اتىراۋلىق عالىمنىڭ شۇبات پەن قىزىلشادان جاساعان ەرەكشە سۋسىنى شىعارىلا باستادى
اتىراۋ. قازاقپارات - حالەل دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، بيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى سوفيا ساعىندىقوۆانىڭ تۇيە سۇتىنەن جاسالاتىن «سوفمايا» اتتى جاڭا سۋسىنى شىعارىلا باستادى.
جاڭا ءونىم عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ «عىلىم قورى» ارقىلى عىلىمي زەرتتەۋ ناتيجەسىن كوممەرتسيالاندىرۋ جوباسى اياسىندا گرانتتىق قارجىلاندىرۋعا يە بولعان.
پروفەسسور سوفيا ساعىندىقوۆا - وتاندىق عىلىمدى دامىتۋعا ايرىقشا ەڭبەك ءسىڭىرىپ جۇرگەن، كوپتەگەن عىلىمي پاتەنت العان عالىم. ول - ەلىمىزگە بەلگىلى بيولوگ عالىمداردىڭ ءبىرى، اكادەميك مايا شىعايەۆانىڭ شاكىرتى.
«بۇل عىلىمي جاڭالىق 20 جىلعا جۋىق زەرتحانالىق ىزدەنىستەردە پىسىقتالدى. حالىقارالىق جانە قازاقستاندىق كونكۋرستاردا تالاي رەت جەڭىسكە جەتكەن گرانتتىق زەرتتەۋ جوباسى ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. مىنەكي، العاش رەت ماڭعىستاۋ وبلىسىندا ورنالاسقان «AGARGAN» ج ش س مەن «عىلىم قورىنىڭ» بىرلەسە قارجىلاندىرۋىنىڭ ناتيجەسىندە وندرىسكە شىعارۋ جوسپارلانىپ وتىر. وتكەن جىلدىڭ سوڭىنا قاراي مينيسترلىكتىڭ عىلىم قورى، ۋنيۆەرسيتەت جانە جەكە سەرىكتەستىك اراسىندا كەلىسىمشارت جاسالدى. جالپى جوبا قۇنى 403 ميلليون تەڭگەدەن استام قارجىنى قۇرايدى»، - دەيدى مينيستر ساياسات نۇربەك.
تۇيە سۇتىنە قىزىلشا شىرىنىن قوسىپ دايىنداعان «سوفمايا» سۋسىنى بيزنەس-سەرىكتەستىكتىڭ ديستريبيۋتورلىق جەلىسى ارقىلى تۇتىنۋشىلارعا قولجەتىمدى بولادى. سەبەبى، اتالعان ءونىم ادام اعزاسىنا وتە پايدالى، دارۋمەندەرى مول، سۋسامىر (قانت ديابەتى) دەرتىمەن اۋىراتىن ناۋقاستارعا تاپتىرماس ءونىم. انا مەن بالانىڭ ومىرىنە قاجەتتى تاعامدىق قورەكتەردى بەرەتىن ورگانيكالىق سۋسىن رەتىندە ۇسىنىلادى. ەلىمىزدىڭ باتىس ايماعىنداعى تۇيە شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن قوجالىقتاردىڭ ءسۇت ونىمدەرىن جاڭا تەحنولوگيامەن وڭدەپ، ساقتالۋ مەرزىمىن ۇزارتۋ كوزدەلگەن. بۇل ىشكى-سىرتقى نارىقتا باسەكەگە قابىلەتتى شىرىن بولماق.
«قازاقتىڭ زاڭعار جازۋشىسى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «عىلىم مەن مادەنيەت بارلىق دۇنيەنىڭ التىن القاسى بولىپ وتىر» دەگەنى بار. اتىراۋلىق عالىمنىڭ ۇزاق جىلدار بويى زەرتتەپ كەلە جاتقان ىرگەلى جۇمىسىنا عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترىلىگى اتىنان تولاعاي تابىستار تىلەيمىن. يگىلىكتى جۇمىستار حالقىمىزدىڭ پايداسىنا جاراپ، وتاندىق عىلىمنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسا بەرسىن»، - دەيدى مينيستر.
ەسكە سالا كەتەيىك، بۇدان بۇرىن شۇبات پەن قىزىلشادان جاسالعان «سوفمايا» دەگەن سۋسىن تۋرالى جازعان بولاتىنبىز.
