باياناۋىلدان شىققان تۇلعالار جايلى كىتاپتار جارىق كوردى

فوتو: Фото: Валерий Бугаев

پاۆلودار. KAZINFORM - باياناۋىل تورىندە بيىل مەرەيتويلارى اتالىپ ءوتىپ جاتقان تۇلعالاردىڭ ەسىمدەرى ارداقتالدى. قانىش ساتبايەۆ، جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ الكەي مارعۇلان جانە شاكەن ايمانوۆ تۋرالى كىتاپتاردىڭ تۇساۋى كەسىلدى.

اۋدان ورتالىعىندا حالىقارالىق ساتبايەۆ قورى شىعارعان «ەستەلىكتەر كىتابى» ، قالامگەر تۇرسىن جۇرتباي مەن تورايعىروۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى امانتاي قۇدابايەۆتىڭ الكەي مارعۇلان جايلى كىتاپتارىنىڭ، جازۋشى سايلاۋ بايبوسىن قۇراستىرعان جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ تۋرالى جيناقتىڭ، سونداي- اق ا. قۇدابايەۆتىڭ شاكەن اعا جايلى «سۇڭعىلا» ەستەلىكتەر جيناعىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى.

الكەي حاقان ۇلىنىڭ ءومىرى مەن عالىم رەتىندە قالىپتاسۋ بەلەستەرىن زەردەلەيتىن «دارحان دارىن» ەستەلىكتەر كىتابى 400 بەتتەن تۇرادى. مۇندا كەزىندە اكادەميكپەن ۇزەڭگىلەس بولعان ايگىلى تۇلعالار مەن ارىپتەستەرىنىڭ ەستەلىكتەرى، ماقالا- ەڭبەكتەرى كەڭىنەن قامتىلعان.

- بۇل كىتاپتى ءا. مارعۇلاننىڭ ومىرىنە اسەر ەتكەن ورتا جايىنان باستادىم. تاعدىر قازاق ارحەولوگياسىنىڭ اتاسىنا بالا شاعىندا ءماشھۇر ءجۇسىپتى، ساتبايەۆتار اۋلەتىنىڭ مارقاسقالارىن، سۇلتانماحمۇتتى جانە ت. ب. ءوز زامانىنىڭ بەلگىلى قايراتكەرلەرىن كورۋگە جازعان. ولاردىڭ باتاسىن الىپ، ءتالىمىن تەرگەن. ودان سوڭ لەنينگرادتا وقىعان شاعىنداعى زامانداستارى، ارىپتەستەرى عالىم جونىندە جاقسى پىكىر ايتقان ماقالالار وتە كوپ. ءوز زامانىنىڭ كورنەكتى وكىلدەرى ولدەنبۋرگ، مارر، سامويلوۆسكي، سترۋۆە جانە وزگەلەرىنىڭ ەستەلىكتەرى بار. ءارى عالىمنىڭ شوقان تۋرالى جازۋىنا نە تۇرتكى بولعانى تۋرالى جازبالارى دا كەزدەسەدى. ودان بەرىدە راقمانقۇل بەردىبايەۆتىڭ، حامزا ابدۋلليننىڭ (ماعجان جۇمابايەۆتىڭ جيەنى)، سامات وتەنيازوۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ، ءسابيت مۇقانوۆ، عابيدەن مۇستافين، اكادەميك شوكين، بەيسەمبايەۆتاردىڭ ماقالالارى توپتاسقان. جالپى 1964 -جىلدان بەرگى عالىم جايىندا جارىق كورگەن ماقالالار مەن ەستەلىكتەردىڭ بارلىعىن جيناپ جۇرگەنمىن. ءساتىن سالىپ، بۇگىن مىنە ۇلكەن ءبىر كىتاپقا جۇك بولىپ وتىر. بۇل جەردە ورتا ازيا دالاسىنان شىققان قازاقتىڭ قاراپايىم بالاسى قالايشا دالا داناسىنا اينالدى دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەۋ ەدى. سول ماقساتىم ورىندالدى، ىزدەگەن سۇراقتارىما جاۋاپ الدىم،- دەيدى كىتاپ اۆتورى امانتاي قۇدابايەۆ.

عالىم بيىل قاراشا ايىندا الكەي حاقان ۇلىنىڭ ەڭبەگىنە ارنالعان ۇلكەن ەنتسيكلوپەديا جارىق كورەتىنىن دە جەتكىزدى. ايتۋىنشا، ول ەكى نەمەسە ءۇش تومدىق بولىپ شىعۋى مۇمكىن. ماقالا سانى 2 مىڭعا جۋىق، 200 دەن اسا فوتوسۋرەتتەر قامتىلادى. اكادەميكتىڭ ەڭبەگىنە ارنالىپ ەرتەرەكتە شىققان 14 تومدىقتان كوپتەگەن ماتەريالدار ۇعىم رەتىندە بەرىلەدى.