بۇل وتە اۋىر تاجىريبە - سۋداننان ەۆاكۋاتسيالانعان قازاقستاندىق ب ۇ ۇ قىزمەتكەرى
قازاقپارات ءتىلشىسى افريكا مەملەكەتىندەگى جانجالدىڭ قالاي باستالعانىنا كۋا بولعان وتانداسىمىز – ب ۇ ۇ قىزمەتكەرى ايگۇل نۇرعابىلوۆامەن اڭگىمەلەسۋگە مۇمكىندىك تاپتى. ول اسكەري بورتپەن يوردانياعا قالاي ەۆاكۋاتسيالانعانى جانە ارىپتەستەرىنىڭ قازاسىنا قاتىستى قايعىلى جايتتار جايىندا ايتىپ بەردى.
- ب ۇ ۇ جۇيەسىندە قانشا ۋاقىتتان بەرى جۇمىس ىستەيسىز؟
- مەن يۋنيسەفتىڭ - بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى بالالار قورىنىڭ قىزمەتكەرىمىن. بالالار مەن جاس وسپىرىمدەردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ جانە تاماقتانۋ ماسەلەلەرىنە، سونىمەن قاتار دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى توتەنشە جاعدايلاردى ۇيلەستىرۋگە ماماندانعانمىن. ب ۇ ۇ جۇيەسىندە 20 جىلعا جۋىق، ال سۋداندا 2 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى جۇمىس ىستەيمىن.
- قاۋىپسىز جەرگە شىعارۋ قالاي جۇرگىزىلگەنىن ايتىپ بەرسەڭىز…
- يۋنيسەف كەڭسەسى سۋدان استاناسى حارتۋم قالاسىندا ورنالاسقان. قارۋلى قاقتىعىس باستالعاننان كەيىن ءبىز باسساۋعا ورنىندا بولىپ، ب ۇ ۇ ۇيىمداستىرعان ەۆاكۋاتسيالاۋ ءىس-شاراسىن كۇتتىك. سوندىقتان دا ءبىزدى العاشقى مۇمكىندىك تۋعان ساتتە-اق ب ۇ ۇ ايداۋىلىنىڭ كومەگىمەن حارتۋم قالاسىنان پورت-سۋدانعا (سۋداننىڭ سولتۇستىك-شىعىسىنداعى پورتتى قالا) دەيىن قاۋىپسىز جەرگە شىعاردى.
ەۆاكۋاتسيا بارىنشا ءساتتى ءوتتى. مەنىڭ تۇسىنۋىمشە، بۇل تاريحتاعى ب ۇ ۇ قىزمەتكەرلەرى مەن ولاردىڭ وتباسىلارىنىڭ ەڭ كوپ ادامىن، سونداي-اق وتە جىلدام ەۆاكۋاتسيالاۋ وقيعاسى بولعان سياقتى.
- قازىر سۋداندا نە بولىپ جاتىر؟
- سۋداندا ەكى اسكەري كۇش اراسىندا بيلىكتى قايتا ءبولۋ ءجۇرىپ جاتىر. بۇل حالىقتىڭ تۇرمىس- تىرشىلىگىنە اسەر ەتىپ وتىر. اسىرەسە بالالار، انالار، جۇكتى ايەلدەر، سونداي-اق قارتتار، ياعني مۇنداي قاقتىعىستارعا ەڭ وسال توپتار زارداپ شەگۋدە.
قازىرگى ۋاقىتتا ءبىز سۋداندا دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە تاماقتانۋدىڭ ومىرلىك ماڭىزى بار باعدارلامالارىن ۇسىنۋدى ۇزدىكسىز جۇرگىزۋ وپەراتسيامىزدى جالعاستىرۋدامىز. ياعني، بىزدە ۆاكتسيناتسيا جالعاسۋدا جانە بالالار مەن انالارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلىپ، ءدارى- دارمەك جەتكىزىلۋدە. وعان سوعىس ءىس-قيمىلدارى ءجۇرىپ جاتقان كەي جەرلەردە مۇمكىندىك بولىپ تۇر. سەبەبى سۋداننىڭ بارلىق وڭىرىندە بىردەي قاقتىعىس ءجۇرىپ جاتقان جوق.
