بابالار اماناتى اسىل دومبىرانى دارىپتەۋشى ۇستاز
قازىرگى تاڭدا دومبىرا ۇيرەنۋدىڭ اياسى كەڭەيىپ، قاي جەرگە بارماساڭىز دا ساز مەكتەپتەرى مەن مۇندالاپ تۇرادى. داريان اۋىلىنىڭ بالالارىن ونەرگە باۋلىپ، بىلگەنىمەن ءبولىسىپ جۇرگەن سونداي ۇستازدىڭ ءبىرى - گۇلدەن باقتىعالي قىزى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى كەيىپكەرىمىز 1986 -جىلى اتىراۋ وبلىسى، قۇرمانعازى اۋدانى، سۇيىندىك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 2004 -جىلى ايماقتىڭ ماقتانىشىنا اينالعان م. وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «ءداستۇرلى مۋزىكالىق ونەر» كافەدراسىنا «دومبىرا» ماماندىعى بويىنشا وقۋعا تۇسەدى. ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا وقىپ ءجۇرىپ «باپاس سازى» فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق انسامبلىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى بولادى.
گۇلدەن حانىم 2014-جىلدان باستاپ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ب ق و بايتەرەك اۋدانى، داريان بالالار ساز مەكتەبىندە دومبىرا كلاسى بويىنشا ۇستازدىق قىزمەت جاساپ كەلە جاتىر. ونەر سالاسىندا ءجۇرىپ جيعان تاجىريبيەسى ۇشان- تەڭىز. ايتالىق، ستۋدەنتتىك شاعىنان باستاپ 2006-2022 -جىلدار ارالىعىندا ع. قۇرمانعاليەۆ اتىنداعى وبلىستىق فيلارمونياسىندا، داۋلەتكەرەي اتىنداعى قازاق حالىق اسپاپتارى وركەسترىندە دومبىراشى بوپ قىزمەت اتقارعان. ونىمەن قوسا «قۇرمەت» وردەنى مەن مەملەكەتتىك «دارىن» جاستار سىيلىعىنىڭ يەگەرى ەركىن شاياحمەت ۇلى نۇرىمبەتوۆتەن ءتالىم العان. ەندى، مىنە، ءوزى دە ۇستازىنىڭ ءىزىن باسىپ شاكىرت تاربيەلەۋمەن ايلانىسادى.
«وتباسى ونەگەسى - وتان ونەگەسى» دەمەكشى گۇلدەن باقتىعالي قىزى ونەرلى وتباسىدان شىققان. تاعدىرىن ونەرمەن بايلانىستىرعان تۇڭعيىق كەيىپكەر ءوز كەزىندە ايگۇل ۇلكەنبايەۆاعا قاراپ بوي تۇزەپ، سول كىسىدەي بولۋدى ارمانداعان.
- دومبىرادا ويناۋ كەز كەلگەن ادامنىڭ قولىنان كەلە مە؟ الدە بۇل اسپاپتى مەڭگەرۋ ءۇشىن تۋا ءبىتتى تالانت يەسى بوپ دۇنيەگە كەلۋ شارت پا؟
- ارينە، بۇل كەز كەلگەن ادامنىڭ قولىنان كەلەتىن ءىس. تەك توزىمدىلىك، شىدامدىلىق، تاباندىلىق جانە ەڭ باستىسى يكەمنىڭ بولۋى شارت. ال مۋزىكانت بولام دەيتىن ادام ەڭبەكشىل، تالانتتى، شىدامدى بولا ءبىلۋى ءتيىس.
- دومبىرا اسپابىنىڭ بولاشاقتا بالالارعا بەرەر مۇمكىندىكتەرى قانداي؟
- بالانى ونەرگە باۋلۋى، ونىڭ تابيعاتىن اشىپ، بويىندا ەستەتيكالىق تالعام قالىپتاستىرۋى - باستى فاكتور. سەبەبى، دومبىرادان بولەك كەز كەلگەن اسپاپتا ويناي الاتىن بالا مەن اسپاپتا ويناي المايتىن بالانىڭ ايىرماشىلىعى جەر مەن كوكتەي. ونەرگە جاقىن بالانىڭ مىنەزى جۇمساق، جانى نازىك بولادى. ەر بالا بولسا دا ويناعالى وتىرعان شىعارماسىن جۇرەگىنەن وتكىزىپ، جان-تانىمەن سەزىنە الادى. دومبىرا اسپابىن يگەرگەن بالا جۇرگەن جەرىن ءان مەن كۇيگە بولەپ جۇرەدى. ستۋدەنت بولعان شاعىندا دا، ۇلكەن ومىردە دە دومبىراسى ونى العا سۇيرەپ، ءارقاشان جەتەلەپ جۇرەدى.
- وسىناۋ اسپاپتى مەڭگەرۋ ءۇشىن بالانى قانشا جاسىنان باستاپ دومبىراعا بەرگەن ابزال؟
- شامامەن، بالا وقۋ-جازۋدى يگەرىپ قالعان 8-9 جاسىندا بەرۋگە كەڭەس بەرەمىن. ويتكەنى، دومبىرامەن قاتار ساز مەكتەبىندە سولفەدجيو ساباعى دا قاتار جۇرەدى. ول كەزدە وقۋشى تاقتادان جازىپ، مۇعالىمگە ىلەسىپ وتىرۋى قاجەت.
