ايەلدەردىڭ باسىن ادەيى قولدان وسىرگەن. ارحەولوگ جەتىاسار مادەنيەتىنىڭ اشىلماعان قۇپياسىن ايتتى

فوتو: فوتو: Massaget.kz

استانا. قازاقپارات - سىرداريا وزەنىنىڭ تومەنگى اعىسىندا ورنالاسقان ەرەكشە ارحەولوگيالىق كەشەن - جەتىاسار مادەنيەتىنىڭ وكىلدەرى نەبارى 27-30 جاسقا دەيىن ءومىر سۇرگەن. ونى «جەتىاسار اقسۇيەك ايەلى» سۇلباسىن قايتا جاڭعىرتۋ كەزىندە ارحەولوگتار انىقتادى، - دەپ حابارلايدى ماسساگەت.

رەكونسترۋكسيا حورەزم ارحەولوگيالىق-ەتنوگرافيالىق ەكسپەديتسياسى قازبا جۇمىسى كەزىندە تاپقان ب. ز. II-IV عاسىرلارعا ءتان اشەكەيلى ايەل ادامنىڭ قاڭقاسى نەگىزىندە جاسالعان.

]باس كيىمىنەن باستاپ اياق كيىمىنە دەيىن، اشەكەي بۇيىمدارى دا - قازبا بارىسىندا تابىلعان جادىگەرلەر. قاسىندا قولا نەمەسە كۇمىس اينا، شاعىن سومكەسى بولعان. سومكەنىڭ ىشىندە قىسقىش (پينسەت)، ءتىس شۇقىعىش، تاراق سياقتى گيگيەنالىق بۇيىمدار بار. بور كوپتەپ تابىلدى. ونى بويانۋ ءۇشىن پايدالانعان سياقتى. كيىم قاپسىرمالارى، بەلبەۋى جانە پىشاعى جەتىاسار كەزىندەگى كيىنۋ مەن ساندەنۋدىڭ جوعارى دەڭگەيدە بولعانىن كورسەتەدى»، - دەدى تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، «جەتىاسار اقسۇيەك ايەلى» رەكونسترۋكسياسىنىڭ اۆتورى ءازىلحان تاجەكەيەۆ.

رەكونسترۋكسيا كەزىندە نەگىزگە الىنعان ايەل قاڭقاسى 27-30 جاس شاماسىنداعى ادامعا تيەسىلى. زەرتتەۋ بارىسىندا جەتىاسار مادەنيەتى تۇسىندا ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 37-40 شاماسىندا بولعانى انىقتالعان.

«بۇل سول كەز ءۇشىن تابيعي جاس بولىپ ەسەپتەلۋى مۇمكىن. گەنەتيكالىق زەرتتەۋ بارىسىندا ولاردىڭ قانداي اۋرۋ تۇرلەرىمەن اۋىرعانى، ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزىندە قالاي تاماقتانعانى، قاي جاقتان كوشىپ كەلگەنى، كىمدەرمەن تۋىس ەكەنى قامتىلدى. بايقاعانىمىز، II-IV عاسىردا عۇندار كوشىپ كەلىپ، سولارمەن بايلانىسقا تۇسكەن. جەتىاسارلىقتاردىڭ تۋىستارى باتىس موڭعوليا، قازىرگى ءسىبىر حالقى بولۋى ىقتيمال»، - دەدى ءازىلحان تاجەكەيەۆ.

ارحەولوگ جەتىاسار مادەنيەتىنىڭ ءالى زەرتتەلمەگەن قۇپياسى بارىن ايتتى.

«ايەلدەردىڭ باسىن قولدان ادەيى وزگەرتكەن. كىشكەنتاي كەزىنەن باسىن ماتامەن وراۋ ارقىلى جوعارى قاراي وسىرگەن. قازبا جۇمىسى كەزىندە تابىلعان ايەل سۇيەكتەرىنىڭ 90 پايىزىنان وسىنداي وزگەرىستى اڭعارۋعا بولادى. بۇل ادامنىڭ قوعامداعى مارتەبەسىن نەمەسە شىققان تەگىن كورسەتۋى عاجاپ ەمەس»، - دەدى ول.