بيۋجەت اشىق بولا تۇسەدى: قازاقستاندا ازاماتتىق بيۋدجەتتى ازىرلەۋ ەرەجەلەرى جاريالاندى

فوتو: Коллаж: Kazinform; Freepik

استانا. قازاقپارات - 2025-جىلعى 21-مامىردا ق ر قارجى ءمينيسترىنىڭ بۇيرىعىمەن بيۋجەتتى جوسپارلاۋ جانە اتقارۋ كەزەڭدەرىندە ازاماتتىق بيۋجەتتى ازىرلەۋ، ۇسىنۋ جانە جاريالاۋ قاعيدالارى بەكىتىلدى.

قۇجات 2025-جىلعى 6-ماۋسىمنان باستاپ كۇشىنە ەنەدى. بەكىتىلگەن ەرەجەلەرگە سايكەس، ازاماتتىق بيۋجەت - رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرىن تۇسىنىكتى ءارى كورنەكى تۇردە كورسەتەتىن اقپارات. ونىڭ نەگىزگى ماقساتى - ازاماتتارعا مەملەكەتتىك قاراجاتتىڭ قالىپتاسۋى مەن جۇمسالۋى تۋرالى قولجەتىمدى مالىمەت بەرۋ.

جاريالاۋ فورماتتارى مەن ارنالارى

ازاماتتىق بيۋجەت مىنا رەسۋرستاردا جاريالانادى:

ورتالىق جانە جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ رەسمي ينتەرنەت-رەسۋرستارىندا؛

كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنىڭ سايتتارىندا؛

مىندەتتى تۇردە - «اشىق بيۋدجەتتەر» ينتەرنەت- پورتالىنداعى ارنايى «ازاماتتىق بيۋجەت» بولىمىندە.

ازىرلەۋ كەزەڭدەرى

ازاماتتىق بيۋجەت مەملەكەتتىك قارجىنى باسقارۋ ءۇردىسى كەلەسى كەزەڭدەرىندە ازىرلەنىپ، جاريالانادى:

جوسپارلاۋ كەزەڭىندە (بيۋدجەتتى قالىپتاستىرۋ، بەكىتۋ جانە ناقتىلاۋ)؛

بيۋدجەتتى اتقارۋ كەزەڭىندە.

جاۋاپتى ورگاندار

ازاماتتىق بيۋدجەتتى ازىرلەۋ جانە جاريالاۋدى مىنا ورگاندار قامتاماسىز ەتەدى:

رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە:

جوسپارلاۋ ساتىسىندا - بيۋجەت جوسپارلاۋعا ۋاكىلەتتى ورتالىق ورگان؛

اتقارۋ ساتىسىندا - بيۋجەتتى اتقارۋعا ۋاكىلەتتى ورتالىق ورگان.

جەرگىلىكتى دەڭگەيدە:

جوسپارلاۋ كەزىندە - وبلىس، قالا جانە اۋدان اكىمدىكتەرى مەن مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ جونىندەگى جەرگىلىكتى ورگاندار؛

اتقارۋ بارىسىندا - ءتيىستى اكىمدىكتەر جانە بيۋدجەتتى اتقارۋعا ۋاكىلەتتى جەرگىلىكتى ورگاندار؛

بيۋدجەتتىك باعدارلامالار اكىمشىلەرى - شىعىن باعىتتارى بويىنشا؛

كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرى - بولىنگەن بيۋجەت قاراجاتى بويىنشا.

راسىمدەۋگە قويىلاتىن تالاپتار

ازاماتتىق بيۋدجەتتىڭ مازمۇنى قىسقا، ناقتى ءارى كوپشىلىككە تۇسىنىكتى تۇردە ۇسىنىلۋى ءتيىس. اقپاراتتى كورنەكى جەتكىزۋ ءۇشىن ينفوگرافيكا، دياگراممالار، كەستەلەر، سىزبالار مەن يلليۋستراتسيالار پايدالانىلادى.

اۋقىمدى ماتەريالدار ەلەكتروندى وڭدەۋگە قولايلى فورماتتا جاريالانادى:

كەستەلەر - Excel فورماتىندا؛

ماتىندىك اقپارات - Word فورماتىندا.

ازاماتتىق بيۋدجەتتىڭ بولىمدەرى اكىمشىلىك-اۋماقتىق ەرەكشەلىكتەردى ەسكەرەتىن وڭىرلىك دەرەكتەرمەن تولىقتىرىلۋى مۇمكىن.

بيۋجەت پروتسەسىنىڭ سيپاتتاماسى

جوسپارلاۋ كەزەڭىندە مىناداي مالىمەتتەر كورسەتىلەدى:

بيۋجەتتى ازىرلەۋگە جاۋاپتى سۋبەكتىلەر؛

بيۋجەتتى قاراۋ جانە بەكىتۋ ءتارتىبى، وعان قاتىستى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەرگە سىلتەمەلەر.

اتقارۋ كەزەڭىندە مىناداي اقپارات جاريالانادى:

بيۋجەتتى اتقارۋدى قامتاماسىز ەتەتىن ورگاندار؛

كىرىستەر مەن شىعىستار بويىنشا بيۋجەتتى اتقارۋدىڭ نەگىزگى كەزەڭدەرى؛

ۇلتتىق رەسۋرستاردىڭ كوزدەرى مەن جۇمسالۋ باعىتتارى؛

بيۋجەتتىك سىنىپتاما بويىنشا ەگجەي-تەگجەيلى دەرەكتەر؛

بيۋدجەت كودەكسىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار تۋرالى قىسقاشا اقپارات (سەبەپتەرى مەن مەرزىمىن كورسەتە وتىرىپ)؛

ەسەپتى قارجى جىلىنا ارنالعان بيۋدجەتتى اتقارۋ تۋرالى جىلدىق ەسەپتى ازىرلەۋ، قاراۋ جانە بەكىتۋ پروتسەسى.

قوسىمشا ەرەجەلەر

ەرەجەلەردە سونداي-اق مىنا تارتىپتەر ايقىندالادى:

جوسپارلاۋ كەزەڭىندە ازاماتتىق بيۋدجەتتى ازىرلەۋ (قالىپتاستىرۋ، بەكىتۋ، ناقتىلاۋ)؛

اتقارۋ كەزەڭىندە ازىرلەۋ؛

ازاماتتىق بيۋدجەتتى جاريالاۋ.

اتالعان ەرەجەلەردى قابىلداۋ بيۋجەت پروتسەسىنىڭ اشىقتىعىن ارتتىرۋعا، مەملەكەتتىك قاراجاتتى پايدالانۋعا قوعامدىق باقىلاۋدى كۇشەيتۋگە جانە اشىق مەملەكەتتىك باسقارۋدى دامىتۋعا باعىتتالعان.

ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن جوعارى اۋديتورلىق پالاتا مۇشەسى نۇرلان نۇرجانوۆ بىلتىر قازاقستاننىڭ بيۋجەت تاپشىلىعى 10 جىلدا بولماعان ابسوليۋتتىك مانگە جەتكەنىن ايتقان بولاتىن.

سونىمەن قاتار بىلتىر بيۋجەت قاراجاتىن ءتيىمسىز پايدالانۋ سوماسى 371 ميلليارد تەڭگەنى قۇراعانىن جازعانبىز.