ادامزاتتى الدا نە كۇتىپ تۇر؟
ماسەلەن، فرانسۋز عالىمدارىنىڭ دالەلدەۋىنشە، بابالارىمىزعا قاراعاندا، بىزدەگى يىسكە جاۋاپ بەرەتىن گەننىڭ 72 پايىزى وزگەرىسكە ۇشىراپ، ناشارلاعان. وسىلاي سوزىلا بەرسە، كوپ ۇزاماي ادامزاتتىڭ مۇرنى مۇلدەم ءيىس سەزۋ قابىلەتىن جوعالتۋى مۇمكىن. ونداي جاعدايدا مۇرىننىڭ قاجەتى دە بولمايدى.
وقىمىستىلار ءبىزدىڭ ءبىر زامانداردا كەلەتىن ۇرپاعىمىزدىڭ بيولوگيالىق ءتۇر-تۇرپاتىنىڭ قانداي بولاتىنىن بولجاپ تا قويىپتى. بولاشاق ۇرپاق تۋابىتتى ءتىسسىز ءارى شاشسىز تاز بولاتىن كورىنەدى. ياعني تابيعي ءتىس پەن شاش دەگەن مۇلدەم قۇرىپ ءبىتىپ، ونىڭ ورنىن جاساندى ءتىس باسپاق ەكەن. اتان تۇيەنىڭ اتپال جىلىگىن قارش-قارش كەمىرىپ، تىستەرى پىشاقتاي بولعان بابالارىمىزدىڭ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ قانت جەپ قويعان ءتىسى قانداي كۇيگە تۇسكەنىن كۇندە كورىپ-ءبىلىپ ءجۇرمىز. بالكىم، ءبىر زاماندا ءتىسسىز ۇرپاق تۋسا، تۋاتىن دا شىعار. ال شاشتىڭ ەستەتيكا ءۇشىن بولماسا، ەشقانداي قاجەتى دە جوق، سوندىقتان شاشقا دەگەن سۇرانىس بولمايدى.
ادام اتانىڭ ۇرپاعى جەر بەتىندە ءوسىپ-ونە باستاعانىنا 40 مىڭ جىل بولعان دەگەن بولجام بار. سول 40 مىڭ جىلدان بەرى ادامنىڭ ءتۇر-تۇرپاتى مۇلدەم وزگەرىپ كەتتى دەسەك، ونىمىز، ارينە، دۇرىس بولماس. ەجەلگى ادامداردىڭ بىزدەن باستى ايىرماشىلىعى - باستارىنىڭ قازانداي داۋ بولعانىندا. ميلارى دا باستارى سياقتى ۇلكەن بولعان. بۇل ارينە - ەجەلگى بابالارىمىز بىزدەن گورى اقىلدى بولعان دەگەن ءسوز ەمەس.
سونىمەن، كەلەسى مىڭجىلدىقتاردىڭ ادامى تاقىرباس، باسى مەن قۇلاعى ءداۋ، مۇرنى مەن ءتىسى جوق بولىپ تۋىلۋى ابدەن مۇمكىن. ءدال قازىر مۇنداي قالىپتاعى ادامداردى ءسىزدىڭ «ۋرود» دەپ قابىلدايتىنىڭىز انىق. وسى «ۋرود» ءسىزدىڭ ەسىڭىزگە بىرنارسە تۇسىرگەن جوق پا؟ دۇرىس ايتاسىز، ۋفولوگتار ايتىپ جۇرگەن ۇشاتىن تاباقشاداعى جاسىل ءتۇستى قۇبىجىق ادامداردان اينىمايدى. جوعارىداعى زەرتتەۋلەرگە سايساق، جاسىل ادامدار شىن مانىندە جاتپلانەتالىقتار ەمەس، ءسىز بەن ءبىزدىڭ بابالارىمىزدان حابار الىپ كەتىپ جۇرگەن بولاشاقتاعى ۇرپاعىمىز بولىپ شىعۋى ابدەن مۇمكىن.
2030 - جىلى ادامزاتتى نە كۇتىپ تۇر؟
ەندى ا ق ش كونگرەسىنە قىزمەت ەتەتىن «Global Busnes Network» اتتى امەريكالىق كەڭەسشى كومپانيانىڭ 2030 - جىلعى ادامزات ومىرىنە جاساعان بولجامىنا ءۇڭىلىپ كورەلىك. بۇل كومپانيانىڭ بۇدان 51 جىل بۇرىن، ياعني 1961 - جىلى الداعى 30 جىلعا جاساعان بولجامىنىڭ 90 پايىزعا ورىندالعانىن ەسكەرسەك، سەنۋگە ابدەن بولادى. سونىمەن، 2030 جىلى... كومپيۋتەرگە ديكتوۆكا جاساپ، اۋىزدان شىققان ءسوزىڭىزدى ەركىن جازدىرا بەرەسىز. قىسقاسى، كومپيۋتەر كوپتەگەن فۋنكسيا ورىندايتىن ءسىزدىڭ جەكە حاتشىڭىزعا اينالادى.