«زەرتتەۋ جۇرگىزۋ كەزىندە شۇبات اشىتۋعا قولدانىلاتىن ارنايى بەلگىسى بار ءسۇت قىشقىلى باكتەرياسى مەن اشىتقى ساڭىراۋقۇلاعىنىڭ شتامدارىن قوسىپ دايىندادىق. شتام - مورفولوگيالىق جانە بيولوگيالىق قاسيەتتەرى نەگىزىندە بىردەي ءبىر تۇرگە جاتاتىن ميكروورگانيزمدەر كۋلتۋراسى. ۇلتتىق سۋسىن - شۇباتتى ءدال وسى تاسىلمەن اشىتۋدىڭ ماڭىزدىلىعى سول، ادام اعزاسىنا كەلىپ تۇسەتىن تاعامداردى قورىتۋعا، سونىمەن بىرگە، ادامنىڭ يممۋنيتەتىن كوتەرۋگە سەپتىگى وراسان مول. قىزىلشا شىرىنىندا تەمىر، فلوري قىشقىلىنىڭ بولۋى، قىزىل قان تۇيىنشىكتەرى - ەريتروتسيتتەردىڭ پايدا بولۋى جەدەلدەيدى، بۇلشىق ەتتەرگە وتتەگىنىڭ تاسىمالدانۋىن جاقسارتادى. جالپى، قىزىلشانىڭ ادام اعزاسىنا پايداسى كوپ. ماسەلەن، قىزىلشا شىرىنىن ۇدايى قولدانۋ ناتيجەسىندە، اتەروسكلەروزدىڭ باستاپقى ساتىسىندا ەستە ساقتاۋ قابىلەتى جاقسارادى. قىزىلشا شىرىنىندا ماگنيدىڭ كوپ مولشەردە بولۋىنان جۇيكە اۋرۋىنا، اسىرەسە، ۇيقى بۇزىلعاندا، توسىننان جۇيكە جۇيەسىنە اۋىرتپالىق تۇسكەندە پايداسى كوبىرەك تيەدى. قان تامىرلارىن كەڭەيتىپ، گيپەرتونياعا ءتيىمدى اسەرىن بەرەتىن تابيعي دارۋمەن رەتىندە ەسەپتەلەدى»، - دەيدى ميكروبيولوگ سوفيا ساعىندىقوۆا.
سوفيا ساعىندىقوۆانىڭ ايتۋىنشا، وسى شىرىننىڭ قاتەرلى ىسىك اۋرۋلارىنا قارسى تۇرۋ قابىلەتى جونىندە زەرتتەۋلەر بار. بۇل وسى اۋرۋدى ەمدەيدى دەۋ ەمەس، قىزىلشا شىرىنىن تاماق راتسيونىنا ءجيى قوسۋ ارقىلى اۋرۋدان ساقتاندىرۋمەن قاتار، اعزاداعى حولەستەرين مەن ۋلى زاتتاردى ازايتۋعا ابدەن بولادى. ءبىراق، قىزىلشا شىرىنىن تابيعي كۇيىندە ءىشۋ مۇمكىن ەمەس.
«ويتكەنى، بۇل شىرىن ءدامسىز. سول سەبەپتەن، ونى شۇباتقا قوسۋدىڭ تيىمدىلىگىنە عىلىمي تۇرعىدان زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، عىلىمي ءتۇيىن جاسادىم. شۇبات پەن قىزىلشا شىرىنى ءبىر-ءبىرىنىڭ قۇنارلىلىعىن تولىقتىرىپ، ادام اعزاسىنا سىڭىمدىلىگى ارتادى. ماقسات - ەكولوگيالىق تازا شۇبات سۋسىنىن شىعارۋ. شۇباتتى ۇزاق مەرزىمگە ساقتاۋدىڭ جولدارى جايىندا دا زەرتتەۋلەرىمىز بار. جاڭا عىلىمي جوبادا تۇيە سۇتىنە قۇمارشىق ءدانىن قوسۋ ارقىلى قۇنارلى، شيپالى سۋسىن ۇسىنعىمىز كەلەدى. وسى ماقساتتا نارىن قۇمىنا بارىپ، قۇمارشىقتىڭ ءدانىن جيناپ، زەرتحانادا ءوسىرىپ كوردىك. قۇمارشىق - كيەلى وسىمدىك عوي. ونىڭ تامىرى تەرەڭگە كەتەتىندىكتەن، زەرتحانادا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيگە دەيىن ءوسىپ، توقتاپ قالادى ەكەن»، - دەيدى سوفيا ساعىندىقوۆا.
اۆتور
جولداسبەك شوپەعۇل