اتقا مىنگەن قازاقتىڭ رۋحى مىقتى، باعى ۇستەم بولماق - دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ چەمپيونى
ورال. KAZINFORM - بيىل استانادا وتكەن دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىندا باتىسقازاقستاندىق بەكنۇر سەرىكوۆتىڭ تەڭگە ىلۋدەن چەمپيون اتانعانى بەلگىلى. Kazinform ءتىلشىسى وسىناۋ الەمدىك جارىس جەڭىمپازىمەن تىلدەسىپ، سۇحباتتاسقان ەدى.
- بەكنۇر سەيتەك ۇلى، تەڭگە ءىلۋ سپورتىنا قالاي كەلدىڭ، الدىمەن وسىعان توقتالساڭ؟
- اۋىلدىڭ قارادومالاق بالالارىنىڭ ءبىرى بولدىم. ءوزىم كازتالوۆ اۋدانى سارىقۇدىق اۋىلىندا تۋىپ-ءوستىم. 2001 -جىلى ءومىر ەسىگىن اشتىم. كىشكەنتايىمنان اتقا جاقىن بولدىم. تەڭگە ىلۋمەن 2015 -جىلدان اينالىسا باستادىم. 2018 -جىلدان جارىسقا شىقتىم. بىردەن وبلىس قانا ەمەس، قازاقستان چەمپيوناتىندا ۇزدىك اتاندىم.
- تەڭگە ىلۋدەن باسقا قانداي سپورت تۇرىمەن اينالىساسىڭ؟
- مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە، 5-9-سىنىپتا بەس جىلداي دزيۋدو كۇرەسىنە دەن قويدىم. كوكپار ويىنىنا دا قاتىسىپ ءجۇرمىن. ساداق تارتىپ، اساۋ ۇيرەتەمىن. اساۋ ۇيرەتۋدىڭ ءوزى ءبىر ونەر دەپ ەسەپتەيمىن. ات جالىنا جارماسىپ، تاقىمىڭ مىقتى بولسا، كەز كەلگەن جىلقىنى ءوز ىرقىڭا باعىندىراسىڭ. قازاق حالقى ونى قاسيەتتى تۇلىك دەپ ەسەپتەگەن. جىلقىنى العاش قولعا ۇيرەتكەن بابالارىمىز ەكەن. ەندەشە، سونىڭ بايىبىنا بارىپ، جانۋاردى ۇستاي بىلسەڭ، ول دا سەنى تۇسىنەدى.
- دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى كەزىندە قالاي چەمپيون اتاندىڭ؟ باسەكەلەستىك مىقتى بولدى ما ؟
- كوشپەندىلەر ويىندارىنان تەڭگە ىلۋدەن 13 مەملەكەتتەن 33 سپورتشى قاتىسىپ، باق سىنادى. ءوزىمنىڭ دايىندىعىم مەن شەبەرلىگىمدى كورسەتىپ، قازاق ەلىنىڭ تۋىن كوككە جەلبىرەتىپ، جەڭىمپاز اتاندىم. ەل نامىسىن ابىرويمەن قورعاۋدىڭ ءوزى ۇلكەن باقىت. مۇنىڭ ءبارى، ارينە، تىڭعىلىقتى ازىرلىكپەن، قاجىرلى ەڭبەكپەن كەلەدى. باسەكەلەستىك اسا مىقتى بولدى دەپ ايتا المايمىن. كوكپار سياقتى، تەڭگە ىلۋدە دە ءبىزدىڭ نەگىزگى قارسىلاستارىمىز قىرعىزدار عوي.
- ءوز باپكەرلەرىڭ جونىندە ايتا كەتسەڭ؟
- «شاكىرتسىز ۇستاز تۇل» دەگەن، ءبىز دە الدىمىزداعى اعالارىمىزعا قاراپ وستىك، سولاردان ءتالىم- تاربيە الدىق. باپكەرلەرىم اقىلبەك مەڭدىعالييەۆ، اقتىلەك سارسەنوۆ - ەكەۋى دە مىقتى جاندار. سىرىم اۋدانىنىڭ بۇلدىرتى اۋىلىندا تۋىپ- ءوسىپ، ءقازىر ءوڭىردىڭ ۇلتتىق سپورتىن ورگە تارتىپ كەلەدى. اقتىلەك اعا - ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اعا جاتتىقتىرۋشىسى. اقىلبەك اعا - ۇلتتىق دارەجەدەگى تورەشى. ەكەۋىنەن دە ۇيرەنگەنىم كوپ. مەنەن بۇرىن وبلىستان تەڭگە ىلۋدەن ارمات سارسەكەنوۆ جارقىراپ شىعىپ، كەزىندە ەل چەمپيونى اتانعان. وسىنداي جانداردان ۇلگى الىپ، العا باسىپ كەلە جاتقان جايىمىز بار.
- قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن كەڭىنەن دامىتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك دەپ ويلايسىڭ؟
- ۇلتتىق ويىندارىمىزدى دامىتۋ ءۇشىن كوپ ەڭبەكتەنۋ كەرەك. ۇدايى جۇمىس جاساۋ قاجەت. كوكپار، تەڭگە ءىلۋ، قازاق كۇرەسى بولسىن، مىقتى بالالاردى تارتىپ، دايىنداسا، ولاردىڭ اراسىنان دا جەڭىمپازدار شىعادى. سوسىن ۇلتتىق ويىندارىمىزدى تەك ەل ىشىندە وتكىزىپ قانا قويماي، شەت مەملەكەتتەردە دە كورسەتىپ، ناسيحاتتاسا، كەڭىنەن تارالا تۇسەر ەدى.
- وسى جەردە ءسوزىڭ اۋزىڭدا، قازاق كۇرەسىن وليمپيادا باعدارلاماسىنا ەنگىزۋگە بولادى ما؟
- مەنىڭ ويىمشا، ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى ىشىنەن قازاق كۇرەسىن وليمپيادا باعدارلاماسىنا ەنگىزۋگە بولادى دەپ ويلايمىن. كەيىنگى جىلدارى «قازاقستان بارىسى»، «الەم بارىسى» سياقتى ايتۋلى دودالار ءوتىپ ءجۇر عوي. مىنە، سونىڭ اياسىن كەڭەيتىپ، كوپتەگەن ەل قازاق كۇرەسىنەن بالۋاندارىن شىعارىپ، باسقالاي دا جۇمىستار ءتيىستى دەڭگەيىندە جاسالسا، وليمپيادا باعدارلاماسىنا ەنگىزۋگە مۇمكىندىك تۋار ەدى. كوكپار تۋرالى ايتساق، بۇل ەندى قازاق پەن قىرعىزدا عانا مىقتى دامىعان سپورت ءتۇرى عوي.
- الداعى ارمان-ماقساتتارىڭ قانداي؟
- ءوزىمنىڭ ويىمشا، ەڭ مىقتى ادام جارىستى ۇتقان، قولى بارىنە جەتكەن جان ەمەس قوي. ءوزى ءبىر نارسەنى ۇيرەنىپ، سونى باسقالارعا ۇيرەتە بىلگەن ادامدى مىقتى دەر ەدىم. سوندىقتان ايتۋلى دودالاردا توپ جارىپ شىعا الاتىنداي بىزدەن كەيىنگى لەكتى دايىنداۋىمىز كەرەك. الداعى ماقساتىمىز دا سول. باۋىرلارىمىزدى، ىنىلەرىمىزدى قاتارىمىزعا تارتىپ، اتقا دەگەن ماحابباتىن وياتۋ. اتقا مىنگەن بالا قورىقپايدى. جۇرەكتى بولادى، قىزۋقاندى بولادى. قىزۋقاندى دەگەنىمىز، ونداي جىگىت ءوزىنىڭ ەلىن، جەرىن، وتباسىن قورعاي الادى. ۋايىم-قايعى ءۇش جەردە: قاتىننىڭ قوينىندا، ساپاردىڭ جولىندا، اتتىڭ جالىندا قالادى دەگەن ءسوز بار. اتتىڭ جالىندا قيامەتكە دەيىن جاقسىلىق بايلانعان. اتتىڭ جەم- ءشوبىن بەرىپ، باعىپ- كۇتسەڭ، ءۇستىن تاراساڭ، ساۋاپ. بالالارعا وسىنى ۇعىندىرىپ، سوڭىمىزدان ەرتە ءبىلۋ - باستى ماقساتىم.
- اتقا مىنگەن قازاقتىڭ رۋحى مىقتى، باعى ۇستەم دەيسىڭ عوي؟
- وعان ءسوز بار ما! اتقا مىنگەن ادام اۋىرمايدى، دەنساۋلىعى مىقتى بولادى. بابالارىمىز ات ۇستىندە ءجۇرىپ شىنىعا بىلگەن. اتقا مىنگەننىڭ ءوزى تەراپيا، ەم دەر ەدىم. اتقا مىنگەن ادام 60-70 جاسقا كەلسە دە، جاس بالاداي شيرىعىپ تۇرادى. جالپى، جىلقىنىڭ پايداسى شاش ەتەكتەن. ساۋمال ىشسەڭ، ساۋىعاسىڭ، 110 ءتۇرلى اۋرۋعا ەم دەيدى. قاندى قىزدىراتىن قىمىزىن ايتساڭشى! ءبىر سوزبەن ايتقاندا، اتقا مىنسەڭ، اۋىرمايسىڭ، اتپەن اۋىرساڭ، جازىلمايسىڭ. ءبىز سول اتپەن «اۋىرىپ، جازىلا الماي» ءجۇرمىز. بۇعان ەش وكىنگەن ەمەسپىز. قايتا ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنىڭ كۇش الىپ، جاندانىپ جاتقانىنا قۋانامىز. سوعان شۇكىرشىلىك ەتەمىز. قازاق ەلى امان بولسا، اتپەن دە ءبىراز جەرگە جەتەمىز، تالاي اسۋدى الامىز دەپ سەنەمىن.
- اڭگىمەڭە راحمەت. الدا الار اسۋلار كوپ بولسىن!
اۆتور
ايدار وسپاناليەۆ