ادام دارىگەر بولىپ تۋمايدى - حيرۋرگ دارىگەر انتون جۋك
اقمولا وبلىستىق كوپسالالى اۋرۋحاناسىنىڭ حيرۋرگيالىق بولىمشەسىندە قىزمەت ىستەيتىن حيرۋرگ دارىگەر ءوزىنىڭ 17 جىلدىق ەڭبەك تاجىريبەسىندە جۇزدەگەن ناۋقاسقا وتا جاساعان. ءوز ءىسىنىڭ مايتالمان شەبەرى قازاقپارات ءتىلشىسى حيرۋرگيالىق بولىمشەنىڭ جۇمىسى تۋرالى ايتىپ بەردى.
- انتون ميحايلوۆيچ، اڭگىمەمىزدىڭ ءالقيسساسىن وزىڭىزدەن باستاساڭىز، قايدا تۋىپ، قايدا ءبىلىم الدىڭىز؟
- تۋعان جەرىم شىمكەنت قالاسى، سول جەردە مەديتسينالىق ينستيتۋتتا ءبىلىم الدىم. كەيىن استانادا ينتەرناتۋرادان ءوتتىم. ءارى قاراي، جولداما بويىنشا كوكشەتاۋ قالاسىنا كەلدىم.
- شىمكەنت پەن استانا سياقتى ءىرى قالالاردان كەيىن شاعىن كوكشەتاۋعا ۇيرەنىپ كەتۋ قيىن بولعان جوق پا؟
- راسىن ايتسام، باستاپقىدا ۇيرەنىپ كەتۋ قيىن بولدى، ۇلكەن مەگاپوليستەردەن كەيىن كوكشەتاۋ كىشكەنتاي بولىپ كورىندى. ءتىپتى، كەيىن كەتىپ قالعىم كەلگەن كەزدەرىم دە بولدى. دەگەنمەن، حيرۋرگيا ءبولىمىنىڭ ۇجىمى مەنى بىردەن جىلى قابىلدادى، ارىپتەس دوستارىم پايدا بولدى، قالا تۇرعىندارى دا باۋىرمال. ارىپتەستەرىمنىڭ جانە دوستارىمنىڭ قولداۋى ارقاسىندا ارالاسىپ كەتتىم. كوكشەتاۋ كىشكەنتاي بولعانىمەن مۇندا ءومىر دەگەن قايناپ جاتىر.
ساف اۋاسى، ءمولدىر كولى مەن جەرگە جايىلعان كىلەم ءتارىزدى جاسىل جەلەگىمەن باۋراپ الاتىن بۋراباي، زەرەندى، يمانتاۋ جانە شالقار سياقتى تۋريستىك ايماقتاردىڭ ورتاسىندا ورنالاسقان كوكشەتاۋعا سىرتان كەلىپ- كەتەتىن ادامدار كوپ. بۇگىنگى تاڭدا كوكشەتاۋ مەن ءۇشىن تۋعان قالامداي. قالا جايلى ءارى تولىققاندى ءومىر ءسۇرىپ، جۇمىس ىستەۋگە بارلىق مۇمكىندىك بار. ەندى كوكشەتاۋدان قۋسا دا كەتپەيمىن (كۇلەدى).
- مەديتسينا سالاسىنا قالاي كەلدىڭىز؟ وتباسىڭىزدا وزىڭىزدەن باسقا دارىگەر بار ما؟
- اتا-انالارىمنىڭ مەديتسينا سالاسىنا قاتىسى جوق، مەن اۋلەتىمىزدەگى العاشقى دارىگەرمىن. مەكتەپتى بىتىرگەننەن كەيىن ماماندىق تاڭداۋ وڭاي بولعان جوق. سوڭعى ساتتكە دەيىن قاي ماماندىق بويىنشا وقۋعا تۇسەرىمدى بىلمەدىم. گۋمانيتارلىق عىلىمدارعا، حيميا مەن بيولوگياعا كوبىرەك كوڭىل بولگەنىم راس. قۇجاتتاردى بىردەن مەديتسينالىق جانە مۇناي-گاز سالاسى بويىنشا ەكى جوعارى وقۋ ورنىنا تاپسىردىم. قايسىسىنان وتەمىن، سوعان بارامىن دەپ شەشىتىم. كوپ كەشىكپەي مەديتسينا ماماندىعى بويىنشا گرانتقا ءتۇسىپ، قۇجاتتارىمدى تاپسىردىم. ءبىر قىزىعى، ارتىنشا ەكىنشى ماماندىق بويىنشا دا وتكەنىمدى حابارلاپ ايتتى، ول كەزدە ءبارى شەشىلىپ قويدى. وسىلايشا، مەديتسينا سالاسىنا كەلدىم.
