قۇلاق تازالاۋعا ارنالعان ماقتا تاياقشا زيان با؟
دەگەنمەن ينتەرنەتتە ولاردىڭ زيان ەكەنى تۋرالى اقپارات تاراپ ءجۇر. «پروۆەرەنو» فاكتچەكەرلەرى دەرەكتى تەكسەرىپ كوردى، - دەپ حابارلايدى factcheck.kz.
ماقتا تاياقشالارى العاش 1923 -جىلى Baby Gays دەگەن اتاۋمەن شىققان. ونى امەريكالىق لەو گەرستەنزاگ ايەلىنىڭ كۇندە ءتىس شۇقىعىشتىڭ باسىنا ماقتا وراپ، قىزىنىڭ قۇلاعىن تازالايتىنىن كورىپ، ويلاپ تاپقان. ءبىراق ول ماقتانى تاياقشانىڭ ءبىر جاعىنا عانا جاساعان. ال قورابىن اتا-انا ءبىر قولىمەن بالانى ۇستاپ، ەكىنشى قولىمەن تاياقشانى الا الاتىنداي ەتىپ ازىرلەگەن. كەيىن بۇل قۇرال كوپشىلىك اراسىندا كەڭىنەن تاراپ كەتتى. دەگەنمەن قۇلاقتى ماقتا تاياقشامەن تازالاعان دۇرىس پا؟
قۇلاق - ەستۋگە ارنالعان كۇردەلى مۇشە ءتۇرى. اناتوميا جاعىنان ول ۇشكە بولىنەدى: سىرتقى، ورتاڭعى جانە ىشكى. سىرتقى قۇلاق ساماي سۇيەكتەن، قۇلاق قالقانى مەن ارناسىنان تۇرادى. ونى ورتاڭعى بولىگىنىڭ قۇرىلىمىنان قۇلاق پەردەسى ءبولىپ تۇرادى. قۇلاقتىڭ ىشكى جاعىنىڭ ارناسى تەرىمەن قاپتالعان، ال جوعارعى قاباتى «ەپيدەرميس» دەپ اتالادى.
قۇلاق جانە دەنەنىڭ باسقا بولىگىندەگى ەپيدەرميس ءومىر بويى جاڭارىپ وتىرادى - ونداعى جاسۋشا ءولىپ، ورنىنا باسقاسى الماسىپ شىعادى. دەنەنىڭ باسقا جەرىندەگى ءولى ەپيدەرميس جاسۋشالارى جۋىنعاندا نەمەسە سكراب، پيليڭ قولدانعاندا وزدىگىنەن ءتۇسىپ قالادى. مۇنداي جاسۋشالار قۇلاق ارناسىنا جينالۋى مۇمكىن، ءبىراق ولاردان قۇتىلۋدىڭ قىزىق تابيعي ءادىسى بار.
ەپيدەرميستەگى تەر بەزدەرى ەۆوليۋتسيالىق تۇردە قۇلاق قۇلىعىنا اينالدى. قۇلاق قۇلىعى ساعىز سياقتى قۇلاق ارناسىنىڭ قابىرعالارىنا جابىسىپ، ءولى ەپيتەلييمەن بىرگە شىعىپ كەتەدى.
وعان قوسا ول ماي مەن قۇلاق ارناسىنا تۇسكەن شاڭدى جينايدى. ادام سويلەگەندە نەمەسە شايناعاندا جاعى قوزعالىپ، قۇلاق ارناسىنىڭ تۇبىندەگى قۇلىق قۇلاق قالقانىنا قاراي جاقىندايدى. كەيىن ادام قۇلاعىن جۋعاندا ونى شىعارىپ جىبەرەدى.
قۇلاق قۇلىعى ارنانى تازارتىپ قانا قويمايدى، سونىمەن قاتار، ونى ىلعالداندىرادى جانە قورعايدى. امەريكالىق وتولارينگولوگيا اكادەمياسىنىڭ باس جانە مويىن حيرۋرگياسى قورى قۇلاق ارناسىن مۇلدەم تازالاماۋعا كەڭەس بەرەدى، وعان قوسا ادامنىڭ قۇلاعى بىتەلمەسە جانە ەستۋ قابىلەتى ناشارلاماسا، قۇلىققا تيىسپەگەن ءجون ەكەنىن ايتادى. گارۆارد مەديتسينا مەكتەبى دە وسىنداي پىكىردە: قۇلاق ارناسى وزدىگىنەن تازالانادى جانە قۇلاقتىڭ كىرەبەرىسىنە جاقىنداعاندا عانا ونى الىپ تاستاۋ كەرەك. ءدال وسىنداي ۇسىنىستاردى كليۆلەند ەمحاناسى مەن مايو ەمحاناسىنىڭ دارىگەرلەرى، اقش- تاعى بەدەلدى كوممەرتسيالىق ەمەس مەديتسينا عىلىمي ورتالىقتارى ۇسىنادى.
سونىمەن قاتار، ادام قۇلاعىن تازالايمىن دەپ، وعان زيانىن تيگىزۋى مۇمكىن. بىرىنشىدەن، ماقتا تاياقشاسى قۇلاق ىشىندەگى قۇلىقتى يتەرىپ، قىسىپ، ارنا ءتۇبىن بىتەپ تاستاۋى ىقتيمال. ەكىنشىدەن، مۇنداي تازالاۋ ءادىسى سالدارىنان ادامدار، اسىرەسە بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر جاراقاتتانۋى مۇمكىن.
امەريكالىق پەدياترلاردىڭ باعالاۋى بويىنشا، 1990-2010 -جىلدار ارالىعىندا 18 جاسقا دەيىنگى 263338 بالا ماقتا تاياقشاسىن قولدانعانى سالدارىنان قۇلاعىن جاراقاتتاپ، جەدەل جاردەم شاقىرتقان. ولاردىڭ تورتتەن بىرىنە دارىگەرلەر «قۇلاق قالقانى جارىلعان» دەگەن دياگنوز قويعان.
قۇلاعىنىڭ ارناسى كىشكەنتاي ادامدارعا قوسىمشا گيگيەنا ارتىق ەتپەيدى. دەسە دە قۇلاقتى تەرەڭىنەن تازالاماس بۇرىن دارىگەردىڭ كەڭەسىنە جۇگىنگەن دۇرىس.
قورىتا ايتقاندا، ادامنىڭ قۇلاعى وزدىگىنەن جاقسى تازالانادى: قۇلاق قۇلىعى شاڭداردى جينايدى. ادامنىڭ جاعى قوزعالعاندا قۇلاق قالقانىنا جاقىندايدى. سول كەزدە جۋىنعاندا سۋمەن شايۋعا نەمەسە ورامالمەن الىپ تاستاۋعا بولادى. دارىگەرلەر قۇلاقتى تازالاۋدىڭ باسقا ادىستەرىن قاجەت نە قاۋىپسىز دەپ سانامايدى. وسىلايشا، قۇلاقتى ماقتا تاياشامەن تازالاۋدىڭ قاجەتى شامالى. وعان قوسا ونىڭ سالدارىنان قۇلاق جاراقاتتانۋى مۇمكىن.