بالاڭىزدىڭ ءتىس پاستاسىن جۇتىپ قويماۋىنا ەرەكشە ءمان بەرىڭىز - ماماندار كەڭەسى

جاڭا زەرتتەۋ ناتيجەلەرى فتور(حيميالىق ەلەمەنت) بالالاردىڭ كوگنيتيۆتى دامۋىنا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتتى. Environmental Health Perspectives جۋرنالىندا جاريالانعان بۇل جۇمىس جۇكتىلىك كەزىندە جانە ەرتە بالالىق شاقتا فتورعا ۇشىراعان بالالاردا ينتەللەكتتىڭ تومەندەگەنىن ايقىندادى.

فتور سۋدا، اسىرەسە قۇدىق سۋلارىندا كەزدەسەدى. الايدا، ا ق ش، كانادا، ۇلى بريتانيا، اۋستراليا جانە يرلانديا سياقتى ەلدەردە حالىقتىڭ ءتىسىن شىرۋدەن قورعاۋ ماقساتىندا اۋىزسۋعا فتور قوسۋدىڭ كەڭ تارالعان تاجىريبەسى بار. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل ماسەلە قىزۋ پىكىرتالاس تۋدىرىپ وتىر. د د س ۇ فتوردىڭ اۋىزسۋداعى شەكتى مولشەرىن 1,5 م گ/ليتر دەپ بەلگىلەگەن، ال كەي ەلدەردە بۇل كورسەتكىش 0,7 م گ/ليتر شاماسىندا.

ا ق ش دەنساۋلىق ساقتاۋ دەپارتامەنتىنىڭ قۇرامىنداعى ۇلتتىق توكسيكولوگيا باعدارلاماسى فتور دەڭگەيى جوعارى (د د س ۇ ۇسىنعان شەكتەن جوعارى) بولعان جاعدايدا بالالار ينتەللەكتىنىڭ تومەندەۋىمەن بايلانىستى ەكەنىن ورتاشا سەنىمدىلىكپەن مويىندايدى. ال تومەن مولشەرلەردىڭ اسەرىن تولىق ءتۇسىنۋ ءۇشىن قوسىمشا زەرتتەۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيدى.

جاڭا زەرتتەۋ بانگلادەشتىڭ اۋىلدىق ايماقتارىندا 500 انا مەن ولاردىڭ بالالارىنىڭ قاتىسۋىمەن جۇرگىزىلدى. بۇل جەردە فتور ىشۋگە ارنالعان سۋدا تابيعي تۇردە كەزدەسەدى. پسيحولوگتار بالالاردىڭ زياتكەرلىك قابىلەتتەرىن 5 جانە 10 جاسىندا باعالادى. ال فتورعا ۇشىراۋ دارەجەسى انا مەن بالانىڭ زارىنەن ولشەندى - بۇل اعزاداعى فتوردىڭ ەڭ ناقتى كورسەتكىشى بولىپ ەسەپتەلەدى.

ناتيجەلەر كورسەتكەندەي، جۇكتىلىك كەزىندە انالاردىڭ زارىندەگى فتور دەڭگەيىنىڭ جوعارىلاۋى 5 جانە 10 جاسار بالالاردا كوگنيتيۆتى قابىلەتتىڭ تومەندەۋىمەن بايلانىستى بولدى. ەڭ تومەنگى كونتسەنتراتسيالار دا بالالاردىڭ ينتەللەكتىنە اسەر ەتتى. بالالاردىڭ ورتاشا فتور دەڭگەيى 0,62- 0,66 م گ/ليتر بولدى، ال انالاردا - 0,63 م گ/ليتر. بۇل ددسۇ شەكتەۋىنەن تومەن، ءبىراق زيانسىز دەپ ەسەپتەلەتىن شەكتەن تومەن دەڭگەيدىڭ وزىندە وزگەرىستەر بايقالدى.

فتوردىڭ اسىرەسە ۆەربالدى جانە ۆەربالدى ەمەس ويلاۋ داعدىلارىنا اسەرى انىقتالعان. گەندەرلىك ايىرماشىلىقتار بايقالمادى.

ايتا كەتۋ كەرەك، 5 جاستاعى بالالاردىڭ زارىندەگى فتور مەن ينتەللەكت اراسىندا ايقىن بايلانىس تابىلمادى. بۇل جاستا اعزادا فتوردىڭ ءسىڭۋى مەن جينالۋىنداعى وزگەرىستەرگە بايلانىستى بولۋى مۇمكىن.

زەرتتەۋدىڭ تاعى ءبىر شەكتەۋى - ءار كەزەڭدە فتور مولشەرى ءبىر عانا ءزار سىناماسى ارقىلى ولشەندى. بۇل كورسەتكىش كەيبىر جاعدايدا ناقتى بولماۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، قولدانىلعان ينتەللەكت تەستتەرى بانگلادەش بالالارى ءۇشىن ارنايى بەيىمدەلمەگەن.

دەگەنمەن، زەرتتەۋ كانادا مەن مەكسيكادا جۇرگىزىلگەن الدىڭعى عىلىمي جۇمىستاردىڭ قورىتىندىسىن قۋاتتايدى. وندا دا فتوردىڭ تومەن دەڭگەيدە بولۋىنا قاراماستان بالالاردىڭ كوگنيتيۆتى دامۋىنا كەرى اسەرى بايقالعان. اسىرەسە جۇكتىلىك كەزەڭىندەگى اسەر اسا ماڭىزدى دەپ ەسەپتەلەدى.

ماماندار بالالاردىڭ ءتىس پاستاسىن جۇتىپ قويماۋىنا ەرەكشە ءمان بەرۋگە كەڭەس بەرەدى، ويتكەنى ول دا فتور كوزىنە جاتادى.