بالاسىن ارقالاي ءجۇرىپ جاۋعا وق جاۋدىرعان پارتيزان ايەل
قىزىلوردا. KAZINFORM - ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە جاۋ تىلىندا قالعان وڭىرلەردە پارتيزاندىق كۇرەسكە قاتىسقانداردىڭ ءبىرى - سىربويىلىق تۇرعاش (شىن ەسىمى - تۇرعانبيكە) جۇمابايەۆا.
مايدانگەردىڭ شىرعالاڭعا تولى ءومىر جولى تۋرالى سوعىس تاقىرىبىندا بىرنەشە كىتاپ جازعان قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى رىسباي كارىموۆ ايتىپ بەردى.
بيوگرافياسىنا ۇڭىلسەك، تۇرعاش جۇمابايەۆا 1922 -جىلى جالاعاش قىستاعىندا تۋىپ، وسىنداعى مەكتەپتە وقىعان. الايدا وتباسىلىق جاعدايعا بايلانىستى جوعارى ءبىلىم الۋ مۇمكىن بولمادى.
ەسەسىنە سول جىلى بەلورۋسسياداعى اسكەري قىزمەتىنەن دەمالىسقا ەلگە كەلگەن باتىرحان قاراجىگىتوۆپەن تانىسىپ، تابىستى.
ۇيلەنۋ تويىن وتكىزگەسىن كۇيەۋى قىزمەت اتقاراتىن بەلورۋسسيانىڭ باتىس اسكەري وكرۋگىنە اتتانىپ، سوندا ورنىعىپ، 1940 -جىلى ۇلدى بولدى. تەك بۇل قۋانىشتى سوعىس بۇلتى سەيىلتتى.
- 1941 -جىلعى 22 -ماۋسىم كۇنى تاڭعى ساعات 4-تە اسكەري دابىلمەن جۇمىسقا كەتكەن باتىرحان كوپ ۇزاماي تۇرعاشتىڭ تەز ارادا ەلگە قايتۋىن وتىنگەن. ءبىراق سول كەزدىڭ وزىندە ولار جاۋ قورشاۋىندا قالىپ قويعان ەدى. ادام ءتۇسىنىپ بولمايتىن الاساپىراننان اسكەري قالاشىقتى تاستاي قاشقان تۇرعىندار لۋگايسك ورمانىن پانالاۋعا ءماجبۇر بولدى. ولاردىڭ اراسىندا اسكەريلەر، شەندى كومانديرلەر، سەرجانتتار مەن قىزىل اسكەرلەر، ءوز بولىمشەلەرىنەن قالىپ قويعان نەمەسە اداسىپ كەتكەن ساياسي قىزمەتكەرلەر دە از ەمەس. سول قاتارداعى № 2 اتقىشتار ديۆيزياسىنىڭ كوشپەلى باسپاحانا باستىعى، اعا ساياسي جەتەكشى ءۋالي ورازبايەۆ بوسقىنداردى جيناپ، جاسىرىن قارۋلى توپقا قوسادى. كۇيەۋىنەن حابار الا الماي الاڭداۋلى كۇيگە تۇسكەن تۇرعاش ۇلىن بىرەسە ارقالاپ، بىرەسە قولىنا ۇستاپ بۇيرىق بويىنشا قيمىلدايدى. تۇرعاش جۇمابايەۆا - بەلورۋسسياداعى پارتيزان قوزعالىسىنا قاتىسقان 1500 وتانداسىمىزدىڭ ءبىرى. ول ازعانتاي ۋاقىتتا راديوتەحنيكا مەن نەمىس ءتىلىن جەتىك مەڭگەرىپ العان. كومانديرىنە قۇپيا مالىمەتتەردى شيفرلاپ، وتە ماڭىزدى ءارى قاجەت اقپاراتتى جەتكىزىپ وتىرعان، - دەيدى رىسباي كارىموۆ.
ۇلىن ارقاسىنا بايلاپ الىپ، جاۋعا وق جاۋدىرعان قازاق قىزىنىڭ اۋىلداستارىنا ارناپ جازعان مىنا حاتى جۇرەك تەبىرەنتپەي قويمادى.
- جان الىپ، جان بەرىسكەن شايقاس. بوراعان وقتان تاسالاي شەگىنىپ كەلەمىز. ءبىر كەزدە ارقامداعى بالا بىردەن اۋىرلاپ كەتتى. نە بولعانىن تۇسىنە المادىم. جۇرەگىم ءبىر جاماندىقتى سەزگەندەي تۋلاي جونەلدى. ءبىراق وعان قارايتىن شاما جوق. ىزىمىزدە وكشەلەي قۋعان يت ەرتكەن نەمىس اۆتوماتشىلارى، تەك قۇتىلۋدى ويلاپ كەلەمىز. جانتالاسا سوعىسىپ ءجۇرىپ جاۋدان قارا ۇزدىك. وتريادقا كەلگەسىن قارۋلاستارىما «ارقامداعى بالا قيمىلدامايتىن سياقتى، شەشىپ الىپ، كورىڭىزدەرشى» دەدىم. سويتسەم، جاۋ وعى ءتيىپ، و دۇنيەلىك بولىپ كەتكەن ەكەن، - دەلىنگەن جازبادا.
رىسباي كارىموۆتىڭ ايتۋىنشا، ەرلى- زايىپتى مايدانگەر 1945 -جىلى تۋعان جەرىنە ورالعان.
الايدا تۇرعاش جۇمابايەۆانىڭ دەنساۋلىعى سىر بەرىپ، 1947 -جىلى نەبارى 25 جاسقا قاراعان شاعىندا دۇنيەدەن وزدى.
ول جەتى مارتە ءىرى شايقاسقا قاتىسىپ، سونىڭ بارىندە باتىلدىعىمەن كوزگە ءتۇسىپ، «ەرلىگى ءۇشىن»، «1-دارەجەلى پارتيزان»، «Ⅱ دارەجەلى وتان سوعىسىنىڭ پارتيزانى» مەدالدارىمەن ماراپاتتالعان.
اۆتور
نازەركە سانيازوۆا