بەلسىزدىك دياگنوزى قويىلعان ەر ادام دا ە ك ۇ ارقىلى اكە اتانا الادى - رەپرودۋكتولوگ
پەتروپاۆل. KAZINFORM - بۇگىندە بەدەۋلىك پەن بەلسىزدىك - ۇكىم ەمەس. «اڭساعان ءسابي» ەكستراكورپورالدى ۇرىقتاندىرۋ باعدارلاماسى اياسىندا ەلىمىزدە ۇرپاقسىزدىق ماسەلەسى شەشىمىن تاۋىپ جاتىر.
«قۇتىدان شىققان» بالا قالىپتى جاعدايعا اينالعان. دەسەك تە، ءالى دە ە ك ۇ جايىندا كوپشىلىكتىڭ تۇسىنىگى از. وسىعان وراي سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ باس رەپرودۋكتولوگى ۆيكتور پروتسەنكو ءتىلشى سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى.
- ەلىمىزدە، سونىڭ ىشىندە س ق و-دا ەكستراكورپورالدى ۇرىقتاندىرۋ قاشاننان باستاپ جۇرگىزىلىپ كەلەدى؟
- قازاقستاندا ە ك ۇ الماتىدا «ەكومەد» مەديتسينالىق ورتالىعىندا العاش 1996 -جىلى قولعا الىندى. س ق و- دا 2010 -جىلى جۇزەگە اسىرىلا باستادى. باستاپقىدا ەل بويىنشا نەبارى 100 كۆوتا ءبولىندى، ال وسى 2010 -جىلدان باستاپ مىڭ كۆوتاعا دەيىن بولىنە باستادى. سونىڭ ىشىندە وڭىرگە 15-25 قانا كۆوتا بەرىلدى. ال «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسى بويىنشا 2021 -جىلدان باستاپ رەسپۋبليكاعا 7 مىڭ، وبلىسقا 200 كۆوتا بەرىلىپ كەلەدى. ءتورت جىلدا س ق و- عا 777 كۆوتا ءبولىندى. ەگەر 1996 -جىلدان باستاپ ەلىمىزدە ە ك ۇ قولعا الىنسا، قازىر «قۇتىدان شىققان» العاشقى بالا 28 جاسقا تولدى.
- ە ك ۇ ارقىلى تۋعان بالانىڭ كەيىنگى ءومىرى باقىلاۋعا الىنا ما؟
- جوق، ولار ەشقانداي ەسەپكە-تىركەۋگە الىنبايدى. دەسەك تە، وڭىردە 2021 -جىلدان باستاپ 236 ايەل بوساندى، سونىڭ 27-دە ەگىزدەر تۋدى. بىلتىر ە ك ۇ- عا قاتىسقاندار بيىل بوسانىپ جاتىر.
- كىم «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسىنا قاتىسا المايدى؟
- بۇل باعدارلاماعا مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ اياسىندا تەگىن قاتىسۋعا بولادى. سونداي-اق اقىلى ءتۇرى بار. شەتەلدىكتەر، ازاماتتىعى جوق ادامدار، جاسى 42-دەن اسقاندار، اتالىق ۇرىعى جوق ەر ادامدار جانە وۆاريالدى رەزەرۆى تومەن ايەلدەر قاتىسا المايدى.
- ەر ادامدا بەلسىزدىك بولسا، ول وسى باعدارلاما ارقىلى بيولوگيالىق اكە بولا الا ما؟
- ءيا، بولا الادى. ەگەر سپەرموگرامما اتالىق ۇرىقتىڭ جوقتىعىن كورسەتسە، وندا ەر ادامعا Micro-TESE وتاسىن جاساتۋ ۇسىنىلادى. بۇل - ەر بەلسىزدىگىن جوعارى تەحنولوگيالىق ەمدەۋ ءادىسى. حيرۋرگيالىق جولمەن ميكروسكوپيالىق تەحنيكانى پايدالانا وتىرا اتالىق ۇرىقتان ومىرگە قابىلەتتى جىنىستىق جاسۋشا الىنىپ، ونى كەيىن ە ك ۇ ارقىلى قولدانادى.
- ە ك ۇ كەزىندە بالانىڭ جىنىسىن تاڭداۋعا بولا ما؟
- جوق، بۇعان ەلىمىزدە زاڭ بويىنشا تىيىم سالىنعان.