- دارىگەر بولۋ مورالدىق جانە فيزيكالىق تۇرعىدان الساق، وتە قيىن. وسى رەتتە، ماماندىق تاڭداۋدا قاتەلەستىم دەپ وكىنبەيسىز بە؟
- وكىنبەيمىن. ۋاقىت وتە كەلە مەن بۇل شىنىمەن مەنىكى ەكەنىن ءتۇسىندىم، ءوزىمدى وزگە ماماندىقتا ەلەستەتە المايمىن. ارينە، ءبىزدىڭ ماماندىق ۇلكەن فيزيكالىق جانە ەموتسيونالدى رەسۋرستاردى قاجەت ەتەدى. ءبىراقتا ماماندىعىڭىزدى سۇيسەڭىز، جۇمىستان شارشامايسىز، كەرىسىنشە ءلاززات الاسىز. جۇمىس بولعان سوڭ ءتۇرلى قيىندىقتاردا بولدى، قىزىقتى جاعدايلاردا بولدى. مەديتسينا ءبىر ورىندا تۇرمايدى، ۇنەمى ىزدەنىستى قاجەت ەتەدى. سول ءۇشىن بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارى، ماستەر-كلاستار، عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيالارعا ارىپتەستەرىممەن ءجيى قاتىسىپ تۇرامىن.
- بوس ۋاقىتىڭىزدى قالاي وتكىزەسىز؟
- شارشامايمىن، كۇش-قۋاتىم جەتەدى دەپ ايتپايمىن. جۇمىس ىستەگەن سوڭ شارشايسىڭ، كەيدە فيزيكالىق نەمەسە ەموتسيونالدىق تۇرعىدا بوساپ قالاسىن. مەديتسينالىق تىلەمەن ايتقاندا، يممۋنيتەتىن السىرەپ قالادى. سول كەزدە، بويىما كۇش-قۋات جيناپ، سەرگىپ قالۋ ءۇشىن دوستارىممەن تابيعاتتا اياسىنا دەمالۋعا، بالىق اۋلاعا شىعامىن. تازا اۋادا سەرۋەندەگەندى ۇناتامىن.
- ەڭ العاش جاساعان وتاڭىز ەسىڭىزدە مە، قوبالجۋ بولدى ما؟
- ارينە، بولدى. العاش رەت دەربەس وتانى كوكشەتاۋدا، اعا حيرۋرگتىڭ جەتەكشىلىگىمەن سوقىر ىشەككە جاسادىم. بۇعان دەيىن كومەكشى بولىپ جۇرگەندىكتەن قورقىنىش بولعان جوق، قىزىقتى ءوتتى دەر ەدىم. ادام دارىگەر بولىپ تۋمايدى، ءبىلىم مەن تاجىريبەنىڭ ارقاسىندا كوپ جاعدايدا بيىك بەلەستەردى باعىندىرۋعا بولادى دەپ ەسەپتەيمىن.
- ءوزىڭىز ايتقانداي جۇمىستا شارشايتىن كەزدەرىڭىز بولادى، سول جايىندا تارقاتىپ ايتساڭىز.