دەگەنمەن، جەرگىلىكتى تۇرعىندار سوعىس ءجۇرىپ جاتقان اۋدانداردان بارىنشا قاۋىپسىز جەرگە كەتۋگە تىرىسىپ جاتىر. جانە دە وعان مۇمكىندىك بولعان كەزدە بىزدە كومەك قولىن سوزامىز. سۋداندا كوپتەگەن ارىپتەسىمىز، جەرگىلىكتى سۋداندىقتار قالدى. ولار شىن مانىندە ناعىز باتىرلار. ولار ۆاكتسيناتسيا، ابدەن ازىپ-توزعان بالالار ءۇشىن تاعامنىڭ ەرەكشە تۇرلەرىن - تەراپيەۆتىك تاعامدى ءبولۋ جۇمىستارىن اتقارۋدى جالعاستىرىپ جاتىر.
- بەيبىت تۇرعىنداردى قاۋىپسىز جەرگە كوشىرۋ جۇمىسى قالاي جۇرگىزىلدى؟ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ادامداردىڭ ەلدەن قاشىپ جاتقانىن، سۋداندا ينتەرنەت اجىراپ، ەلەكتر ەنەرگياسى جوق ەكەنىن، حارتۋم حالىقارالىق اۋەجايى جابىق تۇرعانىن جازىپ جاتىر.
- قازىرگى ۋاقىتتا ەلدە ينتەرنەت-بايلانىس قايتا ىسكە قوسىلدى. ءبىراق، ەلەكتر ەنەرگياسىمەن جانە سۋمەن جابدىقتاۋدا ءالى دە بولسا ىركىلىستەر بولىپ تۇرادى. حارتۋم حالىقارالىق اۋەجايى قيراپ قالدى دەسەك تە بولادى.
- سۋداندا قارۋلى قاقتىعىس باستالعان ساتتە شەتەلدىكتەرگە شابۋىل جاسالعانىن ەستىدىڭىز بە؟
- قارۋلى قاقتىعىس باستالعان العاشقى كۇندەرى ب ۇ ۇ جۇيەسىندەگى 4 ارىپتەسىمىزدەن ايىرىلىپ قالدىق. ونىڭ ۇشەۋى بۇكىلالەمدىك ازىق-تۇلىك باعدارلاماسىنىڭ، ال بىرەۋى كوشى-قون جونىندەگى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ قىزمەتكەرى.
مەن ءۇشىن دە، ارىپتەستەرىم ءۇشىن دە بۇل وتە اۋىر قارالى حابار بولدى. ولاردىڭ كەيبىرىمەن جەكە تانىس ەدىم. مەن ءۇشىن مۇنداي جاعدايدا ارىپتەستەرىڭنەن جانە دوستارىڭنان ايىرىلۋ - قايعىلى تاجىريبە.
- سۋدان بالالارىنىڭ بىرىمەن تۇسكەن سۋرەتىڭىز بار سياقتى. ال بالالار قارۋلى قاقتىعىس جايلى نە ويلايدى؟
- ول جەدەل مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ قىزمەتىندە جۇمىس ىستەيتىن ارىپتەسىمنىڭ بالاسى. تاياۋدا ءبىزدى اۋىزاشارعا شاقىرىپ، بىرگە بولدىق. سول كەزدە ونىڭ ۇلىمەن سۋرەتكە تۇسكەن ەدىم.
سۋداندىق بالالاردىڭ قارۋلى قاقتىعىس جايلى نە ويلايتىندىعىن بىلمەيمىن. ويتكەنى، ونى سۇراۋ جانعا جارا سالادى ءارى ادەپسىزدىك تە بولار ەدى. دەگەنمەن، ارىپتەستەرىم مۇمكىندىگىنشە بالالارعا جانە ولاردىڭ اتا- انالارىنا قاۋىپسىز ايماق قۇرۋعا بارىن سالىپ ءجۇر.
- سۋداندا قازاقستان ازاماتتارى بار ما؟ ول جاقتا وتانداستارىمىزبەن حابارلاسىپ تۇراتىن با ەدىڭىز؟ قاۋىپسىز جەرگە شىعارىلعان وزگە قازاقستان ازاماتتارى جايىندا دەرەگىڭىز بار ما؟
- بىرنەشە وتانداسىمىزبەن سويلەسىپ تۇراتىنمىن. ءبىرى جەكەمەنشىك كومپانيادا جۇمىس ىستەسەن، ەكىنشىسى وتباسىلىق جاعدايعا بايلانىستى كەلگەن. ەكەۋى دە ەفيوپيا ارقىلى قاۋىپسىز جەرگە شىعارىلدى. «شەكاراسىز دارىگەرلەر» ۇيىمىنداعى تاعى ءبىر وتانداسىمىز جۇمىسىنا بايلانىستى سۋداندا قالدى. ولار زارداپ شەككەندەرگە كومەك كورسەتەدى.
