وقۋ مەرزىمى، بالاباقشاعا تىركەۋدىڭ جاڭا فورماتى جانە تەگىن تاماق: مينيسترلىك وقۋ جىلىنا دايىن با
بيىل ورتا ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟ مەكتەپتەردىڭ ماتەريالدىق بازاسى جانە قاۋىپسىزدىك جۇيەسى تالاپقا ساي ما؟ وسى جانە وزگە دە ورتا ءبىلىم بەرۋ ماسەلەلەرى ۇكىمەت وتىرىسىندا قارالدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى بايانداعانداي، بۇگىندە بالالاردىڭ 89,1 پايىز بالاباقشامەن قامتىلعان. 1 قىركۇيەكتەن باستاپ بالاباقشاعا باراتىن از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان 97 مىڭنان استام بالا تەگىن تاماقپەن قامتاماسىز ەتىلەدى.
ەسكە سالساق، مەملەكەت باسشىسى بالاباقشا تاربيەشىلەرىنىڭ ەڭبەكاقىسىن ارتتىرۋدى تاپسىرعان بولاتىن. بيىل 1- قىركۇيەكتەن باستاپ ولاردىڭ ەڭبەكاقىسى 30 پايىزعا كوتەرىلەتىنى بەلگىلى بولدى.
«بۇدان باسقا، مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردا ورىنداردىڭ ءبولىنۋىن اشىق جۇرگىزۋ ءۇشىن جىل سوڭىنا دەيىن بالالاردى كەزەككە قويۋدى ەسەپكە الۋدىڭ ءبىرىڭعاي بازاسى ازىرلەنۋدە. ونى تولىقتاي ىسكە قوسۋ جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن جوسپارلانىپ وتىر»، - دەدى عاني بەيسەمبايەۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا.
مينيستر ايتقانداي، بيىل 364 مىڭ بالا العاش مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتايدى. سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك وسال ساناتتاعى وتباسىلاردى قولداۋ ماسەلەسى قوزعالدى. بيىل اتالعان ساناتقا جاتاتىن 460 مىڭ بالاعا 65,3 ميلليارد تەڭگە قاراستىرىلعان.
ۆەدومستۆو باسشىسى بالالاردى ىستىق تاماقپەن قامتۋ سالاسىنداعى جاعىمدى جاڭالىعىمەن ءبولىستى. ەندىگى اسحاناسى جوق مەكتەپتەردە مودۋلدى تاماقتاندىرۋ ەنگىزىلەدى.
«پرەزيدەنتتىڭ 1-4- سىنىپ وقۋشىلارىن تەگىن تاماقپەن قامتاماسىز ەتۋگە قاتىستى تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماسەلەسى ۇكىمەت دەڭگەيىندە بىرنەشە رەت قارالدى. بۇگىنگى كۇنى وسى تاپسىرمانى ورىنداۋ ءۇشىن بارلىق ءوڭىردىڭ اكىمدىكتەرى تاراپىنان قاجەتتى قارجى ءبولىندى. 1- قىركۇيەكتەن باستاپ 1 ميلليون 400 مىڭ باستاۋىش سىنىپ وقۋشىسى تەگىن تاماقتانادى. ءسىزدىڭ تاپسىرماڭىزعا سايكەس اسحاناسى جوق مەكتەپتەردە (669 مەكتەپ) دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ تاماقتاندىرۋدى 3 ءتاسىلى ۇيىمداستىرىلادى. اتاپ ايتقاندا، كەيتەرينگ قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋ، مودۋلدى اسحانالاردى قۇرۋ، بۋفەتتىك تاماقتانۋ»، - دەدى عاني بەيسەمبايەۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا.
ب ا ق وكىلدەرى وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترىنىڭ الدىندا كوپتى تولعاندىرعان وقۋ جىلىنىڭ مەرزىمىنە قاتىستى ساۋال جولدادى. ۆەدومستۆو باسشىسى ءوز كەزەگىندە وقۋ جىلىنىڭ مەرزىمى جونىندە شەشىم وسى اپتادا قابىلداناتىنىن ايتتى.