- مەديتسينادا باسقا ماماندىقتارمەن سالىستىرعاندا بوساڭسۋ دەگەن بولمايدى. ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدا ەڭ الدىمەن دۇرىس دياگنوز قويۋ كەرەك، سودان كەيىن قاجەتتى، وڭتايلى ءادىس پەن حيرۋرگيالىق ارالاسۋ كولەمىن جانە وتادان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋ كەزەڭىن تاڭداۋ كەرەك. وسى كەزەڭدەردىڭ ءارقايسىسىندا قيىندىقتار تۋىنداۋى مۇمكىن. كەيبىر ناۋقاستار وتە اۋىر كۇيدە جەتكىزىلەدى.
ولارعا دارىگەردىڭ ءبىراۋىز جىلى ءسوزى دە دەرتىنە داۋا بولادى. ءبىز بۇل قيىندىقتاردى انەستەزيولوگ-رەانيماتولوگ ماماندارمەن بىرلەسىپ جەڭەمىز. ولاردىڭ كومەگىنسىز بىردە-ءبىر وتا جانە وتادان كەيىنگى وڭالتۋ شارالارى جۇزەگە اسىرىلمايدى.
- ءوزىڭىز ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن حيرۋرگيالىق بولىمشەنىڭ جۇمىسىنا توقتالا كەتسەڭىز.
- ءبىزدىڭ بولىمشەدە جوسپارلى جانە شۇعىل تۇردە تۇسەتىن ناۋقاستار حيرۋرگيالىق ەمدەۋدىڭ بارلىق سپەكترىن الادى. بۇل اسقازان-ىشەك جولدارىنىڭ اۋرۋلارى، كولوپروكتولوگيا، ەندوكريندىك جۇيە. جەدەل حيرۋرگيالىق پاتولوگياسى بار ناۋقاستارعا اپپەنديسيت، ىشەك وتىمسىزدىگى، پەرفوراتسيالىق جارا، اسقازان-ىشەكتەن قان كەتۋ، ءىرىڭدى-قابىنۋ اۋرۋلارى جانە پولي جارالار بويىنشا شۇعىل كومەك كورسەتىلەدى. اۋرۋحانادا بىلىكتى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ءۇشىن قاجەتتىنىڭ ءبارى بار.
جىل باسىنان بەرى 659 وتا جۇرگىزىلدى، ونىڭ ىشىندە 308 شۇعىل، 351 جوسپارلى وتا. ورتاشا العاندا، بىزدە اپتاسىنا 20 دان 30 عا دەيىن وتا جاسالادى. بۇگىنگى تاڭدا بولىمشەدە 7 دارىگەر جۇمىس ىستەيدى. وتادان كەيىن دە بارلىق ناۋقاستار ءبىزدىڭ باقىلاۋىمىزدا بولادى. ءبىز ناۋقاستاردىڭ ورگاندارىن عانا ەمەس، دەنەنىڭ بارلىق فۋنكتسيالارىن مۇمكىندىگىنشە ساقتاپ قالۋعا تىرىسامىز.
«جىلدام جۇمىلدىرۋ»، «جىلدام حيرۋرگيا» جانە «مينيمالدى ينۆازيۆتى حيرۋرگيا» ادىستەرى كەڭىنەن قولدانىلادى. وسى تەحنولوگيالاردى قولدانا وتىرىپ جاسالعان وتالار مينيمالدى وڭالتۋ كەزەڭىمەن، سونداي-اق اسقىنۋلاردىڭ نولدىك پايىزىمەن ەرەكشەلەنەدى، بۇل ناۋقاستارعا مۇمكىندىگىنشە تەزىرەك اياعىنا تۇرىپ كەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قازىرگى عىلىمنىڭ جەتىستىكتەرىنىڭ ارقاسىندا لاپاروسكوپيا ءادىسى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى. ونىڭ كومەگىمەن ماماندار ءىشتىڭ كەز-كەلگەن بولىگىن مۇقيات تەكسەرە الادى، تىندەردى از جاراقاتتايدى جانە كەسكىندى ترانسلياتسيالاي الادى.
- سۇحباتىڭىزعا راحمەت، الداعى ىسىڭىزگە ساتتىلىك تىلەيمىز!
اۆتور:
اسلان وسپانوۆ