تۇماۋ ۆيرۋسى وتە تەز تارايدى - قىزىلوردالىق مامان

قىزىلوردا. قازاقپارات - قازىر كوپشىلىك اراسىندا تۇماۋعا شالدىققان تۇرعىندار از ەمەس. ادەتتە، جىل سايىن كوپتەگەن ەلدەردە اتالعان ينفەكسيا ءورشىپ كەتەدى.

بۇل - دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى ماڭىزدى تاقىرىپتىڭ ءبىرى. وعان تۇرعىندار تاراپىنان نەمقۇرايدىلىق تانىتۋعا بولمايدى. باستىسى، ونىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ءتيىستى ساقتىق شارالارىنا نازار اۋدارىلۋى ءتيىس. وسى ورايدا ماماندار قانداي كەڭەس بەرەدى؟ قازاقپارات ءتىلشىسى اتالعان ماقساتتا قىزىلوردا وبلىسىنىڭ سانيتاريالىق- ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ءاليا ءابدىقايىموۆانى اڭگىمەگە تارتقان ەدى.

- مەديتسينا سالاسىندا تۇماۋ اۋرۋىنىڭ الدىن الۋداعى ءتيىمدى ءادىس قانداي؟

- بۇگىندە مەديتسينا سالاسىندا وعان قارسى ءتيىستى ەمدەۋ شارالارى قولعا الىنعان. باستىسى، ونىڭ الدىن الۋداعى ەڭ ءتيىمدى ءادىس - ۆاكسيناتسيا ەكەنىن ايتا كەتەيىن. تاۋەكەل توبىنداعى ادامدارعا ۆيرۋسقا قارسى ەكپە اقىسىز نەگىزدە تۇرعىلىقتى مەكەن- جايى بويىنشا ەمحانالاردا جۇرگىزىلەدى. بۇل توپقا جۇكتى ايەلدەر، قارتتار ءۇيىنىڭ، بالالار ءۇيىنىڭ تۇرعىندارى، مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر ەنگىزىلگەن. سونداي- اق ەپيدەميولوگيالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا سالىنادى. تۇماۋعا قارسى يممۋنداۋ ناۋقانى جىل سايىن كۇزدە باستالادى. ەكپە اۋرۋدىڭ اۋىر تۇرلەرىن، اۋرۋحاناعا ءتۇسۋ جاعدايىن، ءولىم- ءجىتىمدى تومەندەتەدى. سونداي- اق، تۇماۋدى جۇقتىرىپ الۋ قاۋپىن سەيىلتەدى. ۆاكسينا ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى تۇراقتى ۇستاپ تۇرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ۆاكسيناتسيا قاۋىپسىز. كەيدە ودان كەيىن كەيبىر ادامداردا ەكپە جاساعان جەردە قىزارۋ جانە اۋىرسىنۋ بايقالۋى مۇمكىن. ازعانا دەنە قىزۋى، السىزدىك سياقتى جاناما اسەرلەرى بولۋى مۇمكىن. ايتا كەتەيىك، اتالعان اسەرلەر تەز جويىلادى.

- تۇماۋدىڭ بەلگىلەرى قانداي بولادى؟ بۇل باعىتتا مەديتسينا ماماندارى قانداي ءىس-ارەكەتتەردى جۇزەگە اسىرادى؟

- دارىگەرلەر تۇماۋعا ناقتى دياگنوز قويادى. بەلگىلەنگەن مەديتسينالىق حاتتامالارعا سايكەس ەم تاعايىندايدى. اۋرۋ جەڭىل اعىمدا وتسە، امبۋلاتورلىق جاعدايدا ەمدەلەدۋ، اۋىر اعىمدا وتسە، اۋرۋحانا جاتقىزىلادى.

تۇماۋ باستالعاندا ادامنىڭ دەنەسى دەل- سال كۇيگە تۇسەتىنى بەلگىلى. ول ادامنىڭ كوڭىل- كۇيى ناشارلايدى. تاعامعا تابەتى شاپپايدى. ارادا ءبىر-ەكى كۇننەن كەيىن دەنە قىزۋى كوتەرىلۋى مۇمكىن. باسى اۋىرىپ، بۇلشىق ەتتەرى سىزداپ، بۋىن-بۋىنى سىرقىرايدى. مۇرنى بىتەدى، داۋىسى قارلىعىپ، جوتەل پايدا بولۋى ىقتيمال. تاماعى قىزارىپ، جۇتىنعاندا اۋىرسىنۋ سەزىمدەرى بولۋى مۇمكىن. مۇنداي جاعدايدا ناۋقاس ادام دەرەۋ دارىگەردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋى قاجەت. ۋاقىتىلى ەم قابىلداعان جاعدايدا اۋرۋدان تەز ساۋىعىپ شىعادى.

تۇماۋ - جىل سايىن كوپتەگەن ەلدەردە ەپيدەميالىق سيپاتتا تارالاتىن جاھاندىق ينفەكسيا. بۇل اۋرۋدىڭ ەپيدەميولوگيالىق ماۋسىمى كۇزدەن باس الىپ، كوكتەم ايلارىنا دەيىن جالعاسادى. قازاقستاندا، الەمنىڭ باسقا ەلدەرىندەگى سەكىلدى تۇماۋ جانە ج ر ۆ ي - دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى.