«وقۋ جىلىنىڭ مەرزىمىنە قاتىستى مينيستر رەتىندە شەشىم قابىلداۋىم كەرەك. ءبىراق شەشىم الدىمەن بالالاردىڭ مۇددەسىنە ساي بولۋى كەرەك. مەن ورتاق كەلىسىمگە كەلۋ بويىنشا تاپسىرما بەردىم. وقۋ مەرزىمىنە قاتىستى پىكىر ەكىگە جارىلدى، بۇل جەردە ماسەلە كىمدەردىڭ جەڭەتىنىندە ەمەس. بۇل جەردە الدىمەن بالالارعا ءبىلىم بەرۋدە جاعداي جاساۋىمىز كەرەك. مەنىڭ ويىمشا، جۋىردا اتالعان جايتقا قاتىستى ناقتى شەشىم قابىلدايمىز. وسى اپتادا دەپ ويلايمىن»، - دەدى عاني بەيسەمبايەۆ ۇكىمەت وتىرىسىنان كەيىن ب ا ق وكىلدەرىنىڭ ساۋالىنا جاۋاپ بەرە وتىرىپ.
وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى ۇسىنعان مالىمەتتەرگە سايكەس، جاڭا وقۋ جىلىندا ىسكە قوسىلاتىن 154 مەكتەپ سالىنىپ جاتىر. جوسپار بويىنشا جاڭا مەكتەپتەر ۋاقتىلى پايدالانۋعا بەرىلۋى ءتيىس. ودان بولەك، تاعى 102 مەكتەپ پايدا بولماق. بۇل ءوز كەزەگىندە 12 اپاتتىق جانە 29 ءۇش اۋىسىمدى مەكتەپ ماسەلەسىن شەشەدى.
ۇكىمەت وتىرىسىندا بەلگىلى بولعانداي، بيىل مەكتەپتەر 84 پايىز ليتسەنزيالانعان كۇزەتپەن قامتىلادى.
«ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى بويىنشا كەلەسى جۇمىستار جۇرگىزىلدى. الدىمەن مەكتەپتەردى ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ جەدەل باسقارۋ ورتالىقتارىنا قوسۋ. ۇلتتىق ءبىلىم بەرۋ دەرەكتەر بازاسىنا سايكەس بۇل كورسەتكىش 12- تامىزدا 83 پايىز بولدى. ەگەر جىل باسىندا 1673 مەكتەپ قوسىلعان بولسا، ءقازىر بۇل كورسەتكىش 3103 مەكتەپكە ارتىپ وتىر. الايدا الماتى، اتىراۋ جانە قاراعاندى وبلىستارىنىڭ اكىمدىكتەرى بۇل جۇمىستى باياۋ جۇرگىزىپ جاتىر. سوندىقتان اتالعان وڭىرلەر ءوزىڭىزدىڭ تاپسىرماڭىزعا سايكەس جەدەل باسقارۋ ورتالىقتارىنا قوسىلۋ بويىنشا جۇمىستى 25- تامىزعا دەيىن اياقتاۋى قاجەت»، - دەدى عاني بەيسەمبايەۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا.
ودان بولەك، ۇكىمەت وتىرىسىندا بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ باعىتىنداعى جۇمىستار بويىنشا ىشكى ىستەر مينيسترلىگى ەسەپ بەردى. بۇگىندە ەل مەكتەپتەرىندە قاۋىپسىزدىك قۇرال-جابدىعىمەن قامتۋ جاعدايىنا تەكسەرىس ءجۇرىپ جاتىر. تەكسەرىس بارىسىندا مەكتەپ قاۋىپسىزدىگىنە بەيجاي قاراعان 24 باسشىعا ايىپپۇل سالىنعان.
