كۇيزەلىس، ارتىق سالماق، تەمەكى مەن الكوگول گيپەرتونياعا اكەلەدى - كارديولوگ
دەرتتىڭ الدىن الۋعا، اسقىنۋعا جول بەرمەۋگە بولادى. وبلىستىق كارديولوگيالىق ورتالىقتىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىسى مارينا ميتەنكو قازاقپارات تىلشىسىنە اۋرۋدىڭ الدىن الۋ جولدارى جايىندا ايتىپ بەردى.
س ق و كارديولوگيالىق ورتالىقتىڭ №2 كارديولوگيا ءبولىمى مەڭگەرۋشىسى مارينا ميتەنكونىڭ ايتۋىنشا، ارتەريالىق گيپەرتەنزيا نەمەسە جوعارى قان قىسىمى وتە قاۋىپتى. بۇل دەرت كوپتەگەن ورگانعا - جۇرەككە، بۇيرەككە جانە مي قىزمەتىنە اسەر ەتەدى. ونى «ءۇنسىز ءولتىرۋشى» دەپ بەكەر ايتپاسا كەرەك، ويتكەنى الدىن الا سەزىلەتىن بەلگىلەرى بولمايدى. % 90-95 جاعدايدا باستاپقى گيپەرتەنزيانىڭ سەبەپتەرىن انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس.
«گيپەرتەنزيا ەمدەلمەسە، اسقىنسا، سوزىلمالى تۇرگە - گيپەرتونياعا ۇلاسادى. گيپەرتونيانى، كەز- كەلگەن سوزىلمالى پروگرەسسيۆتى اۋرۋ سياقتى، ەمدەۋدەن گورى الدىن الۋ وڭاي. سوندىقتان اسىرەسە تۇقىم قۋالايتىن ادامدار ءۇشىن گيپەرتونيانىڭ الدىن- الۋ مىندەت. سونىمەن قاتار، قان قىسىمى جوعارى نەمەسە شەكارالىق نورماداعى، اسىرەسە جاستار مەن جاسوسپىرىمدەر دەرتتىڭ اسقىنۋىنا جول بەرمەي، كۇندەلىكتى ومىردە ءبىرقاتار تالاپتى ورىنداۋى كەرەك»، - دەيدى كارديولوگ.
ارتەريالىق گيپەرتەنزيانىڭ الدىن الۋ باستاپقى جانە ەكىنشى بولىپ بولىنەدى.
«باستاپقىسى - اۋرۋدىڭ پايدا بولۋىنىڭ الدىن الۋدى ماقسات ەتكەن. ونى اۋىرمايتىن بارلىق دەنى ساۋ ادام، اسىرەسە قاتەر توبىنا كىرەتىندەر - تۇقىم قۋالاۋشىلىق بار، جۇمىسى بەيمازا ادامدار ۇستانۋى كەرەك. ول ءۇشىن ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن قالىپقا كەلتىرۋ، ياعني كۇيزەلىستىڭ الدىن الۋ قاجەت.
ناقتى كۇن ءتارتىبى بولۋى كەرەك - ءبىر ۋاقىتتا ۇيقىدان تۇرىپ، جاتۋ، كۇندەلىكتى تازا اۋادا سەرۋەندەۋ، دەنە جاتتىعۋىن جاساۋ، ۆەلوسيپەدپەن ءجۇرۋ.
ۇيقىنى قالىپقا كەلتىرۋ، كەمىندە 7 ساعات ۇيىقتاۋ، راتسيونالدى تاماقتانۋ - تاماقپەن تۇتىناتىن كيلوكالوريانى ەسەپتەۋگە كەڭەس بەرەمىن. تاماققا پايدالاناتىن مايدىڭ 2/3 بولىگى ءزايتۇن، جۇگەرى، كۇنباعىس مايى بولۋى قاجەت.