- تۇماۋ ۆيرۋسى اۋاداعى بەلسەندىگىن قانشا ۋاقىت ساقتاي الادى؟

- ول اۋاداعى بەلسەندىلىگىن بىرنەشە ساعاتقا دەيىن ساقتاي الادى. ۆيرۋستار تومەن تەمپەراتۋراعا ءتوزىمدى. اۋا تامشىلارى ارقىلى جۇعاتىندىقتان تۇماۋ ۆيرۋسى جوتەلگەندە، تۇشكىرگەندە اۋاعا تارالىپ، تۇرمىستىق زاتتاردىڭ بەتكى قاباتتارىندا ۇزاق ۋاقىت ساقتالادى. سوندىقتان زالالسىزداندىرۋ زاتتارىمەن ءۇي- جايلارعا كۇنىنە بىرنەشە رەت ىلعالدى تازالاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ قاجەت.

بولمەلەردى ءجيى جەلدەتىپ تۇرۋدى دا ۇمىتپاعان ءجون.

- ينفەكسيانىڭ قوزدىرۋعا قانداي جاعدايلار اسەر ەتەدى؟

- تۇماۋ ۆيرۋسى وتە تەز تارايدى. قاراپايىم گيگيەنالىق ەرەجەلەردى ساقتاماۋ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا كوڭىل بولمەۋ اۋرۋ جۇقتىرىپ الۋ قاۋپىن ارتتىرادى. تۇماۋ قارت ادامدار مەن بۇلدىرشىندەر اراسىندا اۋىر وتەدى، جۇكتى ايەلدەر ءۇشىن دە قاۋىپتى. تۇماۋ اسقىنعان جاعدايدا، قۇلاققا، تاماققا، تىنىس جولدارى مەن وكپەگە زاقىم كەلتىرۋى مۇمكىن. سوندىقتان ساقتىق شارالارىنا سالعىرت قاراماۋعا شاقىرامىن. ەپيدماۋسىم كەزىندە ادام كوپ جينالاتىن ورىندارعا بارۋدى شەكتەۋ، قوعامدىق كولىككە مىنگەندە ماسكا كيۋ، قولدى ءجيى سابىنداپ جۋۋ، انتيسەپتيكتەر پايدالانۋ، بەلسەندى دەنە قوزعالىسى مەن دۇرىس تاماقتانۋ اۋرۋدىڭ الدىن الۋعا سەبەپ بولادى. بۇل تەك تۇماۋ اۋرۋىنان عانا ەمەس، وزگە دە ينفەكسيالىق اۋرۋلاردان قورعايدى.

- قىزىلوردا وبلىسىندا بيىل تۇماۋ جۇقتىرۋدىڭ كورسەتكىشى قانداي بولۋدا؟ ولاردىڭ اراسىندا قاي جاستاعىلاردىڭ ۇلەس سالماعى باسىم؟

- سىر وڭىرىندە بيىلعى ەپيدماۋسىمدا ءجىتى رەپيراتورلى ۆيرۋستى ينفەكسياسىن جۇقتىرۋ كورسەتكىشى 18 پايىزعا جوعارى. اۋرۋعا شالدىققانداردىڭ 65,8 پايىزى - 14 جاسقا دەيىنگى بالالار، ونىڭ ىشىندە 13,3 پايىزى 1 جاسقا دەيىنگى بالالار اراسىندا تىركەلگەن. اۋرۋحانادا ەم قابىلداۋ كورسەتكىشى 15 پايىزدى قۇرايدى. ونىڭ ىشىندە 17 پايىزى - جۇكتى ايەلدەر، 23 پايىزى - 1 جاسقا دەيىنگى بالالار.

وبلىس بويىنشا ج ر ۆ ي- مەن سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ اۋىر اعىمىنداعى 2098 ناۋقاستىڭ سىناماسى پتسر ادىسىمەن تەكسەرىلدى. ناتيجەسىندە زەرتحانالىق جولمەن تۇماۋ اۋرۋىنىڭ 354 جاعدايى ناقتىلادى. باسىم بولىگى، ياعني 74,4 پايىز وبلىس ورتالىعىندا تىركەلدى.

انىقتالعان 354 تۇماۋ ۆيرۋسىنىڭ 75 پايىزى ۆ شتاممىنا سايكەس كەلسە، قالعان 25 پايىزى ا (H1N2) ءتۇرىنىڭ ۇلەسىندە.

سونداي-اق تۇماۋ ەمەس ۆيرۋستى انىقتاۋ ماقساتىندا 1805 سىناما زەرتتەۋمەن قامتىلىپ، ناتيجەسىمەن 17 تۇماۋ ەمەس ۆيرۋستار انىقتالدى. ونىڭ ىشىندە باسىم كوپشىلىگى - ادەنوۆيرۋس ءتۇرى. قازىرگە دەيىن 82 مىڭنان استام ازاماتقا تۇماۋعا قارسى ۆاكسينا سالىندى. ولاردىڭ 20 مىڭنان استامى بالالار بولسا، قالعانى ەرەسەكتەردىڭ ۇلەسىنە تيەدى. بيىلعى ەپيدماۋسىندا 97468 ازامات تۇماۋعا قارسى ەگىلىپ، وبلىس تۇرعىندارىنىڭ 11,5 پايىزىن قۇرادى.

- اڭگىمەڭىزگە راقمەت.

اۆتور

ءادىلجان ۇمبەت