«ىشكى ىستەر ورگاندارى 5620 مەكەمەنىڭ قاۋىپسىزدىك جۇيەلەرىمەن جابدىقتالۋىن تەكسەردى. ناتيجەسىندە 2900 وبەكتىدە زاڭبۇزۋشىلىق انىقتالدى. اتاپ ايتقاندا، بەينەباقىلاۋ جۇيەلەرىنىڭ ستاندارتتارعا سايكەس كەلمەۋى، دابىل تۇيمەلەرىنىڭ جوقتىعى، تۋرنيكەتتەر مەن ليتسەنزيالانعان كۇزەتتىڭ بولماۋى. بارلىعى 24 باسشى جاۋاپقا تارتىلىپ، ولارعا 5,4 ميلليون تەڭگە ايىپپۇل سالىندى. قالعاندارىنا كەمشىلىكتەردى جويۋ تۋرالى ۇيعارىم بەرىلدى»، - دەدى ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى مارات قوجايەۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا.
اتالعان ۆەدومستۆودان كەلگەن تاعى ءبىر جاڭالىق ەندىگى ۋاقىتتا پوليتسەيلەر مەكتەپتەگى بەينەباقىلاۋ كامەرالارىن تىكەلەي قاداعالاي الادى.
«سونىمەن قاتار بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا كەمشىلىكتەردى جويۋ ماسەلەسى دە تۇر. مەكتەپتەردى ءتيىستى قاۋىپسىزدىك جۇيەلەرمەن جابدىقتاۋدى جانە بەينەباقىلاۋ كامەرالارىن پوليتسيا ورگاندارىنا تىكەلەي قوسۋدى تەز ارادا اياقتاۋ قاجەت»، - دەيدى مارات قوجايەۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا بايانداما جاساي تۇرىپ.
مەكتەپ قاۋىپسىزدىگى بويىنشا كۇزەت مەكەمەلەرىمەن شارتتار جاساسۋدى جەدەلدەتۋ ءۇشىن، وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنە تالاپتارعا سايكەس كەلەتىن ليتسەنزياسى بار ۇيىمداردىڭ ءتىزىمى بەرىلگەن.
جاڭا وقۋ جىلىنا دايىندىق بارىسىن ۇكىمەت باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆ قورىتىندىلادى. الدىمەن پرەمەر-مينيستر بارلىق مەكتەپتىڭ قاۋىپسىزدىك تالاپتارىنا ساي كەلمەيتىنىن ايتتى.
«ءبىلىم بەرۋ وبەكتىلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دە نەمقۇرايلى قاراۋعا جول بەرمەۋ كەرەك. ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا تۇبەگەيلى شارالار قابىلداۋ كەرەكتىگىنە قاتىستى بىرنەشە رەت تاپسىرما بەرىلدى. بۇل ماسەلەنى جاقىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى رەسپۋبليكالىق شتاب وتىرىسىندا دا قارادىق. ءبىلىم بەرۋ وبەكتىلەرىنىڭ بارلىعى بىردەي قاۋىپسىزدىك تالاپتارىنا ساي كەلمەيدى»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، مەكتەپتەردىڭ 30 پايىزدان استامى ءالى كۇنگە دەيىن پوليتسيانىڭ جەدەل باسقارۋ ورتالىعىنا قوسىلماعان.
سونىمەن قاتار، ءاليحان سمايىلوۆ وقۋ جىلى قارساڭىندا شالعاي اۋىلداردا كوشپەلى مەكتەپ جارمەڭكەلەرىن ۇيىمداستىرۋدى جانە قولجەتىمدى باعامەن قامتۋدى جۇكتەدى.
«بارلىق ءبىلىم بەرۋ وبەكتىلەرى وقۋ جىلىنىڭ باستالۋىنا 100 پايىز دايىن بولۋى ءتيىس. وقۋ- اعارتۋ ءمينيسترى، ءوڭىر اكىمدەرى وسى ماسەلەلەردى تىكەلەي باقىلاۋعا ۇستاۋى قاجەت. ءوڭىر اكىمدىكتەرى كومەككە مۇقتاج بالالاردى 100 پايىز مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىمەن قامتاماسىز ەتۋى ءتيىس. شالعاي اۋىلداردا مەكتەپ جارمەڭكەلەرى مەن كوشپەلى اۆتودۇكەندەردى ۇيىمداستىرۋ قاجەت»، - دەدى پرەمەر-مينيستر.