ارەكەتتەردىڭ سالدارىمەن عانا كۇرەسۋگە بولمايدى. قىلمىسقا تۇرتكى بولاتىن سەبەپتەردى الدىن الا انىقتاپ، جويىپ وتىرۋ قاجەت.
- مەنىڭ تاپسىرماممەن «قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى ازىرلەنىپ، ءماجىلىستىڭ قاراۋىنا بەرىلدى. جاڭا زاڭ اتالعان سالاداعى مەملەكەتتىك ساياساتتى بىرىزدەندىرىپ، پروفيلاكتيكالىق شارالارمەن قامتىلاتىن تۇلعالاردىڭ ساناتىن كەڭەيتەدى. مۇنداي زاڭ ءسوزسىز كەرەك. سوندىقتان مەيلىنشە تەز قابىلداۋ قاجەت. پارلامەنت دەپۋتاتتارىنان زاڭ جوباسىن جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن قاراپ، قابىلداۋدى سۇرايمىن.
زاڭنامالىق وزگەرىستەرمەن قاتار، ۇيىمدىق قۇرىلىمدى دا جاڭعىرتۋ قاجەت. ىشكى ىستەر مينيسترلىگى جۇيەسىندە پروفيلاكتيكالىق جۇمىستاردى ۇيلەستىرەتىن دەربەس بولىمشە قۇراتىن ۋاقىت كەلدى.
قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋ جۇيەسىنە دە وزگەرىس قاجەت. وندا قۇقىق بۇزۋشىلىقتى ەسكەرتۋ باعىتىنداعى جۇمىس ناتيجەسى ەسەپكە الىنۋعا ءتيىس. قىلمىسقا كوبىنەسە تۇرمىسى ناشار وتباسىدان شىققان ادامدار بارادى. الدىن الۋ شارالارىن جۇزەگە اسىرعاندا ءدال وسى ساناتقا ايرىقشا نازار اۋدارعان ءجون. بۇل رەتتە الەۋمەتتىك قورعاۋ ورگاندارى مەن جەرگىلىكتى بيلىك ماڭىزدى ءرول اتقارادى، - دەدى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى.
ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن پرەزيدەنت اتا-بابامىزدىڭ قۇقىقتىق مۇرالارىن مۇقيات زەردەلەپ، جان-جاقتى ناسيحاتتاۋ كەرەك ەكەنىن مالىمدەدى.