ديەتادا ۇستانىپ، بالىقتىڭ، قۇستىڭ مايسىز ەتىن، سۇزبە، ايراندى پايدالانۋ، قانت، بال، قامىردان جاسالعان ونىمدەردى، شوكولاد، جارما، كۇرىش جارماسىن شەكتەپ تۇتىنۋ - پايدالى»، - دەيدى مارينا ميتەنكو.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، ارتىق سالماق بولعان جاعدايدا ونى ازايتۋ كەرەك، سالماق جوعالتپاي، گيپەرتونيانىڭ الدىن الۋ تۋرالى ايتۋدىڭ قاجەتى جوق.
«تەمەكى شەگۋدەن باس تارتۋ، الكوگولدى تۇتىنۋدى شەكتەۋ - بۇل دا دەرتتىڭ الدىن الۋعا سەپ. اس تۇزىن تۇتىنۋدى ازايتۋ، مولشەرى كۇنىنە 5 اسپاۋى كەرەك، سول سەبەپتى تاماقتى تۇزداماۋ، ونىڭ ورنىنا تاعامنىڭ ءدامىن جاقسارتاتىن باسقا زاتتاردى، ماسەلەن ءتۇرلى تۇزدىقتاردى، از مولشەردە بۇرىش، سىركە سۋى جانە ت. ب. قولدانۋ.
كالي، كالتسي جانە ماگني تۇزدارى كوپ تاعامداردى - مايسىز سۇزبە، اقجەلكەن، بۇرشاق، قارا ورىك، قىزىلشا، پىسىرىلگەن كارتوپ، كەپتىرىلگەن ورىك، تۇقىمسىز مەيىزدى قولدانعان ءجون»، - دەيدى مارينا ميتەنكو.
ەكىنشى پروفيلاكتيكا ارتەريالىق گيپەرتەنزيا دياگنوزى قويىلعان ناۋقاستاردا جاسالادى. ونىڭ ماقساتى - اسقىنۋلاردىڭ الدىن الۋ. سونىمەن قاتار، پروفيلاكتيكانىڭ بۇل ءتۇرى ەكى جولمەن - دارىلىك جانە دارىلىك ەمەس ەمدەۋ، نەگىزىنەن، باستاپقى الدىن الۋعا ۇقساس، تەك تالاپتارى قاتاڭ.
«ادام تۇقىم قۋالاۋشىلىق پەن قورشاعان ورتانى وزگەرتە الماعانىمەن، ءومىر ءسۇرۋ جانە تاماقتانۋ سالتىنا اسەر ەتە الادى. دارىلىك تەراپيا - جوعارى قان قىسىمىن ماقساتتى تۇردە تۇسىرەتىن دارىگەر تاعايىنداعان دارىلەردى قابىلداۋ. ارتەريالىق گيپەرتەنزيامەن اۋىراتىن ناۋقاستار دارىگەردىڭ ۇسىنىمدارىن قاتاڭ ساقتاۋى كەرەك جانە ءدارى- دارمەكتەردى تاعايىنداۋ بويىنشا قابىلداۋى كەرەك، وسىلايشا اسقىنۋلارعا جول بەرمەيدى»، - دەيدى كارديولوگ.
ارتەريالىق گيپەرتەنزيانىڭ الدىن- الۋ ءۇشىن تاڭەرتەڭ جانە كەشكە قىسىم دەڭگەيىن جۇيەلى باقىلاۋدى ادەتكە اينالدىرعان ءجون.
«ەمدەۋشى دارىگەردىڭ كەڭەسىن بۇلجىتپاي ورىنداۋ قاجەت، ال مازا كەتىپ، جاعداي ناشارلايتىن بولسا ۋاقىتتى سوزباي بىردەن مامانعا كورىنۋ كەرەك. اۋرۋدى ەمدەۋدەن گورى الدىن- الۋ وڭاي جانە ارزان ەكەنىن ەسكە سالامىن.
بىلتىر س ق و- دا 5083 ادامعا ارتەريالىق گيپەرتەنزيا دياگنوزى قويىلدى. 6 ادامنىڭ اجالى وسى دەرتتەن بولدى. بيىل ءۇش ايدىڭ ىشىندە 1549 ادامدا وسى سىرقاتتى انىقتادىق»، - دەيدى مارينا ميتەنكو.