جانكەنت كونە قالاشىعىندا ارحەولوگيالىق جادىگەرلەر تابىلدى - فوتو

قىزىلوردا. قازاقپارات - قىزىلوردا وبلىسىنداعى جانكەنت قالاشىعىندا ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەر بارىسىندا ماڭىزدى قۇرىلىس نىساندارى تابىلدى. ولاردىڭ اراسىندا كەسەنەلەر بار، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

قىزىلوردا وبلىسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن 2014 -جىلدان بەرى قازالى اۋدانىندا رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار تاريحي- مادەني ەسكەرتكىش سانالاتىن جانكەنت قالاشىعىنا ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇرگىزىلىپ كەلەدى. وعان قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى «ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا» عىلىمي ورتالىعىنىڭ باسشىسى، ارحەولوگ، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ءازىلحان تاجەكەيەۆ جەتەكشىلىك جاساۋدا.

قازبا جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە ءارتۇرلى كەزەڭمەن مەرزىمدەلەتىن تۇرعىن ءۇي ورىندارى، ماڭىزدى قۇرىلىس نىساندارى، قىش، قۇمىرا كۇيدىرەتىن پەشتەر، كەسەنەلەر تابىلدى. قازبا جۇمىستارى بارىسىندا كونسەرۆاتسيالانعان ءبىر بولمەنىڭ كومپوزيتسياسى جاساقتالدى. وندا وعىز ءداۋىرىنىڭ تۇرمىس- سالت داستۇرىنەن حابار بەرەتىن، تاريحي مۇسىندەر قويىلدى. تۋريستەر ءۇشىن قالاشىق ىشىندەگى تۇرعىن ءۇيدىڭ ەجەلگى قالپىن كورۋگە مۇمكىندىك جاسالدى. تابىلعان زاتتار عىلىمي وڭدەلگەننەن كەيىن مەملەكەتتىك مۋزەيلەرگە وتكىزىلەدى.

2018-2019 -جىلدارى جانە بيىل قالاشىقتا قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ن. ن. ميكلۋحو- ماكلاي اتىنداعى ەتنولوگيا جانە انتروپولوگيا ينستيتۋتىنىڭ جانە گەرمانيانىڭ تيۋبينگەن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بىرلەسكەن ءۇشجىلدىق جوباسى جۇزەگە اسىرىلدى. جوبانى گەرمانيانىڭ نەمىس گۋمانيتارلىق زەرتتەۋلەر قورى قارجىلاندىرىپ وتىر. ناتيجەسىندە ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارى بارىسىندا تسيتادەلدە شاحريستانداعى تۇرعىن ءۇي ورىندارى، گەوفيزيكالىق زەرتتەۋلەر، توپىراق قۇرامىن انىقتاۋ، ارشىلعان نىسانداردىڭ سىزباسىن سىزۋ شارالارى اتقارىلدى.

« قىزىلوردا وبلىسىنداعى ورتاعاسىرلىق جانكەنت قالاسىنىڭ ورنىندا ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارى بيىل دا جالعاستى. زەرتتەۋشىلەر جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى ادىستەرىن قولدانىپ، جانكەنتتىڭ ابسوليۋتتىك جاسىن انىقتادى. بۇعان دەيىنگى دەرەكتەردە كونە قالانىڭ IX-Ⅺ عاسىرلاردا بوي كوتەرگەنى ايتىلعان ەدى. جاڭا زەرتتەۋلەر شاھاردىڭ ىرگەتاسى Ⅶ عاسىردا قالانعانىن كورسەتتى.

ەسكەرتكىش بۇگىندە ءتورت جەردەن قازىلىپ، ارحەولوگتار زاماناۋي يننوۆاتسيالىق قۇرال- جابدىقتاردىڭ كومەگىمەن زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىر»، - دەدى ءازىلحان تاجەكەيەۆ.

ءوز كەزەگىندە گەرمانيا تيۋبينگەن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، ارحەولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى گەنريح حاركە قازبا جۇمىستارى كەزىندەگى قىزىقتى ساتتەر مەن ەرەكشەلىكتەرىنە توقتالسا، ن. ن. ميحلۋكو- ماكلاي اتىنداعى ەتنولوگيا جانە انتروپولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى يرينا ارجانسيەۆا ەجەلگى جانۋارلاردىڭ، ونىڭ ىشىندە ءۇي جانۋارلارىنىڭ تابىلعان سۇيەكتەرى جايىندا ايتىپ بەردى.

زەرتتەۋ جۇمىستارىنا تيۋبينگەن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، رەسەيدىڭ جوعارى ەكونوميكا مەكتەبىنىڭ، ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانە قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن 35 عالىم قاتىسىپ جاتىر.