- يۋنيسەفتە جۇمىس ىستەيتىن قازاقستاندىقتار كوپ پە؟
- يۋنيسەفتە ءتۇرلى ەلدە، ءتۇرلى باعدارلاما مەن باعىتتا جۇمىس ىستەيتىن وتانداستارىمىز وتە كوپ. ويتكەنى، يۋنيسەف - دەنساۋلىق ساقتاۋدان باستاپ، بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ ءتىرى قالۋى، ولاردىڭ دامۋى سىندى كوپتەگەن ءتۇرلى باعدارلامانى قامتيتىن ۇلكەن ۇيىم. باعدارلامالار ولاردىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم الۋ، تاماقپەن قامتاماسىز ەتىلۋ قۇقىقتارىن قورعاۋ ماسەلەلەرىن قامتيدى.
قارۋلى قاقتىعىستا بالا قۇقىقتارىن قورعاۋ، جاۋىنگەرلەردىڭ بالالارىن قورعاۋ، بالالاردىڭ وتباسىمەن قاۋىشۋىن قولداۋ باعىتىنداعى باعدارلامالار دا بار. مۇنان بولەك، يۋنيسەف اياسىندا سۋ مەن سانيتارياعا قاتىستى وتە ماڭىزدى باعدارلاما جۇمىس ىستەيدى. ول بىزگە سۋداندا تىرىسقاق اۋرۋىنىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەردى.
- قارۋلى قاقتىعىسقا بىرىنشە رەت تاپ بولدىڭىز با؟
- مۇنداي قارۋلى قاقتىعىسقا العاش رەت تاپ بولدىم. ابحازياداعى جانجالدان كەيىن دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن جۇمىس ىستەگەن كەزىمدە وسىعان ءبىرشاما ۇقساس جايت بولعان ەدى. ال مۇنداي قارۋلى قاقتىعىسقا ۇلاسقان جانجالمەن سۋداننىڭ شىعىسىندا جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىمدە، ەفيوپيانىڭ تىگراي وڭىرىندەگى قارۋلى قاقتىعىس كەزىندە بەتپە- بەت كەلگەن ەدىم. ءبىر جىلدان كەيىن، 2022-جىلى باتىس دارفۋردا جۇمىس ىستەگەن كەزىمدە دە تايپاارالىق قاقتىعىستىڭ تاعى ءبىر ورشۋىنە كۋا بولدىم.
ءبىراق، ءقازىر بۇل ءوزىڭ كۋا بولعان، كوشەلەردە سوعىس ءىس-قيمىلدارى جۇرگەن تەڭدەسسىز وقيعا. ءالى دە ءبىراز ۋاقىت بويى ۇشاق دىبىسىنان شوشىنىپ، وتشاشۋدى قاراۋعا جانە تىڭداۋعا ءداتىم بارمايتىن سياقتى.
- الداعى جوسپارىڭىزدى دا بولىسسەڭىز…
- قازاقستانعا رەيسىمدى كۇتىپ وتىرمىن. تاياۋ كۇندەرى استاناعا ورالامىن جانە سۋدانداعى يۋنيسەف قىزمەتكەرى رەتىندەگى جۇمىسىمدى بۇل ەلگە قايتا ورالۋ مۇمكىندىگى تۋعانعا دەيىن قاشىقتان جالعاستىرا بەرەمىن.
سونىمەن قاتار قازاقستاننىڭ ەفيوپياداعى، يوردانياداعى جانە مىسىرداعى ەلشىلىكتەرىندەگى ديپلوماتيالىق قىزمەتكەرلەرگە شىنايى العىسىمدى بىلدىرگىم كەلەدى. اسىرەسە، قازاقستاننىڭ ەفيوپياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى سادىقوۆ بارلىباي كارىم ۇلىنا جەدەل ءارى ءتيىمدى جۇمىسى ءۇشىن شەكسىز ريزامىن. ويتكەنى، ونىڭ قولداۋىمەن پورت- سۋداننان امانعا ب ۇ ۇ- نىڭ جانە باسقا دا حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ قىزمەتكەرلەرىن ەۆاكۋاتسيالاعان اسكەري بورتقا دەر ۋاقىتىندا ۇلگەردىم.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
اۆتور: مارلان جيەمباي