بۋدديستەر حرامى ەلەمەنتتەرى كوپ قولدانىلعان جانە بىردە-ءبىر شەگە قاعىلماعان جاركەنتتەگى ەرەكشە مەشىت - فوتو

استانا. قازاقپارات - ۇلى جىبەك جولىنىڭ سىلەمىندە ورنالاسقان جاركەنت قالاسى بۇگىندە جەتىسۋ وبلىسى پانفيلوۆ اۋدانىنىڭ ورتالىعى.

كونە قالا تاريحي ەسكەرتكىشتەرگە باي. ونىڭ ىشىندە ەرەكشە مەشىت - جاركەنت مەشىتى دە بار.

تىلشىلەر جاركەنت قالاسىنا جول تارتىپ، تاريحى تەرەڭدە جاتقان كونە مەشىت جايلى باياندايدى.

جاركەنت مەشىتىن العاش كورگەن ادامنىڭ ويىنا ەڭ الدىمەن «بۇل راسىمەن دە مەشىت پە؟» دەگەن سۇراق كەلۋى مۇمكىن. سەبەبى مەشىت ديزاينىن ويلاستىرۋدا بۋدديستەر حرامى ەلەمەنتتەرى كوپ قولدانىلعان.

بۇل جەرگە الماتىدان شىقساڭىز 2,5 ساعاتتىڭ ىشىندە جەتىپ الاسىز. مەشىت قالانىڭ قاق ورتاسىندا ورنالاسقان.

تاريحىنا توقتالار بولساق: جاركەنت مەشىتى 1887-1892 -جىلدارى جەرگىلىكتى حالىقتىڭ قارجىسىنا سالىنعان. مەشىت ءبىرىنشى دارەجەلى ساۋداگەر ۋالي احۋن يۋلداشيەۆتىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن تۇرعىزىلعان.

مەشىت كونە قىتاي ۇلگىسىمەن سالىنعان. 122 بورەنە باعاناعا بەكىتىلىپ تۇر. مەشىتتىڭ ءار بولىگى اعاشپەن ويۋلانىپ، ءتۇرلى تۇسكە بويالىپ، ورنەكتەرمەن بەزەندىرىلگەن. ءبىر قىزىعى مەشىتتى سالۋدا بىردە- ءبىر شەگە قولدانىلماعان.

مەشىت پەن ونىڭ مۇنارالارىن اشەكەيلەۋگە ءتۇرلى ەلەمەنتتەر پايدالانىلعان. ونىڭ ىشىندە، ويۋ-ورنەكتەر، اڭدار، جانۋارلار مەن ءتۇرلى-ءتۇستى گۇلدەر دە بار.

ال مەشىتتىڭ قۇرىلىسى مەن اشەكەيلەندىرۋىن ساۋلەتشى حون پيك باسقارعان. قىتايلىق ساۋلەتشىگە حاسەن يمانوۆ، تايىر ىسمايىلوۆ، ناسرەتدين قاري، ۇشىرباقى، زاينۋتدينوۆ سەكىلدى جەرگىلىكتى ۇستالار كومەكتەسكەن. مەشىتتىڭ ۇزىندىعى 54,5 مەتر بولسا، ەنى 29 مەتر. ال بيىكتىگى 22 مەتردەي.

قۇرىلىسقا قاجەت اعاشتاردى جەتكىزىپ، قاجەت ۇلگىدەگى باعانالار مەن بورەنەلەردى دايىنداۋعا ءۇش جىل كەتسە، عيماراتتىڭ ءوزى ءبىر جازعى ماۋسىمنىڭ ىشىندە تۇرعىزىلعان. مەشىت جايلى تاعى ءبىر قىزىق دەرەك - ول الدىن- الا سىزبا جۇمىستارىنسىز سالىنعان. تەك شاتىردى جابۋدا، ولاردى بوياۋدا بەلگىلى ءبىر ەرەجەلەر ساقتالعان.

مەشىتتى سالۋدا ۇيىمداستىرۋشىلار مەن ساۋلەتشىلەردەن بولەك، ءتۇرلى ۇلتتىڭ جۇزگە جۋىق شەبەرى مەن جۇمىسشىسى قاتىسقان. سول ءۇشىن بىرنەشە ءتىل بىلەتىن اۋدارماشىلار دا قىزمەت ەتتى. ۇلكەن اعاش باعانالار وگىزدەردىڭ كومەگىمەن كوتەرىلگەن.

جاماعات وسى زالدا ناماز وقىعان.

مەشىت ەكى قاباتتان تۇرادى. ءبىرىنشى قاباتتا ەر ادامدار، ەكىنشى قاباتىندا ايەل ادامدار ناماز وقىعان. مەشىتتىڭ ىشىنە 1600 ادام سيادى. 10 ەسىگى بار، 24 تەرەزەدەن جارىق تۇسەدى. الايدا ۇلكەن مەشىتتىڭ ىشىندە كوبىنە ايت نامازى، جۇما نامازى وقىلسا، كۇندەلىكتى بەس ۋاقىت ناماز كىشى مەشىتتە وتەلگەن.

مەشىتكە قاتىستى تاعى ءبىر قىزىق دەرەك - كەڭەس ۇكىمەتى كەزەڭىندە مەشىتتىڭ ىشىندە كينوتەاتر بولعان. بۇگىندە مەشىت مەملەكەت قاراماعىنا وتكەن. مەشىتتە يمام جوق. جاماعات نامازدى جاركەنتتەگى باسقا بىرنەشە مەشىتتە وقيدى.

ەرەكشە مەشىتكە كەلۋشىلەر كوپ ەمەس، ءبىراق از دا ەمەس. قىزمەتكەرلەردىڭ سوزىنشە، كۇنىنە 30-40 ادام كەلەدى. وزگە قالالاردان، ءتىپتى شەتەلدەن كەلىپ جاتاتىندار بار. كوبىنە جاز مەزگىلىندە كەلۋشىلەر كوپ.

دەمالىس سايىن ارنايى ەكسكۋرسيامەن كەلگەندەر دە مەشىتتى كورىپ قايتادى. جوندەۋ جۇمىستارى مەملەكەت تاراپىنان بولىنەتىن قارجى ەسەبىنەن جۇرگىزىلەدى. بۇعان دەيىن قاجەت جوندەۋ جۇمىسى 2020 -جىلى جۇرگىزىلگەن. ول كەزدە عيماراتقا جىلۋ قوسىلعان. ال بىلتىر ءىشىن بوياۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلگەن.

مەشىت تاريحي ورىن سانالاتىندىقتان جوندەۋ جۇمىستارى كەزىندە ەشنارسە وزگەرتىلمەيدى.

مەشىت قىزمەتكەرلەرىنىڭ سوزىنشە، بۇل جەرگە تاريحي ەسكەرتكىشتىڭ ەرەكشەلىگىن باعالاعان ادامدار كەلەدى.

جوعارىدا اتاپ وتكەنىمىزدەي مەشىتكە شەتەلدىكتەر دە كەلەدى. ونىڭ ىشىندە نيدەرلاند، پولشا، گەرمانيا، قىتايدان كەلگەندەر بار.

مەشىت ماكەتىنەن دە، درونمەن ءتۇسىرىلىم جاساعان كەزدە دە بايقاعانىمىز - مەشىت عيماراتى قيسىق ورنالاسقان.

مەشىت نەلىكتەن قيسىق ورنالاسقان؟ ول جايلى ەشقانداي دەرەكتەر ايتىلمادى.

اقپارات دەرەككوزى: Massaget.kz