بايقوڭىردى سالعان قۇرىلىسشىلار قايدا تۇرعان
قىزىلوردا. KAZINFORM - بيىل - بايقوڭىر عارىش ايلاعىن سالۋ تۋرالى شەشىمنىڭ قابىلدانعانىنا 70 جىل.
12-ءساۋىر - حالىقارالىق اۆياتسيا جانە عارىشكەرلەر كۇنى قارساڭىندا Kazinform اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى الەمدەگى ەڭ العاشقى ءارى ەڭ ءىرى عارىش ايلاعى جونىندەگى قىزىق مالىمەتتەردى ءبولىسۋدى ءجون كوردى.
ك س ر و كوكپ ورتالىق كوميتەتى مەن مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ بىرلەسكەن قاۋلىسىنا سايكەس العاشقى وتاندىق قۇرلىقارالىق بالليستيكالىق زىمىراننىڭ ۇشۋىن پىسىقتاۋ ماقساتىندا جاڭا اسكەري پوليگون قۇرىلاتىن بولدى.
«پوليگوندى قايدا سالامىز؟» دەگەن ماسەلەدە ءتورت نۇسقا تاڭداپ الىندى. ولار - داعىستان، استراحان وبلىسى، ماري ەل ايماعى مەن قىزىلوردا وبلىسى.
ەلدى مەكەندەردەن الىس ورنالاسۋى، ەكۆاتور جازىقتىعىنا جاقىندىعى، زىمىران ۇشىرۋدىڭ قاۋىپسىزدىگى، قايتىپ ورالاتىن عارىشتىق وبەكتىلەر ءۇشىن قولايلى ايماقتىڭ بولۋى سەكىلدى كريتەريلەرگە وسى تورتەۋىنىڭ ىشىنەن قىزىلوردا وبلىسى ءدوپ كەلدى.
1955-جىلى 12-قاڭتار كۇنى تورەتام ەلدى مەكەنىندە ىشىنە پەش ورناتىلعان ەكى ۆاگون پايدا بولدى. وعان اسكەري قۇرىلىسشىلار توبى جايعاستى. «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنىڭ قۇرىلىسىنا دايىندىق، مىنە، وسىلاي باستالعان ەدى.
رەسەيگە ەڭبەگى سىڭگەن قۇرىلىسشى، اتى اڭىزعا اينالعان گاگارين اتىنداعى ستارت الاڭىنىڭ پرورابى، وتستاۆكىدەگى پولكوۆنيك سەرگەي الەكسەەنكو «روسسيسكايا گازەتا» باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا بۇل قۇپيا وبەكت بولعانىن كەلتىرگەن.
- ءبارى قورعانىس مينيسترلىگى ءوزىنىڭ شەكاراسىن قورعاۋ ءۇشىن، سوعىس بولعان جاعدايدا ا ق ش- قا جاۋاپ رەتىندە يادرولىق سوققى جاساۋ ءۇشىن زىمىران بازاسىن سالىپ جاتىر دەپ ويلادى. ونى «ستاديون» دەگەن اتاۋمەن بۇركەمەلەدى. العاشقى قۇرىلىسشىلار تورەتامعا 1955-جىلى قاڭتاردا كەلىپ ورنالاستى. جۇمىس تەك قىركۇيەككە قاراي كوتلوۆان قازۋدان باستالدى. العاشقىدا تەحنيكا تاپشى بولدى، نەبارى بەس سكرەپەر، ەكى بۋلدوزەر، سونشا ەكسكاۆاتور، بەس ساموسۆال عانا بولدى، - دەپ ەسكە الادى سەرگەي الەكسەەنكو.
قۇرىلىستىڭ اسا قۇپيا بولعانى سونشا، جۇمىسشىلار ستاديون، ال اسكەري وفيتسەرلەر شەكارانى قورعاۋ ءۇشىن اسكەري بازا سالىپ جاتقانىنا سەنىمدى بولعان.
مۇنىڭ پوليگون ەكەنىن ەشكىم بىلمەس ءۇشىن اينالاسىنا ساربازداردى جيناپ، جۇمىسقا سالعان.
- 1956-جىلى قالا ۇلكەن قارقىنمەن، الەمدىك راكەتا قوندىرعىلارى ورنالاسقان قالاشىقتارعا قاراعاندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان شاپشاڭدىقپەن دامىدى. ۇيلەر دايىن بولعانشا وفيتسەرلەر وتباسى تورەتامداعى جەركەپەلەردە، ۆاگوندار مەن جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ۇيىندە ءومىر ءسۇردى، - دەلىنگەن قىزىلوردا وبلىستىق مەملەكەتتىك ارحيۆى قوعامدىق-ساياسي تاريحى فيليالىنىڭ دەرەگىندە.
1955-جىلى 2-ماۋسىمدا ك س ر و قارۋلى كۇشتەرىنىڭ باس شتابى بايقوڭىردى رەسمي تۇردە اسكەري پوليگون دەپ تانىدى.
وبلىستىق ارحيۆ قورىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، 1957-جىلى 4-قازاندا عارىش ايلاعىنان تۇڭعىش عارىش زىمىرانى ءساتتى ۇشىرىلدى. ال 1961-جىلى 12-ءساۋىر كۇنى ادامزات تاريحىندا العاش رەت يۋري گاگارين «ۆوستوك» كەمەسىمەن عارىشقا ساپارعا اتتاندى.
يۋري گاگارين بايقوڭىرلىقتار الدىندا ءسوز سويلەپ تۇر.
سودان بەرى 500 دەن استام عارىشكەر اسپان الەمىندە ساياحاتتاپ، عىلىمي زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ولاردىڭ اراسىندا ەلىمىزدەن توقتار اۋباكىروۆ، تالعات مۇسابايەۆ پەن ايدىن ايىمبەتوۆ بار.
ەسكە سالساق، 2025-جىلدىڭ 2-ماۋسىمىندا «بايقوڭىر» عارىش كەشەنى وزىمەن اتتاس قالا جانە عارىش ايلاعىمەن بىرگە قۇرىلعانىنا 70 جىل تولۋ مەرەيتويىن اتاپ وتەدى. نەگىزىندە عارىش ايلاعىنىڭ قازاقتاندا ورنالاساتىنى جونىندەگى شەشىم ودان ەرتەرەك شىققان ەدى.