ادامدار قولىنا ميكروچيپ ورناتىپ، سەكۋند سايىن كومپيۋتەر دەنساۋلىعى جونىندە اقپارات بەرىپ وتىرادى. وسىلايشا ورگانيزمگە قاي جەردەن قانداي ۆيرۋس شابۋىلداپ جاتقانىن ادامنىڭ ءوزى كادىمگىدەي ءبىلىپ، اۋرۋدىڭ الدىن الىپ وتىرادى.
كولىك بىتكەن شوپىردى قاجەت ەتپەيدى، كومپيۋتەرمەن باسقارىلادى. ءۇي جيناۋ، كىر جۋۋ، تاماق دايىنداۋ - ايەلدىڭ ەمەس، روبوتتىڭ مىندەتىنە كىرەدى.
مۇناي مەن كومىردىڭ زامانى بىتەدى. ونىڭ ورنىنا يادرولىق، كۇن جانە جەل ەنەرگياسى عانا قولدانىلادى. ادامدار الىس ساپارعا ساعاتىنا 2500 شاقىرىمدى الاتىن رەاكتيۆتى ۇشاقتارمەن قىدىراتىن بولادى. نيۋ-يوركتەن ەۋروپاعا ۇشىپ كەلۋ - بار-جوعى 2،5 ساعات ۋاقىتتى الادى.
اي پلانەتاسىندا پايدالى قازبا بايلىقتار ءوندىرۋ باستالادى. گەندىك ينجەنەريانىڭ كومەگىمەن بىزگە فانتاستيكا بولىپ كورىنەتىن وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار وسىرىلە باستايدى. ماسەلەن، ءبىر تالىنىڭ سالماعى بىرنەشە كەلى تارتاتىن پوميدور مەن ۇلكەندىگى قويدان كەم تۇسپەيتىن تاۋىققا ەشكىم تاڭعالمايتىن بولادى. گەنەتيكتەردىڭ كومەگىمەن جارىق دۇنيە ەسىگىن اشاتىن نارەستەگە اتا-انالارىنىڭ كەلىسىمى ارقىلى الدىن الا جىنىسى، سالماعى، شاشى مەن قاسى-كوزىنىڭ ءتۇسى، ت.ب. تاڭدالادى. ءتىپتى اتا-انا بالاسىنىڭ بولاشاقتا قانداي ماماندىق يەسى: عارىشكەر، سپورتشى، ءانشى، جازۋشى ت.ب. بولعانىن قالايدى - ونى دا بولاشاق ءسابيدىڭ گەنىنە ەنگىزىپ بەرەدى.
قاي اتا-انا ۇرپاعىنىڭ جامان بولعانىن قالايدى دەيسىز، ءبارى دە ۇرپاعىنىڭ باسقالارعا قاراعاندا كۇشتى، اقىلدى، قۋ بولعانىن قالايدى. وسىلايشا كيبەرنەتيكانىڭ كومەگىمەن ادامعا ءتان السىزدىكتەردەن ارىلامىز دەپ، بولاشاقتا مەيىرىمسىز، قاتىگەز ۇرپاق ءوسىپ شىعۋى دا بەك مۇمكىن.
جەر بەتىندەگى تەمپەراتۋرا 2 - 2،5 گرادۋسقا كوتەرىلەدى. كانادانىڭ وڭتۇستى سۋبتروپيكاعا، ال ا ق ش-تىڭ وڭتۇستىگى ءشول دالاعا اينالادى. وڭتۇستىك-شىعىس ازيا، جاپونيا مەن ۇلى بريتانيا اۋماعىنىڭ 15 پايىزى سۋعا كەتەدى.
ءالسىز ەلدەرگە كومەكتەسۋ توقتالادى. ەكولوگيا دەگەن سىلتاۋمەن ونداي ەلدەردىڭ جەرى الەمدىك قورىققا اينالدىرىلادى.
اۋىل شارۋاشىلىعى مەن جەڭىل ونەركاسىپتە ادامداردىڭ 10 پايىزى، ينفورماتيكا مەن قىزمەت كورسەتۋ سالاسىندا 60 پايىزى جۇمىس ىستەسە، جۇمىسسىزدار سانى 30 پايىزدى قۇرايدى. قىلمىستىڭ وسۋىنە بايلانىستى ءولىم جازاسى بارلىق ەلدە قايتا قولدانىسقا ەنەدى. وزىنە قول سالۋشىلىق قالىپتى الەۋمەتتىك جاعداي سانالىپ، ۇزاق ءومىر سۇرۋگە ۇمتىلۋشىلىق ەگويزم رەتىندە قابىلدانادى. قوعامداعى قالىپقا سىيمايتىن ادامدار (بومجدار، القاشتار، ناركوماندار، جۇيكە اۋرۋىمەن اۋىراتىندار) ارنايى تۇردە باسقا جاققا جەر اۋدارىلادى.
