استانادا «افريكا كۇنى» تويلاندى
1963 -جىلى 25-مامىردا ەفيوپيا استاناسى ادديس- ابەبا قالاسىندا مەملەكەتارالىق «افريكا بىرلىگى وداعى» قۇرىلعان ەدى. ونىڭ جارلىعىنا افريكا قۇرلىعىنداعى 30 مەملەكەت قول قويدى. 60 جىل بويى 25-مامىر كۇنى «افريكا كۇنىن» اتاپ ءوتۋ داستۇرگە اينالعان.
ەلورداداعى افريكا كۇنىنە ارنالعان شارا كەشە 83 جاسىندا كوز جۇمعان تانىمال ءانشى تينا تەرنەردى 1 مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الۋدان باستالدى.
وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى، قىرعىزستانداعى، تاجىكستانداعى جانە تۇرىكمەنستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى كيتۋمەتتسي سييپيلو تاندەكا مەتتيۋس افريكانىڭ ءوز دامۋ قارقىنىن، كاسىپكەرلىك قىزمەتتى جانە ينۆەستيتسيالىق ينفراقۇرىلىمدى ارتتىرۋعا تالپىنىپ جاتقانىن ايتتى.
«بارشاڭىز بىلەتىندەي، افريكا - ءوز قيىندىقتارى بار كونتينەنت، دەگەنمەن افريكالىقتار رەتىندە ءبىز كونتينەنت رەتىندەگى ۇجىمدىق جەتىستىكتەرىمىز ءۇشىن ءوزىمىزدى قوشەمەتتەۋىمىز كەرەك. مەن افريكانىڭ بۇكىل الەممەن سەنىمدى نەگىزدە بيزنەس جۇرگىزۋگە دايىن ەكەنىن قۋانىشپەن ايتامىن. افريكا كۇننەن-كۇنگە قارقىندى دامىپ كەلە جاتقاندىقتان جانە جاستار ءارقاشان باسىمدىققا يە بولعاندىقتان، ونى ينۆەستيتسيا كولەمىنىڭ وسۋىندەگى كەلەسى قادام دەپ ايتۋعا بولادى. افريكا ءبىر ورىندا تۇرمايدى. بۇل - الەمدەگى ەڭ جىلدام دامىپ كەلە جاتقان ەكونوميكالاردىڭ ءبىرى، ال ورتا تاپتىڭ ەكونوميكاسى ميللياردتان استام كليەنتكە دەيىن وسەدى دەپ بولجانىپ وتىر»، - دەدى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشى.
ونىڭ ايتۋىنشا، افريكا ءىس-شارالاردى جۇرگىزۋگە جانە ىسكەرلىك مۇمكىندىكتەردى كەڭەيتۋگە، سونداي- اق كونتينەنت ءۇشىن زور بولاشاق قۇرۋعا كومەكتەسەتىن قاجەتتى كومپانيالاردى قۇرۋعا ۇمتىلادى.
«ءبىز قازاقستاندى وسى باعىتتاعى اسا ماڭىزدى ارىپتەس رەتىندە قاراستىرامىز. قازاقستان مەن بارلىق افريكا ەلدەرى اراسىنداعى تاۋار اينالىمىنىڭ جالپى ءوسۋىن ەرەكشە قىزىعۋشىلىقپەن جانە ۇلكەن وپتيميزممەن باقىلاپ وتىرمىز. افريكا ەلدەرىنە قازاقستاندىق تاۋارلاردىڭ ەكسپورتى افريكا قۇرلىعىنان يمپورتتاۋ كولەمىنەن اسىپ، 624,6 ميلليون ا ق ش دوللارىنا جەتتى، ال يمپورت 2022 -جىلى 224,6 ميلليون ا ق ش دوللارى كولەمىندە بولعان. ساۋدا جانە ينۆەستيتسيالىق قىزمەتتەن باسقا، قازاقستان الماتى مەن استاناداعى ءتۇرلى ينستيتۋتتار مەن ۋنيۆەرسيتەتتەردە 5000 نان استام افريكالىق ستۋدەنتتەرگە ءبىلىم ۇسىنادى. مۇنىڭ ءبارى - قازاقستاننىڭ افريكا قۇرلىعىندا ءوزىنىڭ ادامي كاپيتالىنىڭ بازاسىن قۇرۋعا قوسقان باعا جەتپەس ۇلەسى»، - دەدى ديپلومات.
ءبىراق، ءالى دە كوپتەگەن اشىلماعان الەۋەت بار. قۇرلىقتىڭ بولاشاق وركەندەۋىنىڭ نەگىزىن قۇرايتىن اۋىل شارۋاشىلىعىمەن بىرگە ينفراقۇرىلىم مەن ەلەكتر ەنەرگەتيكاسىنا كوبىرەك ينۆەستيتسيا سالىنۋى كەرەك.
«مىزعىماس قازاقستان- افريكا قارىم-قاتىناستارىن قۇرۋدا زور ارتىقشىلىقتار بار ەكەنىنە جانە افريكانىڭ ايتارلىقتاي الەۋەتى بار كونتينەنت ەكەنىنە سەنىمدىمىن. بۇل قۇرلىق ادامي كاپيتالعا باي، 2050 -جىلعا قاراي افريكا بۇكىل الەم بويىنشا كۇتىلەتىن جالپى ءوسىمنىڭ 54 پايىزىن، ال 2100 -جىلعا قاراي - 82 پايىزىن الماق، بۇل ءوز كەزەگىندە كۇش بىرىكتىرۋدى قاجەت ەتەدى. افريكالىقتار - الەمدەگى ەڭ جاس حالىق، ساحارانىڭ وڭتۇستىگىندەگى افريكالىقتاردىڭ p ى 30 جاسقا تولماعان. جاستاردىڭ كوپتىگى بۇل قۇرلىقتىڭ دامۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
حانىمدار مەن مىرزالار، قازاقستان حالقىنىڭ قوناقجايلىلىعىن زور ىقىلاسپەن اتاپ وتۋگە رۇقسات ەتىڭىزدەر. جالپى، ءبىز وسى ادەمى ەلدە ءوزىمىزدى قاۋىپسىزدىكتە سەزىنەمىز جانە ونىڭ بولاشاعىنىڭ دامۋىنا وڭ ۇلەس قوسۋعا تىرىسامىز. ءبىز بيلىكتى جانە باسقالاردى وسى ادەمى ۇلت اراسىندا افريكالىق وتانداستارىمىز ءۇشىن مۇمكىندىكتەردى كەڭەيتۋگە شاقىرۋدى جالعاستىرامىز، ويتكەنى مۇندا كوپتەگەن ادامدار قازاقستان ەكونوميكاسىنا پايدالى جان-جاقتى تاجىريبەمەن جانە داعدىلارمەن كەلدى»، - دەدى كييتۋمەتتسي سييپيلو تاندەكا مەتتيۋس.
ايتا كەتەيىك، «افريكا كۇنىنە» وراي، قازاقستاننىڭ ەفيوپياداعى ەلشىسى، افريكا وداعى جانىنداعى تۇراقتى وكىلى بارلىباي سادىقوۆ «قازاقپارات» اگەنتتىگىنە سۇحبات بەرىپ، افريكا قۇرلىعىنىڭ ماڭىزدى ءرولى تۋرالى اڭگىمەلەگەن ەدى.