- دومبىرانىڭ ادام دەنساۋلىعىنا تيگىزەر پايداسى قانداي؟
- بۇل اسپاپتىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى ونى ويناعان ساتتە ادام دەنەسىندەگى 12 مۇشەنىڭ بارلىعى دا قيمىلدايدى. ساۋساقتارى، بىلەزىكتەرى قيمىلداپ، ورىندىقتاعى وتىرىسىنىڭ وزىنە دەيىن قاداعالانادى. ارقانى، مويىن مەن يىقتى تىك ۇستاۋ سۇيەكتىڭ دۇرىس قاتايۋىنا اسەر ەتەدى. دومبىرادا ويناۋ بالانس ساقتاۋعا كومەكتەسەدى، ميدىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى دەپ ايتۋعا بولادى، - دەيدى گۇلدەن باقتىعالي قىزى.
گۇلدەن حانىم ساحنا ورىنداۋشىسى، دەريجەر نەمەسە وركەستر-انسامبل ءارتىسى بولۋدان گورى دومبىرا ءپانى مۇعالىمى بولۋدى قۇپ سانادى.
«ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا» دەمەكشى ونەر يەسىنىڭ ايتۋىنشا، وزگە بالالاردىڭ بويىنداعى تالانتىن اشىپ، ارتىڭان ءىز قالدىرا ءبىلۋ دە ماڭىزدى. بىلگەنىڭمەن ءبولىسىپ، ۇيرەتىپ وتىرۋدىڭ ءوزى ءبىر عانيبەت.
ءار بالا - جەكە تۇلعا. وسىناۋ ويدى ۇستاناتىن ۇستاز بالانىڭ بولمىسىنا، مىنەزىنە، يكەمىنە قاراي ولاردىڭ دومبىراعا قۇلشىنىسىن اشۋ ءۇشىن ءارتۇرلى جول تابا ءبىلۋ كەرەكتىگىن ايتادى. ساز مەكتەبىندەگى ۇستازداردىڭ جۇمىسى ەشبىر پسيحولوگتان كەمەس. كەرەك كەزىندە سىرلاس قۇربىڭ، جول سىلتەر اقىلشىڭ، جاناشىرىڭ بولا الادى. گۇلدەن باقتىعالي قىزى: «بالامەن تىعىز قارىم- قاتىناس ورناتىپ، ونىڭ جان دۇنيەسىنە ءۇڭىلىپ، زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ ارقىلى بويىنداعى قابىلەتىن اشامىز» دەيدى.
ايتا كەتەلىك، پرەزيدەنت ق. ك. توقايەۆ: «دومبىرا ساباقتارىن مەكتەپتەرگە ەنگىزۋ قاجەت. ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى جاستارىمىزدىڭ ساناسىنا ءسىڭىرىپ، ناسيحاتتاۋ وتە ماڭىزدى» دەگەن قۇندى ويمەن ءبولىسىپ، دومبىرا ۇيىرمەسىن مەكتەپتەرگە ەنگىزگەن بولاتىن. كاسىبي دومبىراشى گۇلدەن حانىمنىڭ ايتۋىنشا، بالانىڭ توپتىق جاعدايدا دومبىرا ويناۋدى مەڭگەرۋى وتە قيىن. سەبەبى، ولاردىڭ كوپ بولىگى كۇيدى ەستۋ قابىلەتى ارقىلى ۇيرەنەدى. نوتامەن جۇمىستانىپ، ونى ءارى قاراي دوڭگەلەتىپ الىپ كەتۋدىڭ ءوزى ءبىراز ۋاقىت الادى. گۇلدەن حانىمنىڭ دومبىرا ۇيرەتۋدەگى تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى - بالانى نوتا تىلىمەن جاتتىقتىرۋ. ءار ءىلىمنىڭ ءوز ىرگەتاسى بولادى. نوتا مۋزىكا الەمىنىڭ الىپپەسى ىسپەتتى.
9 جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە 20 عا جۋىق شاكىرت تاربيەلەگەن گۇلدەن باقتىعالي قىزىنىڭ جەتىستىكتەرى دە از ەمەس. ماسەلەن، بيىل داريان اۋىلىندا وتكەن «جىل ۇزدىگى 2022» بايقاۋىندا «ۇزدىك ۇستاز-2022» نوميناتسياسىن ەنشىلەدى. شاكىرتتەرى جانبولات ابيلكاير ۇلى مەن ورالبەك ەرگاشوۆ تا ونەر كونكۋرستارىنان جۇلدەلى ورىنداردى يەلەنىپ ءجۇر. 7
-سىنىپ وقۋشىسى جانبولات 2021 -جىلى «كۇي قۇدىرەتى» قاشىقتىق فەستيۆال- بايقاۋىنىڭ I دارەجەلى لاۋرەاتى اتاندى. ى. التىنساريننىڭ 180 جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان «دالا ۇستازى» سايىسىندا I دارەجەلى ديپلوممەن ماراپاتتالىپ، ب ق و مادەنيەت باسقارماسى وبلىستىق بالالار شىعارماشىلىعى فەستيۆالىندە ايرىقشا تالانتى مەن ونەرى ءۇشىن II ورىن يەلەندى. بۇدان بولەك ت. ب. اۋداندىق، وبلىستىق سايىستاردا توپ جارىپ، كوزگە ءتۇستى. شاكىرتىنىڭ بيىكتەن كورىنۋى - ۇستازدىڭ ەرەن ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى.
2018 -جىلدىڭ 13-ماۋسىمىنان بەرى شىلدەنىڭ ءبىرىنشى جەكسەنبىسى ۇلتتىق دومبىرا كۇنى رەتىندە تويلانىپ كەلەدى. بۇل شارانىڭ ماقساتى ۇلتتىق مادەنيەتىمىز بەن بىرەگەيلىگىمىزدى ساقتاۋ بولىپ تابىلادى. بابادان ميراس بوپ قالعان قوڭىر دومبىرانى دارىپتەپ، اياسىن كەڭەيتىپ جۇرگەن گۇلدەن حانىم سەكىلدى ۇستازدار قاتارى كوبەيە بەرسىن.
massaget.kz