جاقسى كورگەنىن جايراتىپ سالاتىن قاريا - قازاقى اۋىلدىڭ اڭگىمەسى
- جاۋ شەرىكتەرى مىسىق تابانداپ، بۇقپالاپ جاقىنداپ كەلەدى. اعاتايىم ايتتى: «اتقا قاراي تارت!» سەن قايتەسىڭ؟ - دەيمىن عوي باياعى. «مەن ادام بولمايمىن» قارىن تۇسىن مەڭزەدى. وق ەسىپ كەتىپتى. ىشەگى شۇبالىپ جاتىر. ەبىل- سەبىل جىلاۋ. كوزىن الايتتى. «قاتىندارشا ەگىلمە! ارتتاعى ەلگە يە بول!» تاستىڭ قالقاسىنداعى قاڭتارۋلى اتقا جەر باۋىرلاپ شەگىنە بەرگەم. «قالتاڭدا باكىڭ بولسا تاستاپ كەت! تىرناعىم ءوسىپ كەتىپتى.» ءمۇيىز ساپتى، جينالمالى باكىم بولۋشى ەدى. قونىشىمنان سۋىرىپ الدىنا تاستادىم. ماڭدايىمنان يىسكەدى. «باقۇل بول قارعام!» وسى كەزدە ءالقيسانىڭ شوقشا ساقالىنان دومالاپ تۇسكەن ءىرى تامشىلار كەسەدەگى شايىنا تامدى. سۇيتكەن اعانىڭ سۇيەگىنە دە يە بولا المادىق. الىپ كەتىپتى. قانداي كەرمەت جىگىت ەدى. باتىر بىلەكتى، جولبارىس جۇرەكتى، قايراتتى ەدى ءوزى. ءار ىسىنە تامساناتىن ەدىم. قايتەيىن! ءار جىلى سونىڭ قانى جۇققان توپىراققا قاۋلاعان جۋساندى يىسكەپ، جەر باۋىرلاپ جىلاپ قايتام.
- قايتايىن، - دەدى قارت. كۇن ەڭكەيىپ قالىپتى. جاڭبىر دا باسىلعان سياقتى. تىزەرلەپ وتىرىپ اس قايىردى. قامشىسىن تايانىپ ورنىنان كوتەرىلدى.
- وتىرمادىڭىز با؟ - دەپ سىپايگەرشىلىك تانىتتى ۇيدەگىلەر.
كيىز ءۇيدىڭ سالما ارقانىنىن بويلاعان تامشىلار كۇمىس مارجانداي جالتىرايدى. جاڭبىردان جاساڭعىراعان دالا! جۋسانننىڭ جۇپارى اڭقيدى. كوك جۇزىندە قالقىپ تۇرىپ شىرلاعان بوزتورعايدىڭ قۇيقىلجىعان ءۇنى بويىڭدى بالقىتىپ، وزگەشە كۇيگە بولەيدى. قۇرت ورەنىڭ استىنداعى اپپاق بۇزۋ ورنىنان ەرىنە، كەرىلە تۇردى دا قۇيرىعىن تىك شانشىپ جانىمىزدان قۇيعىتىپ وتە شىقتى. ءالقيسا قارت اق بۇزاۋعا تامسانا قالدى:
- پاي، جارىقتىق! زەڭگى تۇقىمى دا دا وسىنداي كوركەم تۋادى ەكەن- اۋ!
انام تۇكىرىنگەن ىرىم جاساعان. ء«تىلىڭىز تاسقا بولسىن!»- دەدى سىبىرعا جاقىن ۇنمەن.
اق بۇزاۋ ويناقتاعان قالپى باردى دا كەمپىر قوساق توگىلگەن تۇستاعى ءبىر ءتۇپ قالاقايدىڭ تاساسىنا ءسىڭىپ كەتتى. سول كۇنى ءشوپ دالداسىندا ءسۇرىنىپ كەتىپ، مويىنى ۇزىلگەن اق بۇزاۋدىڭ جەمتىگىن تاۋىپ الدىق. ەنەسى سورلى قاتارىنان ەكى كۇن قورادان شىقپاي اڭىراپ- موڭىرەگەن. اقىرى اكەم اق بۇزاۋدى بىتەۋدەي تۇلىپ قىلىپ سويدى دا تەرىسىنە سابان تىعىپ، ءتىرى جانۋارداي قورا شەتىنە قالقايتىپ قويدى. ءار كۇنى ادەتىنشە جەلىنى بۇتىنا سىيماي، ورىستەن اسىعىپ جەتەتىن ەنەسى قۇر تۇلىپتى ايمالاپ، كوزىنەن جاسى پارلاي باۋىرىنداعى شەلەككە يەتىن ەدى.
ءالقيسا ءجۇرىپ وتكەن جولىنداعى بارلىق ءولىم- ءجىتىمنىڭ قۇنىكەرى ەدى. بۇل ساناتقا اياعىنا قان ءتۇسىپ كىبىرتىكتەپ قالعان ءجۇرىستى جىلقىمەن ءيت تىستەپ كەتكەن تاۋىقتار دا كىرىپ قالاتىن.
قوراسىنداعى ايعىر ءۇيىر شىبار جىلقىسىنا تامسانىپ كەلىپ، ءبىر شاي ىشكەنشە جايراتىپ سالاتىن شالىنىڭ سىرىنا قانىق كەمپىرى نەمەرە مەن جيەندەرىن قىرقىنان شىققانشا كورسەتپەي ۇستايتىن بولسا كەرەك. ءوزى دە ماڭدايىنا ءتيىپ، ابدەن قورعالاپ قالعان اقساقال عوي. اتالىق كارى كوكىرەگى قانشا ءيىپ تۇرسا دا الدىنا العان شيكى وكپەلەرىن تاقياسىن بەتىنە ءتۇسىرىپ جىبەرىپ جالعىز يىسكەپ، كوزىن اشپاعان كۇيى كەرى قايىرادى ەكەن...
اۆتورى: عالىمبەك ەلۋباي