ەلۋ جاسقا تاياعان ەركەكتەردىڭ 60 پايىزى، ايەلدەردىڭ 20 پايىزى شاشى جوق تاز بولادى. جاساندى شاشپەن ءجۇرۋ قالىپتى جاعدايعا اينالادى. بولاشاقتا باسقا پلانەتاعا اۋىسۋ كوزدەلگەندىكتەن دە ءار وتباسىندا ەكى بالا وسىرۋگە عانا رۇحسات ەتىلەدى. سپيد، قانت ديابەتى، قىلتاماق اۋرۋىنا شيپا تابىلادى. وكىنىشكە قاراي، ودان دا قورقىنىشتى ءبىر دەرت پايدا بولادى. كۇندەلىكتى مويىنعا تاعاتىن گالستۋك قولدانىستان مۇلدەم شىعادى.
2045 - جىلى نە بولادى؟
2045 - جىلى كەز كەلگەن ادام ءوزىنىڭ قارتايعان نە ىستەن شىققان ورگاندارىن جاڭاسىنا اۋىستىرا الاتىن بولادى. جاساندى جۇرەك، بۇيرەك، وكپە، ءتىپتى جاساندى مي قولدانىسقا دەندەپ ەنەدى. قازىردىڭ وزىندە جاساندى قول مەن جاساندى اياق جاسالىپ قويعانىن ەسكەرسەك، بۇل ايتىلعاندارعا دا جەتەرىمىز انىق. ناتيجەسىندە ادامزاتتىڭ ورتا جاسى قازىرگى 40 تان 80 گە دەيىن وسەتىن بولادى. ورتا عاسىردا ادام جاسى ورتا ەسەپپەن 35 جىلدى قۇراسا، بۇگىندە ول 58-65 جاستى قۇرايدى، ال دامىعان جەكەلەگەن ەلدەردە 90 عا جەتىپ وتىر. ماماندار ەكولوگيالىق قولايلى جاعداي تۋعىزىلسا، ادامزاتتىڭ ورتا جاسىن 100 دەن ەركىن اسىرۋعا بولاتىنىن ايتادى.
نانوتەحنولوگيانىڭ كومەگىمەن فيزيكالىق دەنەگە ماڭگىلىك ءومىر سىيلاۋ ءۇمىتى جاندانادى. ماسەلەن، قازىردىڭ وزىندە كەز كەلگەن ءتىرى كلەتكانىڭ ىشىنە قارتايۋدى بولدىرماۋ ءۇشىن نانوروبوتتار جاساپ جىبەرۋ جۇمىسىنىڭ قىزىپ تۇرعانىن ەسكەرسەك، جوعارىداعى كيبورگ جوبانىڭ ىسكە اسۋى ابدەن مۇمكىن. كيبورگ - كيبەرنەتيكالىق جانە ورگاندىق سينتەز. وسى ارقىلى ماڭگىلىك ءومىر بولماعان كۇندە دە ادام ءومىرىن نەداۋىر ۇزارتۋ قولعا الىنباق.
قازىر الەمدە تەرىسى اق ادامدار 22 پايىزدى قۇرايدى ەكەن. قالعاندارى - قارالار مەن قاراتورىلار، قوڭىرلار. بولاشاقتا سارى تەرىلى ادامدار باسىم بولادى. وڭقايلارعا قاراعاندا سولاقايلار كوبەيەدى.
بۇلشىق ەتتىڭ ماڭىزى جوعالادى. جاھاندانۋعا بايلانىستى ءار تۇرلى تيپتەگى ادامداردىڭ جۇپ قۇرۋىنان جاڭا ەتنوستار قالىپتاسادى. سونىمەن، ادامزاتتىڭ تەگى بىرتىندەپ ازىپ بارا جاتقانعا ۇقسايدى. مۇنىڭ ءبىرىنشى سەبەبىن وقىمىستىلار قورشاعان ورتانىڭ وتە ءىرى كولەمدە لاستانۋىنان كورەدى. ادام ورگانيزمى اۋا مەن سۋداعى ۋلى زاتتارعا توتەپ بەرە الماۋدا. بولاشاقتىڭ ادامىندا تىسپەن قوسا شاش تا بولمايتىنىنىڭ ءبىر سەبەبى سودان. سايىپ كەلگەندە ادامدى وزگەرىسكە تۇسىرەتىن سەبەپ تە، ودان تۋىندايتىن سالدار دا كوپ. سونىڭ بارىنە كىنالى - ادامعا فيزيكالىق كۇش ءتۇسىرۋدى توقتاتقان تەحنيكالىق رەۆولياسيا ما، الدە...
تورەعالي تاشەنوۆ
دەرەككوز: «ايقىن» گازەتى. 2012-جىل