- قانداي سىرقاتتارعا رەپرودۋكتولوگ رەتىندە كومەكتەسە المايسىز؟
- بالا تۋاتىن ورگانى - جاتىرى بولماسا كومەكتەسە المايمىن. بىزگە وسىنداي ءبىر ايەل كومەك سۇراپ كەلدى، كەزىندە بەلگىلى ءبىر سەبەپتەرمەن وتا جاسالىپ، جاتىرى الىنعان ەكەن. ءبىراق بالالى بولعىسى كەلدى، وعان تەك سۋرروگات انانىڭ كومەگىنە جۇگىنۋدى ۇسىندىق.
سونداي-اق ەگەر ونكولوگيالىق اۋرۋمەن اۋىرسا، قانت ديابەتىنىڭ اۋىر تۇرىنە شالدىقسا، جاسى 42-دەن اسىپ كەتسە جانە جاسىنا قاراي گورمونالدى وزگەرىستەرگە ۇشىراسا دا كومەكتەسە المايمىز.
- قاي كەزدە رەپرودۋكتولوگ مامانعا قارالعان ءجون؟
- ادامنىڭ بالالى بولا الۋ قابىلەتى شەكتەۋلى. سوندىقتان دەر كەزىندە دارىگەرگە قارالۋ قاجەت. ەگەر ەرلى-زايىپتى ءبىر جىلدان ارتىق بالا كوتەرمەسە مامانعا بارىپ، تەكسەرىلگەنى ءجون. بالا سۇيگىسى كەلگەن ايەلدىڭ جاسى 35-تەن جوعارى بولسا، مۇندايدا جىلدان جىلعا ونىڭ انالىق بەزىندە وۆاريالدى رەزەرۆى تومەندەي بەرەدى، سونداي- اق جۇكتىلىگى سوڭىنا دەيىن جەتپەي، ءجيى تۇسىك تاستاسا - رەپرودۋكتولوگتىڭ كومەگى قاجەت.
جالپى ايەلدە ارتىق سالماق بولسا، بۇل ونىڭ بالا كوتەرۋىنە كەرى اسەر ەتەدى. سونداي- اق زياندى ادەت - تەمەكى شەگۋ، كۇيزەلىس، ينفەكسيالار، گورموننىڭ بۇزىلۋى جانە وۆاريالدى رەزەرۆتىڭ تومەندىگى - كوپ جاعدايدا ءسابيلى بولۋ ءۇشىن مامان كومەگىنە جۇگىنۋگە تۋرا كەلەدى.
- ە ك ۇ ارقىلى تۋعان بالالار اۋرۋشاڭ بولىپ كەلەدى دەيدى، وسىنىڭ باسىن اشىپ بەرىڭىزشى…
- جوق، بۇل جالعان پىكىر. ەشقانداي ايىرماشىلىعى جوق، جالپى وسى ەكستراكورپورالدى ۇرىقتاندىرۋعا قاتىستى بىرنەشە قاۋەسەت حالىق اراسىندا تاراپ كەتكەن، ماسەلەن، «پروبيركادان» تۋعان بالا بولاشاقتا ۇرپاقسىز بولادى، ە ك ۇ جاساتقان ايەل ونكولوگيالىق اۋرۋعا شالدىعادى نەمەسە قولدان ۇرىقتاندىرۋ ارقىلى تەك ەگىزدەر، نە ۇشەم نەمەسە اۋرۋ جانە اقىل-ەسى كەم بالا تۋادى، ە ك ۇ- نى بىرنەشە رەت ىستەتسەڭ، كەيىن ءوزىڭ تابيعي جولمەن جۇكتى بولاسىڭ - مۇنىڭ بارلىعى جالعان، حالىق اراسىندا تاراپ كەتكەن اڭىز.
جالپى ايتار بولساق، ە ك ۇ - گەنەتيكالىق ماتەريالدى وڭدەۋمەن اينالىسپايدى، ءبىز وعان ارالاسا المايمىز. بۇل ءتاسىل بارىنشا ۇرىقتانۋ جانە ودان كەيىنگى كەزەڭدە ايەل اعزاسىندا بولاتىن تابيعي پروتسەستى قايتالاۋعا تىرىسادى. عىلىمي زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنە سۇيەنسەك، تابيعي جولمەن جانە ەكستراكورپورالدى ۇرىقتاندىرۋ ارقىلى تۋعان بالالاردىڭ ەش ايىرماشىلىعى جوق.
اۆتور
اقەركە داۋرەنبەك قىزى